حکمرانی مردم | دانشگاه‌ یزد
جلسه چهارم: تحولات عالم به رفتار مردم وابسته است
| امامتِ امت در جبهه حق جلسه چهارم: تحولات عالم به رفتار مردم وابسته است 🔹 لازم است ابتدای بحث این نکته تذکر داده شود که از این جهت بحث اعتقادی گفته می‌شود که بدانیم بحث نقش مردم در حاکمیت حق، یک بحث منبری و خطابه‌ای صرف نیست که بخواهیم جو بدهیم و تشویق کنیم بلکه کاملا مبنای توحیدی و تکوینی دارد. 🔹 یکی از کلیدواژه‌های مهم و اساسی در قرآن در مورد ربوبیت خداوند متعال، سنت است. به صورت خیلی خلاصه باید گفت، سنت‌های الهی، سازوکار تحقق ربوبیت خداوند است. خداوند متعال در جای جای قرآن می‌فرمایند که ما بر اساس سنت‌ها عمل می‌کنیم. در مباحث توحید گفته می‌شود که تمام تأثیر و تأثرات عالم، همه از جانب خداست. آن قدر جنبه ربوبی پروردگار مطلق و محیط است که جایی برای نقش‌آفرینی احدی غیر از او باقی نمی‌ماند. اگر از این منظر به آیات قرآن توجه شود، آدم متعجب می‌شود. 🔻 هیچ کسی حق شفاعت ندارد 🔻 در بحث ولایت میفرماید: فَاللهُ هُوَ الْوَلِيُّ 🔻 علم غیب فقط برای خداست: إنَّما الغَیْبُ للِهِ 🔻 تا جایی که پیامبر(ص) می‌فرمایند: وَ إِنْ أَدْرِي أَ قَرِيبٌ أَمْ بَعِيدٌ ما تُوعَدُونَ 🔹 شاید به همین جهت است که برخی از مذاهب نسبت به مسئله ولایت، شفاعت و امامت دچار سوءبرداشت‌های اعتقادی هستند؛ زیرا آن قدر بیانات خداوند در قرآن هیمنه دارد که می‌گویند: 🔻 شفاعت غیر خدا نداریم 🔻 ولایت غیر خدا نداریم 🔻 علم غیب فقط برای خدا ... ❌ آنقدر این ربوبیت عظیم، محیط، مهیمن و مسلط هست که برخی به اندیشه‌های جبری افتادند و می‌گویند که ما هیچ اثر و نقشی در مسائل نداریم! در نتیجه در مسائل اجتماعی کناره‌گیر می‌شوند، در مسائل اعتقادی دچار شبهه می‌شوند و تبعات دیگر... زمانی که خبر شهادت سیدالشهدا (ع) به برخی رسید: گفتند این اراده خداونند بوده و ما کاری نمی‌توانستیم بکنیم❗ 🔹 ربوبیت مطلق درست است اما یک نکته اساسی در فهم این ربوبیت وجود دارد و آن نکته این است که خداوند متعال اساس تحولات این عالم را (حتی ربوبیت خودش را) مبتنی بر رفتار مردم قرار داده است که اسم آن می‌شود سنت‌های الهی. سنت خدا یعنی چی؟ 🔻 راه و روش ثابت خداوند در تعامل با مخلوقات خواهد بود. در تدقیق این مفهوم باید اینچنین گفت: حوادث مختلف عالم بر اساس قواعد و ضوابطی ثابت در جریان است که این قوانین ثابت، شامل تمام ضوابط فردی، اجتماعی، تاریخی، مادی، معنوی و ... می‌شود. در این میان نحوه تعامل خداوند با جامعه بشری (با اوصاف مختلف) بر اساس ضوابطی معین است. یعنی اگر فرد یا جامعه‌ای دارای وصفی خاص باشد، خداوند متعال نیز بر حسب آن وصف تعامل خاصی با فرد یا جامعه خواهد داشت که تمام این گزاره شرطی در ادبیات قرآن «سنن الهی» گفته می‌شود. از آن جایی که خداوند، رب مطلق است، سنن الهی نیز ذیل ربوبیت الهی تعریف می‌شود. به بیان دیگر، سنن الهی در حقیقت همان روش ربوبیت خداوند در تعامل با فرد و جامعه، با توجه به اقتضای فرد و جامعه است. مثال: ▫ به هر اندازه که جامعه ایمان داشته باشد، خداوند به همان درجه از ایمان نگاه می کند و سنت‌های مربوط به همان درجه از ایمان جاری می‌شود. ▫ سنت‌های دوره حاکمیت دینی با دوره حاکمیت غیردینی فرق می‌کند. ▫ در حال جهاد باشید یا در حال سازش، سنت‌ها فرق می‌کند. ▫ اهل استقامت و صبر باشید ولی کم باشد یا زیاد باشد، سنت‌ها فرق می‌کند. 🔹 خلاصه حرف این است: فارغ از اینکه بحث جریان حق و باطل رو داشته باشیم، تکویناً عالم و تحولاتش به رفتار خود ما بستگی دارد. ادامه دارد... 👇