چرا رسول خدا را ابوالقاسم ميگويند؟
هر آنچه در عالم دنيا هست، باطني دارد؛ زيرا دنيا تنزليافته عوالم بالاست، هر چه در عالم دنياست نمونهاي است از آنچه در عالم معناست. احكام و قوانين الهي هم كه در دنيا به صورت دين و دستورات عبادي ظهور كرده اسرار و باطني دارند.
القاب و اوصاف معصومین (علیهمالسلام) نیز حکمتی غیر از آن معانی ظاهری دارد. ما موظفیم این کلمات را بر زبان جاری کنیم؛ اما باید به دنبال این باشیم که باطن این کلمات و حکمت این عبارات و الفاظ چیست؟
شخصی از امام صادق (علیهالسلام) سؤال کرد: چرا رسول خدا را ابوالقاسم میگویند؟ فرمود: برای اینکه آن حضرت فرزندی داشت به نام «قاسم» و چون پدر قاسم بود از این جهت به رسول خدا، «ابوالقاسم» میگفتند.
راوی عرض کرد: این معنا را میدانم؛ کمی روشنتر بیان کنید که چرا رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) را ابوالقاسم میگویند؟
حضرت فرمود: چون علی بن ابیطالب (علیهماالسلام) قسیم الجنّة والنّار است، «قاسم» است؛ یعنی قسمت کننده بهشت و جهنم است. در قیامت آن حضرت به اذن خدا جهنمی ها را به جهنم و بهشتی ها را به بهشت فرا می خواند. پس علی (سلاماللهعلیه) قاسم است.
و چون خداوند متعال علی بن ابیطالب را در همان دوران کودکی به دامان پیامبر منتقل کرد و از همان طفولیت رسول خدا معلم و علیبن ابیطالب شاگرد پیامبر بود و از آنجا که هر شاگردی فرزند استاد است و استاد حق پدری بر او دارد، پس علی (علیهالسلام) به منزله فرزند اوست. از این رو پیامبر را «ابوالقاسم» مینامند[1].
این معنا و تفسیر برای ابوالقاسم از حکمت این کنیه است. و هر کسی نمیتواند بفهمد و معنا کند.
مرحوم حاج شیخ محمد تقی آملی (قدسسره) که در علم و عمل کامل بود، روزی بعد از درس این حدیث را نقل کردند و بعد فرمودند: اگر این شخص شرح صدر بیشتری میداشت و باز هم سؤال میکرد، حضرت بیان دیگری میفرمود.
بنابراین، آنچه در تعبیرات معصومین (علیهمالسلام) به عنوان الفاظ عبادات آمده این است که آن حضرات، به اندازه فکر ما سخن گفته اند، نه این که حکمت و حقیقت عبادات همین باشد که ما انجام می دهیم؛ بلکه پشت پرده این الفاظ و معانی و مفاهیم، حقایقی است. ولی اگر فکر را توسعه دادیم، آنگاه از پشت پرده و ماورای این الفاظ مطالب دیگری را هم کم و بیش میفهمیم.
چون رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «إنّا معاشر الأنبیاء أُمرنا أن نکلّم الناس علی قدر عقولهم»[2] ما موظفیم با مردم به اندازه فکر آنها سخن بگوییم. ولی هر کس به اندازه فکر خود میفهمد.
منبع:[حکمت عبادات - صفحه 35]
(1) نظردسته ها : پيامبر رحمت
@yamahdiadrekni72