.......: ........: خلقت روز و منافع آن [قوله علیه السلام ]: وَ خَلَقَ لَهُمُ النَّهَارَ مُبْصِراً. کما قال تعالی: « وَ جَعَلْنَا آیَةَ النَّهَارِ مُبْصِرَةً [۲] »، أی لیبصروا فیه. [قوله علیه السلام: وَ لِیَنَالُوا بِهِ لَذَّةً وَ شَهْوَةً]. [... ] قوله علیه السلام: لِیَبْتَغُوا فِیهِ مِنْ فَضْلِهِ. یعنی قرار داد مبصرةً، تا به واسطه او قادر باشند بر طلب و تحصیل منافع معاشیه که از فضل و احسان او است، کما قال تعالی: « وَ جَعَلْنَا النَّهَارَ مَعَاشًا [۳] » العاش: کلّ ما یتعیّش به الإنسان من التجارة والفلاحة و سایر الصنایع، که موقوف بروز و تردّد در ایاب و ذهاب است. قوله علیه السلام: وَ لِیَتَسَبَّبُوا إِلَی رِزْقِهِ، وَ یَسْرَحُوا فِی أَرْضِهِ. ---------- [۲]: ۴ - سوره مبارکه اسراء، آیه ۱۲. [۳]: ۵ - سوره مبارکه نبأ، آیه ۱۱. یعنی: روز را قرار داد که در او متوسّل به اسباب شوند برای تهیه رزق او از قبیل فلاحت و زراعت و غیره، کما فی الحدیث: « أبی اللّه أن یجری الأمور إلاّ باسبابها [۱]، فجعل لکلّ شی ء سبباً، و جعل لکلّ سبب شرحاً، و جعل لکلّ شرح علماً، و جعل لکلّ علم باباً ناطقاً ». [۲] ولی از آنجائی که کلّ اسباب منتهی به مسبّب الأسباب است به واسطه ارشاد عباد که به کلّی نظر آنها محصور و مقصور بر همان اسباب فقط نباشد فرموده است: « أَ لَیْسَ اللَّهُ بِکَافٍ عَبْدَهُ [۳] »، مولوی گفت: ألیس اللّه بکاف عبده تا بنا شد بنده [۴] هر سو چاره جو دیده خواهم [۵] سبب سوراخ کن تا سبب را بر کند از بیخ و بن [۶] [قوله علیه السلام ]: وَ یَسْرَحُوا فِی أَرْضِهِ طَلَباً لِمَا فِیهِ نَیْلُ الْعَاجِلِ مِنْ دُنْیَاهُمْ، وَ دَرَکُ الآْجِلِ فِی أُخْرَاهُمْ. یعنی: باز روز را قرار داده به واسطه آن که سیر نمایند در ارض، که: [ «أَلَمْ تَکُنْ [۷] ] أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةً فَتُهَاجِرُوا فِیهَا [۸] » به جهت نائل شدن عاجله، یعنی تحصیل غنائم و فواید متاع نقد دنیویه، و به واسطه درک کردن آجله، راجع به امور و منافع اخرویه، از قبیل مسافرت بیت اللّه و زیارت قبور ائمّه هدی و غیره، که ثمرات اخروی است. ---------- [۱]: ۱ - مصادر: أن یجری الأشیاء إلاّ بأسباب. [۲]: ۲ - الکافی، ج ۱، ص ۱۸۳ ؛ بصائر الدرجات، ج ۶ ؛ بحارالأنوار، ج ۲، ص ۹۰. [۳]: ۳ - سوره مبارکه زمر، آیه ۳۶. [۴]: ۴ - مصدر: تا نگردد بنده. [۵]: ۵ - مثنوی معنوی، ج ۱، ص ۲۱۴، « تهدید کردن نوح علیه السلام ». [۶]: ۶ - مثنوی معنوی، ج ۵، ص ۱۱۶۹ « بیان آن که عطای حق ». [۷]: ۷ - اصل: أن. [۸]: ۸ - سوره مبارکه نساء، آیه ۹۷. .......: 📚✍ #شرحی بر صحیفه سجادیه میرزا ابراهیم سبزواری وثوق الحکماء https://eitaa.com/zandahlm1357