⚡️فمنیسم غربی و نجات بانوان مسلمان (مروری بر کتاب «آیا زنان مسلمان به نجات نیازمندند؟» نوشته: لیلا ابولُغد) ✍️ به قلم: فاطمه توفیقی 🔹لیلا ابولُغد، انسان‌شناس امریکایی فلسطینی‌الاصل، استاد علوم ‌اجتماعی در گروه انسان‌شناسی دانشگاه کلمبیا در نیویورک است. پدرش، ابراهیم ابولُغد، از دانشمندان سرشناس فلسطینیِ علوم‌ سیاسی در امریکا (و در اواخر عمر در کرانۀ باختری) بود و مادرش، ژانت ابولُغد، از استادان پرکار علوم اجتماعی. خودِ ابولغد چند سال را به مردم‌نگاری در میان عشایر مصر گذرانده بود که نتایج آن در کتاب‌های «نوشتن جهان‌های زنان» (۱۹۹۳) و «عواطفی پوشیده: حیا و شعر در جامعه‌ای عشایری» (۲۰۰۰) آمده است. او در این آثار تصویری نو از زنان عشایری به دست داده است، زنانی که اغلب به‌غلط فاقد عاملیت و درک مناسب از جهان قلمداد می‌شوند. 🔸 کتاب «آیا زنان مسلمان به نجات‌ نیازمندند؟» در ۲۰۱۳ در انتشارات دانشگاه هاروارد منتشر شده است. عنوان کتاب یادآور مقالۀ بسیار مشهور ابولغد است: «آیا واقعاً زنان مسلمان به نجات‌ نیازمندند؟ تأملاتی انسان‌شناسانه در نسبی‌گرایی فرهنگی و دیگری‌های آن» که در سپتامبر ۲۰۰۲ تنها یک سال پس از فاجعهٔ ۱۱ سپتامبر و اندکی پس از آغاز‌ «جنگ علیه ترور» منتشر شد. تصویر روی جلد کتاب عکسی است از رانیا مطر، هنرمند معروف لبنانی-امریکایی: زنی جوان در حال مرتب‌کردن روسری‌اش در آینه‌ای شکسته. قرار گرفتن عنوان کتاب در این تصویر، حتی به مخاطبی که از پیشینهٔ عنوان در مقالهٔ نام‌دار و انقلابیِ ابولغد آگاه نیست، این تلنگر را می‌زند که قرار است از پشت سر این زن به آینهٔ شکستهٔ پیش رویش (یعنی نظام‌های سلطه) نگاه کنیم و ببینیم او چگونه دیده شده و باید دیده شود. استفهام انکاری از رویکرد انتقادی نویسنده به نگاه‌های پیشین به آن زن مسلمان حکایت می‌کند. 🔹 مدعای مهم لیلا ابولغد در کتاب «آیا زنان مسلمان به نجات‌ نیازمندند؟» این است که گرچه زنان مسلمان در بسیاری از نقاط جهان از نظام‌های مردسالارانه و سلطه‌گرانه آسیب می‌بینند، تلاش‌های سیاست‌مداران و فعالان رسانه‌ای در کشورهای غربی برای نجات‌دادن آن‌ها نیز در خدمت سلطه‌گریِ امپریالیستی است و باید در صداقت آن تردید کرد. برای فهم مدعای ابولغد باید تفکر انتقادی را بشناسیم. تفکر انتقادی به‌طور کلی در پی آن است که عوامل یک رخداد را بشناسد و تا حد ممکن آن را تک‌عاملی نداند و در پی بررسی و سنجش تبیین‌های گوناگون برای آن باشد. در تفکر انتقادیِ رایج در آثار ادبی و علوم اجتماعی، به‌طور خاص، نوعی هرمنوتیک سوءظن حاکم است که موجب می‌شود انگیزه‌های نهفته در پسِ متن هم شناسایی شود. 🔸 نظریۀ پسااستعمار در سال ۱۹۷۸ با انتشار کتاب مهم شرق‌شناسی اثر ادوارد سعید ظهور یافت. سعید با بهره‌گیری از نظریۀ فوکو دربارهٔ ارتباط دانش و قدرت نشان داد که ادبیات غربی (در جایگاه دانش) در خدمت پروژۀ استعماریِ قدرت‌های غربی بوده است. تصویر زنان حرم‌سرا و مردان زن‌باره و کاهل شرقی در ادبیات انگلیسی برای آن بوده که مردان غربی خود را از نظر جنسی و کاری منضبط نشان دهند. بدین‌ترتیب هم به شکل‌گیری هویت خود به عنوان افرادی منضبط و وارسته و آراسته کمک کردند و هم نشان دادند که شرقیان به کمک و عمران و استعمار غربی نیازمندند. مطالعه کامل B2n.ir/b56235 🏷 #اسلام_روشنفکری #فمینیسم 💥 مسْلِمْنا (کانال علمی‌تخصصی مسائل جهان اسلام) در تلگرام، ایتا و بله: ➣ @Muslimnair ؛ @muslimnair ➣ واتس اَپ: https://chat.whatsapp.com/H7nizlXGUrP2CtEK6UrE2J