❇ تفســــــیر وقتى که پیامبران همه وظایف خود را در برابر قوم خویش انجام داده و کسانى که باید ایمان بیاورند ایمان آورده بودند و بقیّه در کفر اصرار داشتند و پیوسته رسولان را تهدید مى کردند، آنان (از خدا) تقاضاى فتح و پیروزى (بر کافران) کردند (وَاسْتَفْتَحُوا). خداوند هم دعاى آن مجاهدان راستین را به هدف اجابت رسانید و (سرانجام) هر گردنکش منحرفى نومید و نابود شد (وَ خَابَ کُلُّ جَبَّار عَنِید). خاب از مادّه خَیبَة (بر وزن غیبت) به معنى از دست رفتن مطلوب است که تقریباً مرادف نومیدى در زبان فارسى است. جبّار در اینجا به معنى متکبّر و گردنکش است. در حدیثى آمده است: زنى به حضور پیامبر(صلى الله علیه وآله) آمد، حضرت به او دستورى داد و او سرپیچى کرد و فرمان حضرت را اجرا ننمود. پیامبر فرمود: دَعوها فَإنَّها جَبّارَةٌ: او را رها کنید که زن سرکشى است. کلمه عنید در اصل از مادّه عند (بر وزن رند) به معنى سمت و ناحیه است و در اینجا به معنى انحراف و گرایش به غیر راه حق آمده است. در حدیثى از امام باقر(علیه السلام) مى خوانیم: العَنیدُ المُعرِضُ عَنِ الحَقِّ: عنید، کسى است که از حق رویگردان باشد. به این ترتیب جبّار اشاره به صفت نفسانى یعنى روح سرکشى، و عنید اشاره به اثر آن صفت در افعال انسان است که او را از حق منحرف مى گردانَد. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۱۵ سوره مبارکه ابراهیم)