💬 پروژه بزرگ حذف ایران از نقشه ترانزیتی منطقه چیست؟
تعاملات مهم و جاری حوزه ترانزیت در مناطق مختلف آسیای مرکزی و غرب آسیا، گویای اجرای پروژه کشورهای غربی برای حذف ایران از تعاملات ترانزیتی در منطقه است.
امامعلی رحمان، رئیس جمهور تاجیکستان اخیرا سفری دو روزه به پاکستان داشته و با شهباز شریف، نخست وزیر این کشور، دیدار و گفتگو کرد. پیش از این و در یک سال اخیر نیز در چند نوبت، دیدارهای دوجانبه‌ای بین رحمان و شریف در حاشیه اجلاس های مختلف در قزاقستان، ازبکستان و مصر برگزار شده بود. در روند این جلسات مسائل زیادی از قبیل وضعیت افغانستان، مقابله با تروریسم و افراط گرایی، مبارزه با قاچاق مواد مخدر و مسائل منطقه ای تبادل نظر شده بود اما به نظر می‌رسد مهم ترین مسئله مطرح شده بین تاجیکستان و پاکستان که در تمام جلسات طرفین مورد بحث واقع شده و در سفر اخیر رحمان به اسلام آباد مورد توافق قرار گرفت، “دسترسی تاجیکستان به بنادر کراچی و گوادر در جنوب پاکستان” است.
🔹در این سفر حدود هشت سند همکاری در حوزه های علمی، اقتصادی و امنیتی به امضاء رسید که مهمترین آنها را می‌توان دو عنوان ذیل دانست:
۱- توافق‌نامه ترانزیتی بین تاجیکستان و پاکستان.
۲- تفاهم‌نامه بین خدمات گمرک در مورد سازماندهی تبادل الکترونیکی داده‌ها.
موضوع درخواست رحمان از شریف برای دسترسی تاجیکستان به بنادر پاکستان، مدت کوتاهی است که توسط وی مطرح شده و آنچنان مورد توجه واقع نشده بود. اما با رقم خوردن تعاملات جدید در منطقه، به نظر می‌رسد طرحی جدی در این مورد در دستور کار باشد.
از سوی دیگر در روزهای اخیر گفتگوهایی میان مقامات ازبکستان و پاکستان و سفر هیئتی از مسئولین گمرک پاکستان به ازبکستان به منظور بررسی و اجرایی کردن طرح “خط ریلی برای اتصال آسیای مرکزی به پاکستان” با ساخت کریدور ریلی «ترانس افغان» صورت گرفته است.
بر اساس گزارش های متعدد، انتظار می‌رود این راه‌آهن ظرفیت جابجایی تا ۲۰ میلیون تن بار را در سال داشته باشد و پس از بهره‌برداری، مدت زمان سفر کالاهای ترانزیت از ازبکستان به پاکستان را از ۳۵ روز به ۳ تا ۵ روز کاهش دهد. طول این خط راه آهن ۵۷۳ کیلومتر برنامه ریزی شده و مدت زمان ساخت آن تقریباً پنج سال است.
در همین حال تعاملات مهم و جاری دیگر در منطقه آسیای مرکزی و غرب آسیا را مرور میکنیم:
الف- همکاری نزدیک پاکستان با ترکیه در حوزه نظامی مثل توافق خرید ناو جنگی از ترکیه و هم افزایی منطقه‌ای این دو کشور در مسائل امنیتی و اقتصادی.
ب- وجود گزارش‌هایی مبنی بر چشم دوختن چین به منطقه آسیای مرکزی از بُعد اقتصادی و سرمایه گذاری بر روی کریدورهای ترانزیتی مثل «کریدور میانی» و «کریدور ترانس افغان» که مسیرهای صادرات کالا و واردات انرژی به چین را تسهیل میکند.
ج- چشم انداز اقتصادی چین به همکاری با کشورهای حاشیه خلیج فارس خصوصا عربستان سعودی.
د- حضور و برنامه ریزی سنگین عربستان سعودی و امارات در آسیای مرکزی با هدف انزوا و حذف نفوذ ایران در این منطقه که شامل سرمایه گذاری بر روی پروژه های راهبردی در این منطقه نیز می‌گردد.
ه- توافق امارات با قرقیزستان برای اعطای زمینی به مساحت ۳۰۰ هزار متر مربع در منطقه اقتصادی کیزاد در ابوظبی به منظور گسترش تجارت با آسیای مرکزی.
و- ابتکارات اردوغان در آسیای مرکزی نظیر «سازمان کشورهای ترک زبان» و «کریدور میانی».
ز- حمایت و سرمایه گذاری اتحادیه اروپا بر روی پروژه های بزرگ این منطقه و طرح «کریدور میانی».
ح- حضور فعالانه آمریکا و تحریک و تطمیع کشورهای آسیای مرکزی برای گسستن ارتباط اقتصاد سنتی آنها با روسیه.
در نظر گرفتن این موارد که به طور اختصار به آنها اشاره شد، نشانگر این مطلب است که پروژه بزرگی برای ایجاد یک ساختار ترانزیتی در منطقه با حذف ایران در دستور کار قرار گرفته است که در خط شرق-غرب، چین را به ترکیه و سپس اروپا متصل میکند و در خط شمال-جنوب آسیای مرکزی را به بنادر کراچی و گوادر و آب‌های آزاد متصل میکند.
بدیهی است که موانعی جدی بر سر اجرایی شدن این خطوط ترانزیتی موجود است اما با در نظر گرفتن انفعال و سستی موجود در داخل کشورمان برای تکمیل خطوط ترانزیتی مهم داخلی (شمال-جنوب از چابهار تا سرخس و شرق-غرب) و تداوم این وضعیت ناگوار، شاهد کاهش جدی نقش ایران در تجارت جهانی و خنثی سازی جایگاه ژئوپلیتیک این کشور در منطقه خواهیم بود.
☫ 🇮🇷 #حجاب #زن #امنیت #ایران #آمریکا #آشوب #تسلیت #رهبر #اروپا #فاطمیه
@yarankharazi14