.......: حمد خداوند، بسان ملائکه قوله علیه السلام: وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ بِکُلِّ مَا حَمِدَهُ بِهِ أَدْنَی مَلاَئِکَتِهِ إِلَیْهِ وَ أَکْرَمُ خَلِیقَتِهِ عَلَیْهِ وَ أَرْضَی حَامِدِیهِ لَدَیْهِ. أوّلاً باید دانست که: « ادنی » اطلاق می‌شود بر معانی ثلاثه، یک مرتبه به معنی أقلّ، و مرتبه[ای] به معنی أذلّ و أحقر، و مرتبه[ای] به معنی أقرب است. التدانی إلی الشی ء: التقرّب إلیه، کما فی قوله تعالی: « دَنَا فَتَدَلَّی [۱] ». أی قرب و تعلّق. و « أدنی ملائکته » که در فقره دعا است به معنای أقرب است. ---------- [۱]: ۱ - سوره مبارکه نجم، آیه ۸. أعنی: حمد می‌نمائیم تو را به تمام حمدی که مقرّب ترین ملائکه تو، تو را حمد می‌کنند، چنان که این معنی از « اکرم خلیقته » بعد استفاده می‌شود که أدنی به معنی أشرف و أقرب است نه به معنی أذلّ و أحقر. انواع ملائکه چه از برای ملائکه درجات متفاوته و عبادات مختلفه و مراتب متوالیه است در تقدّم و تأخّر و قرب و بُعد از حقّ تعالی، کما فی الحدیث: « و للملائکة مقامات معلومة، منهم سُجَّد لایرکعون، و منهم رُکَّع لاینصبون ». و آن أوّلاً دو قسم اند [۱]: ملائکه سماوات که سکان سماوات اند، [۲]: و ملائکه ارض. چه اجرام سماوی اوّلاً ذی روح و ذی شعورند و حرکات دوری آنها سریعاً و بطیئاً حرکات ارادی است، چون حرکت انسان و حیوان از محلّی به محلّی که اوّلاً تصور منفعت و غایت حرکت را از جلب نفع و دفع ضرّ می‌نمایند، و بعد اقدام بر حرکت و اثبات اراده در حرکات افلاک از این است که مهروب آنها مطلوب می‌شود، و مطلوب مهروب، و در حرکات طبیعی و قسری چون حرکت ثقیل به مرکز و خفیف به محیط ممکن نیست که مهروب مطلوب شود، پس از آن ارواحی که متعلّقه به آن اجرام عظیمه سماویه و موجب تحریک آن اجرام شده اند در اصطلاح حکماء به « نفوس سماویه » تعبیر شده، و در لسان شرع و قرآن به « ملائکه مُدَبِّراتِ أَمْرًا » [۱] ؛ زیرا که آنها به حرکتشان تدبیر مواد عنصریه نمایند. قال تعالی: « وَ تَرَی الْمَلاَآئِکَةَ حَآفِّینَ مِنْ حَوْلِ الْعَرْشِ [۲] » حفا به معنی: مشی کردن و دوران و طواف نمودن است، و « حول »: حرکت و تحول انتقال از نقطه[ای [به نقطه ای است. یعنی می‌بینی ملائکه سماویه را که دوران می‌زنند به گرد کره ارض از حول و حرکت عرض که فلک الافلاک و فلک اقصی باشد، و همان حرکت آنها عبادات و تسبیحات آنها است. کما ورد « صلت السماء بدورانها، و المطر بهطلانه، و الماء بسیلانه، و الأرض برجحانها، و قد یصلّی و لایشعر و لذکر اللّه أکبر » [۳] . که عباداتشان به فنون مخصوص است، اعنی آن که حرکت سریع دارد بطیئه نخواهد داشت ؛ و آن که بر منطقه بروج حرکت نماید حرکت مستقیم نمی شود، و آن که رو به حضیض سیر نماید رو به اوج نخواهد رفت و بالعکس ؛ و آن که از مشرق به مغرب رود از مغرب به مشرق نخواهد رفت. ---------- [۱]: ۱ - اقتباس از کریمه نازعات، آیه ۵: « فَالْمُدَبِّراتِ أَمْرًا ». [۲]: ۲ - سوره مبارکه زمر، آیه ۷۵. [۳]: ۳ - شرح الأسماء الحسنی، ج ۲، ص ۸. .......: 📚✍ #شرحی بر صحیفه سجادیه میرزا ابراهیم سبزواری وثوق الحکماء https://eitaa.com/zandahlm1357