این درحالی است که سال 1402، یکی از گرم‌ترین پاییز‌ها و زمستان‌های 10 سال اخیر را تجربه کردیم و سرمای زمستانی سال گذشته از ابتدای اسفند آغاز شد. اما امسال سرمای زمستان از ابتدای آبان‌ماه آغاز شده و درحالی که هنوز وارد زمستان نشده‌ایم، 28 استان کشور یخ زده‌اند و سرمای فراگیر و شدید زمستانی را در روزهای پاییزی شاهد هستیم. در چنین شرایطی، پیش‌بینی می‌شود میزان ناترازی گاز امسال حداقل 1.5 برابر سال گذشته باشد و در پایان سال 1403 به چیزی بالغ بر 100 میلیارد مترمکعب ناترازی گاز در سال جاری برسیم. کشورهایی در جهان هستند که با کمتر از این فشارها به شبکه، دچار خاموشی‌های سراسری شده‌اند، اما شبکه فعلی گاز و برق کشور پایدار است و مدیریت خاموشی‌ها به دلیل عدم افت فرکانس شبکه در زمان کسری تولید ناشی از کمبود سوخت صورت می‌گیرد. برای آنکه بتوانیم شرایط فعلی کشور را مدیریت کنیم و دچار قطعی‌های گسترده گاز و قطعی سراسری برق نشویم، باید برآیند تقاضای مصرف، صرفه‌جویی و کاهش ناشی از تعطیلی‌ها و قطعی‌های برق، به رقم حدود 850 میلیون مترمکعب که رقم تولید گاز است، برسد و کسری‌ها با اعمال روش‌های مختلف جبران شود. 8 تا 10 هزار مگاوات ظرفیت نیروگاهی از مدار خارج شد بر اساس اطلاعات دریافتی تسنیم، اولویت به تأمین حداکثری گاز خانگی و پرمصرفی این بخش، موجب شده تا گازرسانی به نیروگاه ها و صنایع تا حد زیادی محدود شود. در چنین شرایطی بخشی از ظرفیت صنایع با مازوت در حال تولید هستند، اما اکثر نیروگاه‌های کشور (واحدهای گازی و سیکل ترکیبی) که امکان استفاده از مازوت را ندارند، در شرایطی که گاز کافی برای تولید برق در اختیار نداشته و مخازن گازوئیل آنها نیز با کسری قابل توجه مواجه شده، تولید برق را کاهش داده‌اند. برخی از واحدهای نیروگاهی طی روزهای اخیر به دلیل نبود سوخت از مدار خارج شده‌اند و این مسئله به خروج 8 تا 10 هزار مگاوات از ظرفیت تولید برق کشور از مدار بهره‌برداری منجر شده است. بررسی‌های تسنیم نشان می‌دهد از مجموع 143 نیروگاه کشور، 17 نیروگاه به‌دلیل نبود سوخت، از مدار بهره برداری خارج هستند که عمدتا نیروگاه‌های گازی با ظرفیت بالا محسوب می شوند. در نبود اطلاع‌رسانی شفاف، برآوردها و بررسی‌های چندجانبه تسنیم نشان می‌دهد، بخش نیروگاهی درحال حاضر به 220 میلیون مترمکعب در روز سوخت معادل برای تولید برق نیاز دارد که بر اساس توافقات قبلی وزارت نیرو و وزارت نفت باید 100 میلیون مترمکعب آن با گاز و بقیه با سوخت مایع (گازوئیل و مازوت) تأمین شود. در حال حاضر سوخت گاز بخش نیروگاهی در حدود 70 میلیون مترمکعب درحال تأمین است و از 120 میلیون لیتر سوخت مایع نیز حداقل حدود 20 میلیون لیتر کسری وجود دارد، درواقع کسری 50 میلیون مترمکعب سوخت معادل نیروگاهی، موجب قطعی‌های برق صنایع و بخش خانگی در روزهای جاری شده است. قطعی برق به بخش صنعتی رسید تا چند روز پیش، این مسئله مورد تأکید بود که اگر مجبور به قطع برنامه‌ریزی شده برق بخش خانگی شده ایم، به‌جای آن بخش صنعت با توان حداکثری در حال تولید است و این رونق تولید، به کنترل تورم می‌انجامد؛ اما با تشدید شرایط کسری گاز و سوخت مایع، خاموشی‌ها به بخش صنعت رسید و صنایع مختلف در سراسر کشور و در شهرک‌های صنعتی متعدد، با اطلاعیه‌های قطع اجباری برق مواجه شده‌اند. قطعی‌های روزانه و چند روزه برق بخش صنعت، موجب شده تا صنایع دغدغه کمبود و محدودیت سوخت را از یاد ببرند و معضل اصلی آنها، قطعی‌های متعدد برق و اجبار آنها به توقف تولید شود. الزام به تعطیلات سراسری ادارات و مدارس برای کاهش فشار سمت تقاضا با شروع هفته جاری، در عمل ایران یخ زده، ابتدا 18 استان و در ادامه 28 استان دمای منفی صفر را تجربه کردند و با سرمای بی‌سابقه‌ای در روزهای پایانی پاییز مواجه شدیم که در طی دو دهه اخیر برای این زمان از سال، بی‌سابقه بود. سرمای شدید که به بحران کسری گاز و سوخت دامن زد، تعطیلات اجباری ادارات و مدارس را به‌دنبال داشت تا با این تعطیلی، بخشی از مصارف گاز و برق کاهش یابد. بررسی‌های تسنیم نشان می‌دهد با تعطیلی ادارات و مدارس در روزهای اخیر، بین 5 تا 10 درصد در مصرف گاز و حدود 3 درصد در مصرف برق صرفه‌جویی شده است که این میزان کاهش مصرف، به پایدار ماندن شبکه برق و شبکه گاز کمک کرده و همین مسئله ممکن است تعطیلی‌های بخش‌های اداری و مدارس را ادامه دار کند. در تازه ترین تصمیم، تعطیلی به فروشگاه ها و مراکز تجاری بزرگ تسری پیدا کرده و در این زمینه تصمیماتی اعلام شده است. بهینه‌سازی اجباری در روزهای پرفشار ناترازی