«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ» تفسیرِ «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ» (21)   🔸تفسیر روایی🔸 فضیلت آغاز شدن كتاب هاى آسمانى با «بسم اللّه» بی تردید همه كتاب هاى آسمانى ، با نام خدا آغاز شده اند ؛ ولى آيا جمله «بسم اللّه » در آغاز كتاب هاى آسمانى ، با پسوند «الرحمن الرحيم» بوده يا نه؟ در اين باره ، دو دسته حديث ، نقل شده است : دسته اوّل:احاديثى كه تصريح مى كنند همه كتاب هاى آسمانى ، با جمله  «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ»  شروع شده اند. مانند این حدیث از امام صادق علیه السلام: الصّادق (علیه السلام)- مَا نَزَلَ کِتَابٌ مِنَ السَّمَاءِ إِلَّا أَوَّلُهُ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ؛[1] امام صادق (علیه السلام): کتابی از آسمان نازل نگردیده مگر اینکه در ابتدای آن، بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ است. [1]تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۱۸ وسایل الشیعه ، ج۶، ص۶۰ دسته دوم:احاديثى كه تصريح مى كنند آيه  «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ»  ، قبل از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ، بر هيچ پيامبرى جز سليمان عليه السلام ، نازل نشده است ؛[1]مانند اين حديث نقل شده از امام على عليه السلام : إنَّ اللّهَ خَصَّ مُحَمَّدا صلى الله عليه و آله وَ شَرَّفَهُ بِها وَ لَم يُشرِك مَعَهُ فيها أحَدا مِن أنبِيائِهِ ما خَلا سُلَيمانَ عليه السلام ، فَإِنَّهُ أعطاهُ مِنها  «بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ»  ، يَحكى عَن بِلقيسَ حينَ قالَت :  «أُلْقِىَ إِلَىَّ كِتَابٌ كَرِيمٌ إِنَّهُ مِنْ سُلَيْمَان وَإِنَّهُ بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ»[2].[3] خداوند ،  «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ»  را به محمّد صلى الله عليه و آله اختصاص داد و او را به آن ، مفتخر ساخت و هيچ يك از پيامبرانش جز سليمان عليه السلام را در آن ، شريك او نكرد ؛ چرا كه به او نيز  «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ»  را عطا كرد ، آن جا كه به نقل از بلقيس مى فرمايد :  «نامه اى ارجمند به من رسيده است . آن نامه از سليمان است و [در] آن [آمده]است: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ»  . از نظر دلالت مى توان ميان اين دو دسته ، بدين شكل جمع كرد كه امام عليه السلام فرموده باشد : «أوّل كلّ كتاب نُزِّل من السماء بسم اللّه ؛ آغاز هر كتابى كه از آسمان نازل شده ، بسم اللّه است» ؛ ولى راوى پنداشته كه مقصود امام ، آيه  «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ»  است ؛ امّا با توجّه به تعدّد احاديث دسته اوّل ، بعيد به نظر مى رسد كه همه راويان ، مرتكب چنين اشتباهى شده باشند . [1]الأمالى ، صدوق : ص ۲۴۱ ح ۲۵۵ ، التفسير المنسوب إلى الإمام العسكرى عليه السلام : ص ۵۹۱ ح ۳۵۳. [2]نمل : آيه ۲۹ ـ ۳۰ . [3]عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج ۱، ص ۳۰۱ ح ۶۰ ؛ الأمالى ، صدوق، ص ۲۴۰ ح ۲۵۵. 🔸🔸🔸🔸🔸 التماس دعا یوسف شیخ