یخچال گونه‌ای ساختمان است که در معماری سنتی ایران برای تولید و نگه‌داری یخ ساخته می‌شد. معمولاً هر یخچال دارای یک استخر و یک دیوار بلند حصارگونه و یک مخزن گنبددار است. حصار طوری ساخته می‌شد که تمام روز سایه آن بر استخر می‌افتاد و از گرم شدن آب استخر جلوگیری می‌کرد. یخی را که در زمستان در استخر یخچال درست می‌شد می‌شکستند و در خزانه انبار می‌کردند و در فصل گرما آن را به کار می‌بردند. برای تهیه یخ، حوضچه‌هایی را در شبهای سرد زمستان تا سطح معینی از آب پر می‌کردند. سرمای شب، موجب یخ بستن آب حوضچه‌ها می‌شد. مقدار آبی که در شبهای بعد، بر روی این توده‌های منجمد هدایت می‌شد، به اندازه‌ای بود که سرمای یک شب بتواند آن را منجمد کند. به‌طور کلی، ارتفاع آب روی سطوح یخ قبلی، از چند سانتیمتر تجاوز نمی‌کرد و این کار آنقدر تکرار می‌شد تا قطر یخها، به اندازه عمق حوضچه‌ها می‌رسید. پس از آن، یخچال داران با پتک یا وسایل دیگر، یخ‌ها را قطعه قطعه می‌کردند و به مخزن یخ منتقل می‌کردند. یخچال‌داران هنگام انبار کردن بین لایه‌های مختلف یخ، و روی یخ‌ها را با کاه می‌پوشاندند تا به هم نچسبند. آنگاه ورودی‌های یخچالها را نیز تیغه کرده و با کاهگل کردن روی آن، تمام منافذ را می‌گرفتند. هنگامی که هوا رو به گرمی می‌رفت در مخزن را باز کرده و فقط صبح‌ها یا هنگام غروب و به تدریج یخ‌ها را شکسته و استخراج می‌کردند. عضویت در کانال #ترابیران 👇 https://eitaa.com/joinchat/3390242820C7aa91b8d30