نکته تفسیری صفحه ۵۶۳: . زمین؛ مَرکبی رام و هموار: تا زمانی که حرکت­ های متعدد زمین با دلایل قطعی ثابت نشده بود، کسی باور نمی­ کرد که زمین حرکت می­ کند. خود ما نیز تا هنگامی که این واقعیّت را در مدرسه یا از دیگران نشنیده بودیم، از آن اطّلاعی نداشتیم و خیال می­ کردیم که زمین ثابت است و خورشید و ماه، دور ما می­ چرخند؛ در حالی که زمین با سرعت 30 کیلومتر در ثانیه دور خورشید می­ چرخد؛ در هر شبانه­ روز، یک بار هم دور خودش چرخ می­ زند و همراه با منظومه­ ی شمسی در کهکشان راه شیری در حال حرکت است. این در حالی­ است که ساکنان زمین هیچ­یک از این حرکات را درک نمی­ کنند و از آن­ها آسیبی نمی­ بینند. تصوّر کنید انسان­ها انواع حرکت­ های زمین را احساس می­ کردند؛ چنان­که گویی همه‏ ی انسان­ها در سفینه‏ ی بسیار بزرگی سوار هستند و پیوسته به این سو و آن سو می­روند و می­ چرخند! در این صورت آیا زندگی بر روی زمین امکان­ پذیر بود؟ پاسخ روشن است؛ امّا لطف خدا چنین بوده که زمین را همچون مَرکب رامی قرار داده که سوارانش هیچ خبری از حرکت آن ندارند. از سوی دیگر، سطح زمین به گونه­ ای­ست که انسان­ها به راحت در آن راه می­ روند و به این سو و آن سو سفر می­ کنند. نه چنان سفت و خشن است که نتوان بر آن زندگی کرد، و نه چنان سست و نرم است که ساکنانش بر روی آن آرام و قرار نگیرند؛ بلکه کاملاً برای زندگی بشر هموار است. اگر بیشتر سطح زمین، باتلاق­ هایی بود که همه چیز در آن گم می­شد، یا ماسه­ های نرمی که پای انسان تا زانو در آن فرو می­ نشست، یا سنگ­ های تیز و خشنی که پای انسان با کمی راه رفتن بر روی آن، مجروح می­ شد، آن­ وقت ناآرامیِ زمین به چشم می­ آمد. از سوی دیگر، فاصله‏ ی زمین از خورشید نه چندان کم است که همه چیز از شدّت گرما بسوزد، و نه چندان زیاد که همه چیز از سرما بخشکد. فشار هوا بر کره‏ی زمین چنان است که آرامش انسان را تأمین می­ کند. جاذبه‏ ی زمین نه آن­قدر زیاد است که انسان نتواند پایش را از روی آن بلند کند، و نه آن­قدر کم است که با یک حرکت از جا کنده و در فضا پرتاب شود. خلاصه، زمین از هر نظر برای انسان­ها رام و هموار شده است. جالب توجّه این­که قرآن پس از بیان «ذَلول»(رام و هموار) بودن زمین، به انسان­ها دستور می­ دهد که «بر شانه­ های آن راه بروند» (فَامشوا فی مَناکِبِها)؛ گویی زمین مانند مَرکب بسیار بزرگ و آرامی­ است که سواران آن می­ توانند به راحت روی آن راه بروند و بر شانه­ هایش حرکت کنند و تعادل خود را با کمال آرامش حفظ کنند.[1] [1] - در نگارش این متن از تفسیر نمونه، ذیل آیة مورد بحث استفاده شده است.