📌در سوریه چه باید کرد؟ ✍🏻جعفر حسن‌خانی 🔸کمی بیش از 30 هزار نیروی مسلح بر خلاف «توافق آستانه» توانستند سوریه را به تصرف خود درآورند. ستون فقرات شورشیان را نیروهای سابق القاعده رهبری می‌کند و بخشی جدی از بدنه شورشیان هم سوری نیستند. آنچه اتفاق افتاد یک شورش مسلحانه بود نه چیز دیگر. 🔹سوریه به وضعیت پیشاجامعه سقوط کرده است. مدت‌هاست دولت با بحران توزیع مواجه است و دستورات دولت و قانون دولت در اقصی نقاط کشور راه به جایی نمی‌برد و «زور» در برهنه‌ترین وجه خود جای مناسبات مدنی را گرفته است. جامعه ضعیف شده و فروپاشیده سوریه امروز توان و امکان نقش‌آفرینی سیاسی ندارد. پس آنچه را رخ می‌دهد نمی‌توان به حساب جامعه سوریه نوشت. بزرگ‌ترین غایب تحولات امروز سوریه، جامعه سوریه است. 🔸بشار اسد مدت‌هاست همه تخم مرغ‌های خود را در سبد روسیه گذاشته است. سوریه که روزگاری از وابستگان محور مقاومت بود، از آن 7 اکتبر نامی تا روز رفتن بشار، حتی یک سنگ هم به سمت رژیم اسرائیل پرت نکرد. اینها درست زمانی بود که همه محور مقاومت حلقه آتش دور رژیم برپا کرده بودند. با وجود این انفعال از سوی بشار، رژیم اسرائیل با بهانه تامین پشتیبانی حزب‌الله توسط سوریه، هر روز او را تهدید به ترور می‌کرد ولی با لحاظ همه اینها به نظر بشار اسد این بار تصمیم گرفت نایستد. 🔹دست برتر در تحولات سوریه با اسلام‌گرایان سنی - سلفی است. اینان به دنبال تاسیس یک حکومت سنی مبتنی بر قوانین اسلام در واحد دولت - ملت هستند. جولانی به عنوان فرمانده هیات تحریرالشام مسؤول شاخه القاعده‌ سوریه است. القاعده مخالف مردم‌سالاری و معتقد است در این شیوه حکومت، خالق سیادت ندارد و سیادت مخلوق بر مخلوق و حکومت بشر بر بشر طاغوت است. 🔸3 سناریو پیش روی سوریه است: 1- تبدیل سوریه به لیبی 2- تبدیل سوریه به یوگسلاوی 3- تبدیل سوریه به افغانستان. جنگ داخلی، تجزیه و حکومت حداقلی سنی - سلفی 3 احتمال پیش‌ روی سوریه است. سقوط بشار اسد حتما ضربه به محور مقاومت بود اما در وضعیت بی‌دولتی در سوریه فرصت‌های بسیاری وجود دارد که با بودن دولت، محور مقاومت نمی‌توانست حتی خواب آن را ببیند. 🔹با فروپاشی حکومت اسد، تنها نظام عربی ضداسرائیلی فروپاشید. از این پس امکان تامین پشتیبانی حزب‌الله هم با چالش مواجه شد. اسرائیل توان رزم نظامی سوریه را بدون کمترین هزینه در روز سقوط مورد هدف قرار داد. جامعه غایب به علاوه حکومتی که هیچ کمکی از ایران نخواست، موجب شد ایران مداخله‌ای در سوریه نکند. 🔸ایران باید خط ارتباط با همه بازیگران سوریه را با کمترین وساطت بازیگران دولتی دیگر کشورها آغاز کند تا از این رهگذر نیروهای فعال در سوریه را که دارای ۲ ویژگی هستند شناسایی و تقویت کند. ضداسرائیلی بودن و اسلامگرای جمهوری‌خواه بودن را باید به عنوان 2 اَلَک غربالگری مورد استفاده قرار دهد تا در نتیجه آن جبهه مقاومت اسلامی حاضر در سوریه را شکل داده و تقویت کند. 🔹در نحوه تعامل ما با گروهای سنی - سلفی، جنبش حماس از نفوذی که در جریان‌های سنی - سلفی سوریه دارد باید بهره بگیرد و نقشی تاریخی در این باره ایفا کند و امکان تعامل ایران با این گروه‌ها را فراهم کند. خالد مشعل از رهبران سیاسی حماس در این ماجرا اگر نقش سازنده‌ای را ایفا کند، می‌تواند جایگاه بالایی در مناسبات سیاسی منطقه به دست بیاورد. انفعال در طرف ایرانی برای رسیدن به توافق با دولتی که امروز پیروزی موقت در سوریه به دست آورده است، مهم‌ترین چالش پیش روی ایران است.