✍ میرجعفری
برخی مفاهیم و اصطلاحات اسناد بین الملل(1)
۱.شاخص های توسعه جهانی (World Development Indicators)
گروه داده های توسعه ای بانک جهانی به صورت سالانه گزارشی با عنوان شاخص های توسعه جهانی، ارائه می دهد. شاخصهاي جهاني توسعه (WDI) مهمترين جمعآوري سالانه اطلاعات در خصوص توسعه است. این گزارش تقریبا گزارشی جامع از آمارهای موجود در اقتصاد اکثر کشورهای جهان می باشد. این گزارش شامل 6 بخش می باشد و جنبه های مختلف یک کشور را از لحاظ آماری بررسی می نماید. بخش های موجود در این گزارش عبارتند از بخش های چشم انداز جهانی، جمعیت، محیط زیست، اقتصاد، دولت و بازار و ارتباطات جهانی. هر بخش دارای چندین جدول است و هر جدول هم شامل تعدادی متغیرهاست که برای کشورهای مختلف تهیه گردیده است.
۲. آموزش برای توسعه پایدار (به انگلیسی: Education for sustainable development) (اختصاری ESD) پارادایمی است که از تلاشهای جهانی برای تقویت ارتباط بین آموزش و توسعه پایدار، نشات گرفته است. این لفظ در سطح بینالمللی و از سوی سازمان ملل متحد به کار میرود دستورالعمل ۲۱ نخستین سندی بود که آموزش را به عنوان ابزاری برای حصول پایداری (Sustainability) معرفی کرد.
طبق تعریف یونسکو، "آموزش برای توسعه پایدار یک رویکرد آموزشی یا یک فرایند یادگیری متصل بر اصول توسعه پایدار است که با تمامی سطوح و انواع یادگیری مرتبط است و قصد دارد آموزش با کیفیتی را به منظور دست یابی به توسعه انسانی پایدار-یادگیری دانستن، بودن، زندگی جمعی، اقدام کردن و تحول فردی و اجتماعی- را فراهم کند.
۳.اهداف توسعه هزاره در واقع هشت هدف مشترک هستند که در سال ۲۰۰۰ در سازمان ملل بر سر آنها توافق شد. این اهداف باید تا سال ۲۰۱۵ تأمین شوند.
اهداف توسعه هزاره (به صورت مخفف: MDGs)(به انگلیسی: Millennium Development Goals)، هشت آرمان است که باید به آنها تا سال ۲۰۱۵ دست یافته شود تا آنها به چالشهای اصلی توسعهٔ جهان پاسخ دهند. اهداف توسعهٔ هزاره از اقدامات و اهدافی که در بیانیهٔ هزاره آمده تصویری ترسیم میکند. بیانیهٔ هزاره در ماه سپتامبر سال ۲۰۰۰، توسط ۱۸۹ کشور پذیرفته شده و ۱۴۷ نفر از سران سیاسی آن را امضا کردهاند.
۴. اهداف توسعه پایا (به انگلیسی: Sustainable Development Goals )، (اختصاری SDGs) با عنوان رسمی دگرگون ساختن جهان ما: دستور کار ۲۰۳۰ برای توسعهٔ پایا (به انگلیسی: Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development)؛ مجموعهای از اهداف هستند که به آینده مربوط میشوند. رؤسای دولتها، نمایندگان بلندپایهٔ نهادهای تخصصی سازمان ملل متحد و جامعه مدنی در سپتامبر ۲۰۱۵ گرد هم آمدند و در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، دستورکار توسعه پایا ۲۰۳۰ را تصویب کردند. این دستورکار که جایگزین اهداف توسعه هزاره شد، شامل ۱۷هدف اصلی و ۱۶۹ هدف ویژه است که نقشه راه جامعهٔ بینالمللی را در زمینه توسعهٔ پایا برای پانزده سال آینده ترسیم میکند
.
۵. تولید ناسره درونی (Gross Domestic Product - GDP) مهمترین متغیری است که در تجزیه و تحلیلها و ارزیابیهای اقتصاد کلان از آن استفاده میشود و در ایران برابر با: کل ارزش ریالی محصولات نهایی تولیدشده توسط واحدهای اقتصادی مقیم کشور در دوره زمانی معین (سالانه یا فصلی) است. درواقع، تولید ناخالص داخلی یک متغیر روانه است که عدد آن برای ایران نشان دهندهٔ مقدار ریالی جریان کالا و خدمات، در یک دورهٔ زمانی مشخص (عموماً یک سال) است. تحلیل GDP مطالب فراوانی را دربارهٔ اینکه چگونه استاندارد زندگی در یک اقتصاد تغییر میکند آشکار میسازد؛ از این رو رایجترین شاخصی است که برای اندازهگیری رفاه یک جامعه و مقایسه آن با سایر جوامع توسط اقتصاددانان بکار گرفته میشود.
۶. درآمد ناخالص ملی (اختصاری GNI)، Gross national income عبارت است از ارزش ریالی سالانه تمامی کالاها و خدمات نهایی تولید شده به قیمتهای جاری (بازار) در اقتصاد ملی.
درآمد ناخالص ملی هم مثل تولید ناخالص داخلی یا GDP، معیاری برای درآمد کشور است. درحالیکه GDP تنها درآمد حاصل از منابع داخلی را محاسبه میکند، ولی GNI درآمد خالص حاصل از خارج از کشور را هم شامل میشود. به صورت نظری، GNI معادل GDP است، اما GNP به جای درآمد براساس خروجی محاسبه میشود. در عمل اختلاف کوچکی در اندازهگیری آنها است و GNI مثلا توسط بانک جهانی بر GNP ترجیح داده شده است. برای محاسبه GNI ، عوارض پرداختی به کارمندان مقیم توسط نهادهای خارجی و درآمد حاصل از املاک متعلق به ساکنین در خارج، به GDP افزوده شده، درحالیکه عوارض پرداختی توسط نهادهای داخلی به کارمندان خارجی و درآمد محصول داراییهای داخلی با صاحبان خارجی، از آن کسر میشود. تولید و عوارض واردات که در GDP لحاظ نمیشود به GNI افزوده شده و سوبسیدها از آن کم میشود.
@women92