گرچه قانون كلّى خداوند، تأخير عذاب است، امّا گاهى خداوند، ستمگران را گوشمالى مى دهد تا عبرتى براى ديگران باشد، نظير آنچه بر سر قوم لوط و نوح و ثمود آمد. سؤال: چرا آيه مى گويد؛ با گناهِ انسان، همه جنبنده ها نابود مى شوند!؟ پاسخ: مراد از دابّة در اين آيه، يا فقط انسان ها هستند، نظير آيه؛ «انّ شرّ الدّواب عنداللَّه الصمّ البكم»(20) و يا بخاطر آن است كه با هلاكت نسل بشر، آنها نيز از بين مى روند، زيرا آفرينش آنها براى انسان بوده است. از امام معصوم سؤال شد كه چرا بعضى مردگان، چشمشان باز است و بعضى بسته است؟ حضرت در پاسخ فرمودند: چون آنها كه چشمشان باز بوده فرصت بستن پيدا نكرده اند و آنها كه بسته بوده فرصت بازكردن نداشته اند. «لا يستأخرون ساعة و لايستقدمون» خطر و اثر برخى ظلم ها، فراگير است و شامل همه جنبنده ها از انسان و حيوان مى شود، چنانكه مى فرمايد: «واتّقوا فتنة لاتصيبنّ الّذين ظلموا منكم خاصة» بترسيد از گناهانى كه آثار شوم آنها تنها دامن ستمگران را نمى گيرد. ----- 20) انفال، 22.