🔷🔷🔷💎💎💎🔷🔷🔷 *برداشتی از اخلاق مدیریت در قرآن (۵)* 🖋️ *دکتر نصرالله شفیعی* 🔰 *۶. سعه ي صدر* ✅ سعه ي صدر يا شرح صدر يكي از مهم ترين ويژگي هاي مديريت است كه در همين راستا در قرآن نيز به صراحت بر آن تأكيد شده است. حضرت موسي وقتي از سوي خداوند رسالت سنگين پيامبري و به دنبال آن دعوت از فرعون به سوي خدا بر عهده اش گذاشته شد، از خداوند چندين درخواست كرد كه اولين آن شرح صدر بود: *قَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي* ﮔﻔﺖ: ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺍ! ﺳﻴﻨﻪ ﺍم ﺭﺍ [ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺤﻤﻞ ﺍﻳﻦ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﺳﻨﮕﻴﻦ] گﺸﺎﺩﻩ ﮔﺮﺩﺍﻥ. (طه/٢٥) 🔹شايد در فارسي بتوان«سينه ي فراخ»را ترجمه ي آن دانست؛ اما آنچه مهم است معنا و مفهوم اين اصطلاح است. ❇️ شرح صدر يعني مدير به نيرويي دروني دست پيدا كند كه در برابر تمامي عوارض و جوانب، خوشي ها و ناخوشي هاي مسؤوليت، كنترل خود را از دست ندهد و از اصول و برنامه هاي مديريتي خود عدول ننمايد و به دنبال بهترین راه حل برای مشکلات باشد. به عبارتي مديريت همراه با انواع مسائل و مشكلات است. در بيشتر موارد وزش بادها در جهت مخالف است. گاه كمبودها، توقعات، مسائل و مشكلات، بحران ها، اعتراضات، تبليغات سوء، كارشكني ها، توطئه ها، درگيري ها و صدها مشكلات ديگر آن چنان عرصه را بر مدير تنگ مي كند كه هيچ راه فراري براي مدير باقي نمي گذارد. در چنين شرايطي مديران دو دسته مي شوند: 1️⃣عده اي خود را مي بازند و احساس مي كنند كه آسمان به زمين رسيده و ادامه ي كار براي آن ها سخت و طاقت فرسا گرديده و از كوره به در مي روند و حتي با تصميم ها و اقدامات عجولانه و غير كارشناسي كار را بر خود و ديگران مشكل تر مي کنند. اين ها كساني هستند كه سعه ي صدر يا شرح صدر ندارند. در همين راستا افرادي كه شرح صدر ندارند در برابر پيروزي ها و موفقيت ها نيز تعادل خود را نمي توانند حفظ كنند و آن چنان ذوق زده و خوشحال مي شوند كه دست به رفتارهاي غير عادي مي زنند. 2️⃣کسانی که در مواجهه با مشکلات و سختی های مدیریتی خود را نمی بازند، بر رفتار و اخلاق خود کنترل دارند، تدبیر را از دست نمی دهند و بدون توجه به حجم سنگین مشکلات به دنبال راه حل و خروج از مشکلات هستند. اهل شکیبایی و صبر هستند و رفتارهای غیر متعارف از آن ها سر نمی زند. اینها آن دسته از مدیرانی هستند که دارای سعه صدر هستند. 🔸🔶«نخستين سرمايه براي يك رهبر انقلابي، سينه ي گشاده، حوصله ي فراوان، استقامت و شهامت و تحمل بار مشكلات است، و به همين دليل در حديثي از اميرمؤمنان علي علیه السلام مي خوانيم: « *آله الرياسه سعه الصدر* » وسيله رهبري و رياست سينه ي گشاده است. (نهج البلاغه، حكمت176) به نقل از (تفسير نمونه ج 13، ص 139 و 186) همچنين در تفسير نمونه جلد 5 ص 436 ذيل آيه 125 سوره انعام در معناي شرح صدر اين گونه آمده است: سعه صدر(گشادگي سينه) يكي از مواهب بزرگ و ضيق صدر (تنگي سينه) يكي از كيفرهاي الهي شمرده شده است، همان طور كه خداوند در مقام بيان يك موهبت عظيم به پيامبر خود مي گويد: «الم نشرح لك صدرك»آيا سينه تو را وسيع و گشاده نساختيم. و اين موضوعي است كه با مطالعه در حالات افراد به خوبي مشاهده مي شود. 🟢 بعضي روحشان آن چنان باز و گشاده است كه آمادگي براي پذيرش هر واقعيتي- هر چند بزرگ باشد- را دارند اما به عكس بعضي روحشان آن چنان تنگ و محدود است كه گويا راهي و جایي براي نفوذ هيچ حقيقتي در آن نيست. افق ديد فكري آن ها محدود به زندگي روزمره و خواب و خور آن ها است، اگر به آن ها برسد همه چيز درست است و اگر كمترين تغييري در آن پيدا شود گويا همه چيز تغییر يافته و دنيا خراب شده است.» 🔷شرح صدر يعني برخورداری از ظرفیت بزرگ برای پذیرش بالاترین نعمت های معنوی همچون اسلام است. خداوند می فرماید: *أَفَمَن شَرَحَ اللَّهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ فَهُوَ عَلَىٰ نُورٍ مِّن رَّبِّهِ فَوَيْلٌ لِّلْقَاسِيَةِ قُلُوبُهُم مِّن ذِكْرِ اللَّهِ أُولَٰئِكَ فِي ضَلَالٍ مُّبِين* ٍ ﺁﻳﺎ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺧﺪﺍ ﺳﻴﻨﻪ ﺍﺵ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ [ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ] ﺍﺳﻠﺎم ﮔﺸﺎﺩﻩ ﺍﺳﺖ، ﻭ ﺑﻬﺮﻩ ﻣﻨﺪ ﺍﺯ ﻧﻮﺭﻱ ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭ ﺧﻮﻳﺶ ﺍﺳﺖ [ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺴﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﻴﻨﻪ ﺍﺵ ﺍﺯ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ ﺍﺳﻠﺎم ﺗﻨﮓ ﺍﺳﺖ ؟] ﭘﺲ ﻭﺍﻱ ﺑﺮ ﺁﻧﺎﻥ ﻛﻪ ﺩﻝ ﻫﺎﻳﺸﺎﻥ ﺍﺯ ﻳﺎﺩ ﻛﺮﺩﻥ ﺧﺪﺍ ﺳﺨﺖ ﺍﺳﺖ، ﺍﻳﻨﺎﻥ ﺩﺭ ﮔﻤﺮﺍﻫﻲ ﺁﺷﻜﺎﺭ ﻫﺴﺘﻨﺪ. (زمر/٢٢) 🔺نکته زیبایی که در این آیه وجود دارد این است که خداوند در این آیه شرح صدر را برای انسان به عنوان یک نور معرفی کرده است. همان طور که نور در تاریکی راه را به انسان نشان می دهد شرح صدر نیز نوعی روشنایی است که حقیقت را برای انسان نمایان می کند تا در کژراهه نیفتد. 🔹مدیر باید شرح صدر داشته باشد. شاید تعبیر دریا دلی برای صاحبان سعه ی صدر تعبیری بس زیبا باشد. دریا آن قدر پهناور است که با هر سنگی متلاطم نمی شود و از کوره به در نمی رود. دریا آن قدر ظرفیتش بزرگ است که هر شئ بزرگی را در خود جا می دهد و از جا هم کنده نمی شود. ولی برکه ای کوچک