تصویر سازی غلط صدا و سیما از جریان مذهبی انقلابی 🔹تیپ تثبیت شده‌ی مردان مذهبی انقلابی در سینمای ایران عموما نمایش‌دهنده خشونت یا ریاکاری است، مردانی خشن و بی‌منطق که عامل و تشدیدکننده بحران‌اند و تحت عنوان غیرت یا ایدئولوژی هر خشونتی را توجیه می‌کنند. کاراکتر مذهبی در سینمای ایران یا خانم‌باز است؛ مانند شریفی‌نیا در دوجین فیلم شبیه دنیا و ... یا تندرو و خشن از گروه‌های فشار در سینمای دهه هشتاد؛ مکس، نان، عشق، موتور هزار، آواز قو تا "عصبانی نیستم" در دهه نود، تا خشونت خانوادگی در خانه پدری و... تیپ‌سازی و تثبیت یک تصویر ذهنی مشخص از یک طیف یکی از مهمترین تاثیرات بلندمدت فرهنگی-اجتماعی سینماست و یکی از موفق‌ترین تیپ‌سازی‌های سینمای بعد از انقلاب هم تثبیت شمایل مذهبی/انقلابی. مخاطب ایرانی از جوان انقلابی/حزب‌اللهی/بسیجی تصویری جز ایست‌بازرسی، گشت ارشاد یا چماق‌دار به یاد می‌آورد؟ حالا مهمترین ویژگی #گاندو همین ارائه شمایلی واقعی و هم‌دلی‌برانگیز از تیپ جوان انقلابی است. تصویر محمد (وحید رهبانی) در گاندو خلاف جریان تصویری است که سال‌ها در سینما و تلویزیون ایران از کاراکتر مذهبی ارائه شده است. در اینجا محمد به جای اینکه خود عامل بحران/تنش باشد، قهرمان است و عامل حل مسئله. او منطقی است، شجاع است و متخصص. البته بخش زیادی از جذابیت کاراکتر از دل بازی بی‌تکلف، روان و بی‌اغراق وحید رهبانی می‌آید و نه از دل متن یا کارگردانی. محمد به دلیل گستره‌ی مخاطبان گاندو حالا تبدیل به شمایل و تیپ جوان مذهبی/انقلابی شده است که حاکمیت/سیستم را نمایندگی می‌کند و این دستاورد کمی نیست. و گمان می‌کنم انتخابش برای شیشلیک مهدویان هم دقیقا برای استفاده از این پیش‌زمینه ذهنی مخاطب بوده است. استفاده از او به عنوان نماینده سیستم؛ این‌بار اما برخلاف گاندو و مطابق کلیشه‌ی قدیمی به عنوان یک ریاکار. حالا اما سازندگان و حامیان گاندو، بدون در نظر گرفتن ابعاد فرهنگی و اجتماعی چنین محصولی، در فرامتن‌ها و حاشیه‌های رسانه‌ای نیز اثر خود را در حد محصولی تبلیغاتی برای استفاده روزمره سیاسی تقلیل می‌دهند و نمی‌دانند که چندسال بعد، مخاطب عام اساسا متوجه هیچکدام از دلالت‌های سیاسی روز گاندو نخواهد شد، اما اثر همچنان زنده است و کار خواهد کرد و موضوع با اهمیت همین بازنمایی است که از سیستم و قهرمان‌هایش ارائه می‌دهد، نه طعنه‌هایی که به دولت مستقر می‌زند. کار مهم گاندو همین تیپ‌سازی است، تقلیل آن به یک ابزار سیاسی روزمره ظلم به محصول است. 📰 صدای ایران 🇮🇷 @voinews 🇮🇷 @voinews