🔰#نقد_کتاب🔰
❇️نقد کتاب صراط های مستقیم، اثر دکتر عبدالکریم سروش
🔻بخش سوم
🔸دلایل انحصار صراط مستقیم به اسلام
📌تا اینجا ما به تحلیل دو اصل مهم «ضرورت دین» و «وحدت دین» پرداختیم. این دو بحث نقش کلیدى در روشن شدن زوایاى بحث «پلورالیزم» دارد و بعد از گذر از این دو مرحله انسان براى تعیین دین حق و برتر، از بین ادیان مختلف، نیازمند معیارهایى براى تعیین و شناخت دین حق است.
🔹البته ملاک و معیار تشخیص دین حق از باطل را مى توان از دو نظر متفاوت یعنى درون دینى و بیرون دینى جستجو کرد امّا در این جا به ادله اى که شهید متفکر بدان اشاراتى داشته است، بسنده مى کنیم:
📍۱.حکم عقل به انتخاب دین کامل و برتر
🔸گفتیم که عقل بعد از احساس ضرورت و وحدت دین الهى به انتخاب دین بدون فحص از حقانیت و برترى آن نسبت به ادیان دیگر، اکتفا نمى کند بلکه دنبال معیار مى گردد.
♦️یکى از این ملاکها ارزیابى و سنجش ادیان موجود از نظر جامعیت و مطابقت با نیازهاى فطرى انسان است که در اینجا به مقایسه دو دین بزرگ جهان که مدعى حقانیت نیز هستند، یعنى اسلام و مسیحیت، مى پردازیم:
📌۱.جهان بینى اسلام بر اصل توحید استوار است و جهان بینى مسیحیت بر تثلیث.
📌۲.وحى منُزَل بودن قرآن کریم، دست نویس و جبرى بودن انجیل.
📌۳.اشتمال قرآن بر تعدادى مضامین عالى و انواع اعجاز؛ و اشتمال کتاب مقدس بر آموزه هاى ناسازگار با عقل مانند تجسم خدا و گناه فطرى و مسأله فدیه.
📌۴.داعیه جهانى بودن اسلام و نسخ ادیان پیشین، اعلام موقتى بودن تورات و انجیل و بشارت به ظهور پیامبر پسین.
📌۵. عدالت و ظلم ستیزى اسلام، توصیه به ستم پذیرى از اشخاص و حکومت در انجیل.
📌۶.و بالاخره وجود قوانین و احکام اجتماعى، اقتصادى، حقوقى، جزایى در اسلام، منطبق با نیازهاى فطرى بشرى مثل اصل شورا، قداست شغل، حرمت رشوه، ربا و احتکار، توصیه به دفاع از حقوق خصوصى و اجتماعى و جهاد در مقابل متجاوزان، احکام حدود و دیات به منظور اصلاح جامعه و پیشگیرى از وقوع جرایم.
🔸۲.خود سوز بودن پلورالیزم
♻️به نظر مى رسد نظریه پلورالیزم و پذیرش حقانیت ادیان، وقتى پایش به قلمرو دین اسلام برسد یعنى مطابق مبناى خود بخواهد حقانیت اسلام را نیز بپذیرد، دست به انتحار زده است.
📍توضیح این که پذیرفتن حقانیت دین یهود یا مسیح هیچ منافاتى با پذیرش حقانیت ادیان دیگر ندارد بلکه چه بسا مطابق اصول یهود و مسیح نیز باشد چرا که در آن ها وعده و بشارت ظهور دین بر حق پسین داده شده است و شخص معتقد به پلورالیزم مى تواند بعد از پذیرش حقانیت یهود و مسیح سراغ ادیان دیگر برود، امّا وقتى آیین اسلام را نیز یکى از ادیان بر حق معرفى مى کند معناى آن این است که اسلام و اصول مسلم آن نیز برخاسته از حقیقت است.
♻️در اینجاست که با یکى از اصول مسلم اسلام یعنى اصل «نسخ» ـ که بر انقضاء حقانیت ادیان پیشین دلالت مى کند ـ مواجه مى شود. در این صورت، اگر آن را نیز بپذیرد، لازمه اش دست کشیدن از ادعاى تعدد ادیان است پس:
📌«لازمه ایمان به همه پیامبران این است که در هر زمانى تسلیم شریعت همان پیامبرى باشیم که دوره اوست، و قهراً لازم است در دوره ختمیه آخرین دستورهایى که از جانب خدا به وسیله آخرین پیامبر رسیده است عمل کنیم و این لازمه اسلام یعنى تسلیم شدن به خدا و پذیرفتن رسالتهاى فرستادگان اوست.»
3⃣ حکم عقل به پیروى از پیام آخر
📌بعد از پذیرفتن حقانیت ادیان در عرض هم، عقل دلیلى دیگر براى انتخاب اسلام مى یابد و آن این که عقل حکم مى کند که مکلّف، پیام و تکلیف آخر مولى را براى خود مبناى عمل و حجت قرار دهد. از این رو مى باید اسلام را برگزید.
🔸«لازمه تسلیم خدا شدن پذیرفتن دستورهاى اوست و روشن است که همواره به آخرین دستور خدا باید عمل کرد و آخرین دستور خدا همان چیزى است که آخرین رسول او آورده است.»
#نقد_کتاب
#صراطهای_مستقیم
✨ 🌺 ✨ بشری
🌺
@zanan_enghelaby