عَن حُمرانَ بنِ أعیَنَ، عَن أبی جَعفَرٍ مُحَمَّدِ بنِ عَلِیٍّ علیهما السلام، فی قولِهِ تَعالی: «ثُمَّ قَضی أَجَلاً وَ أَجَلٌ مُسَمًّی عِنْدَهُ» ۱ فَقالَ: إنَّهُما أجَلانِ: أجَلٌ مَحتومٌ وأَجَلٌ مَوقوفٌ. فَقالَ لَهُ حُمرانُ: مَا المَحتومُ؟ [ قالَ: الَّذی لا یَکونُ غَیرُهُ. قالَ: ومَا المَوقوفُ؟ ] قالَ: الَّذی للّهِ ِ فیهِ المَشیئَةُ. قالَ حُمرانُ: إنّی لَأَرجو أن یَکونَ أجَلُ السُّفیانِیِّ مِنَ المَوقوفِ. فَقالَ أبو جَعفَرٍ علیه السلام: لا وَاللّهِ إنَّهُ لِمَنِ المَحتومِ. الغیبة، نعمانی-با سندش به نقل از حمران بن اعین-: امام باقر علیه السلام دربارۀ سخن خدای متعال: «سپس اجَلَی را تقدیر کرد و اجَلی نیز نزد اوست. »فرمود: «دو اجَل داریم: اجل حتمی و اجل معلّق». پرسید[م]: اجل حتمی چیست؟ فرمود: «آن که جز آن نمی شود». پرسید[م]: «اجل معلق کدام است؟ ». فرمود: «آن که خدا در آن تغییر می‌دهد». گفت[م]: من امیدوارم که اجَل سفیانی، معلّق [و قابل تغییر] باشد. امام باقر علیه السلام فرمود: «نه. به خدا سوگند، آن جزو حتمی هاست». #حدیث_دوم _________________________ [۱] الانعام ۲ منابع : الغیبة، نعمانی: ص ۳۰۱ ح ۵ ([۱]با سند موثّق) و ح ۶ (به نقل از فضیل بن یسار با عبارت مشابه)، بحار الأنوار: ج ۵۲ ص ۲۴۹ ح ۱۳۳.