پرسش: در سوره فاتحه آیه ۷ "مغضوب علیهم" و " ضالین" چه کسانی هستند و چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟ پاسخ: "مغضوب علیهم" یعنی کسانی که خدا بر آنها غضب کرده و مستوجب خشم الهی شده‌اند و "ضالین" یعنی گمراهان: غَيْرِ ٱلْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَ لاَ ٱلضَّآلِّينَ در سوره فاتحه، ابتدا صراط مستقیم و راه راست را معرفی فرموده و آن را راه کسانی به شمار آورده که به آنان نعمت داده شده است: ٱهْدِنَا ٱلصِّرَٰطَ ٱلْمُسْتَقِيمَ ۶ صِرَٰطَ ٱلَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ و از اینجا معلوم میشود که مغضوب علیهم و ضالین کسانی هستند که از صراط مستقیم دین بیرونند و راه دیگری را برای خود در زندگی انتخاب کرده اند. ضالین کسانی هستند که از راه خدا گمراه شده و راه کفر و شرک و گناه را انتخاب کرده اند ولی مغضوب علیهم کسانی هستند که گمراهی آنان از ضالین بیشتر است و علاوه بر گمراهی از راه حق، گناهان بزرگ دیگری مانند گمراه کردن دیگران، توطئه علیه اسلام، ضربه زدن به دین و قتل و غارت مرتکب میشوند که انجام اینگونه گناهان موجب میشود تا خدای متعال بر آنان خشم گیرد. بنابراین هر کس جزو مغضوب علیهم باشد حتماً جزو ضالین هم خواهد بود ولی کسانی که جزو ضالین هستند ممکن است جزو مغضوب علیهم نیز باشند و ممکن است نباشند. در قرآن کریم به نمونه‌های گوناگونی از هر دو گروه اشاره شده است. مثال‌هایی برای مغضوب علیهم: یهودیانی که به آیات الهی کفر میورزیدند و پیامبران را به ناحق میکشتند:  وَ بَآءُو بِغَضَبٍ مِّنَ ٱللَّهِۗ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ كَانُوا۟ يَكْفُرُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَ يَقْتُلُونَ ٱلنَّبِيِّـۧنَ بِغَيْرِ ٱلْحَقِّ (بقره ۶۱) کسی که مؤمنی را از روی عمد بکشد: وَ مَن يَقْتُلْ مُؤْمِنًا مُّتَعَمِّدًا فَجَزَآؤُهُۥ جَهَنَّمُ خَٰلِدًا فِيهَا وَ غَضِبَ ٱللَّهُ عَلَيْهِ (نساء ۹۳) کسانی که با بحث و مجادله تلاش میکنند ربوبیت خدا را انکار کنند: وَ ٱلَّذِينَ يُحَآجُّونَ فِی ٱللَّهِ مِنۢ بَعْدِ مَا ٱسْتُجِيبَ لَهُۥحُجَّتُهُمْ دَاحِضَةٌ عِندَ رَبِّهِمْ وَ عَلَيْهِمْ غَضَبٌ(شوری ۱۶) مثال‌هایی برای ضالین: مؤمنان پیش از آمدن پیامبر اکرم(ص) و قبل از ایمان آوردن: ٱذْكُرُوهُ كَمَا هَدَیٰكُمْ وَ إِن كُنتُم مِّن قَبْلِهِۦ لَمِنَ ٱلضَّآلِّينَ (بقره ۱۹۸) کسانی که به خدا شرک بورزند: وَ مَن يُشْرِكْ بِٱللَّهِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَٰلاَۢ بَعِيدًا (نساء ۱۱۶) کسانی که فریب سامریّ را خورده گوساله پرست شدند: وَ لَمَّا سُقِطَ فِیٓ أَيْدِيهِمْ وَ رَأَوْا۟ أَنَّهُمْ قَدْ ضَلُّوا۟ (اعراف ۱۴۹) https://eitaa.com/zandahlm1357