🌹سلسله جلسات درسهای نهج البلاغه ✅ شرح نهج البلاغه با نهج البلاغه 📒 #حکمت4/ بخش دوم ⭕️ صبر 4⃣ 🔺ابعاد و ارکان صبر در نهج البلاغه (۳) 🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع #نهج_البلاغه #نهضت_جهانی_نهج_البلاغه_خوانی

🌹شرح #حکمت4 🔴 بخش پنجم 🔷 6. ادب صبر(دوری ازجزع و فزع) : 🔻در مقابل صبر ،که ادب در فضای ایمان است بی ادبی شکل می گیرد تحت عنوان جزع و فزع. امام علی علیه السلام در نهج البلاغه به ما می‌فهماند که جزع باعث می شود که ثواب اعمال ما حبط شود و از بین برود. در حکمت ۱۴۴ می فرمایند: « تحمل کن! که هر مصیبتی به اندازه خودش صبر در مقابلش نازل می شود. کسی که از روی بی صبری در مصیبت ،بر روی ران خودش بکوبد (کنایه از اینکه جزع و فزع و بی تابی کند) عملش حبط و نابود می شود یعنی دیگر ثوابی از اعمالش ندارد». 🔻در حکمت ۱۸۹ امیرالمومنین می فرمایند: « کسی را که صبر نجات ندهد قطعاً جزع و فزع هلاک می کند» در حکمت ۲۹۱ خطاب به اشعث که پسرش را از دست داده است ، صبر را عامل اجر در مصیبت و جزع را عامل وبال شدن مصیبت می داند. در حکمت ۲۹۱ می فرمایند: «آقای اشعث! اگر بر فقدان و مصیبت مرگ فرزندت محزون باشی خوب به خاطر اینکه پاره تن تو بوده است مستحق این ناراحتی هستی، اما اگر در این مصیبت صبر کنی خدا در هر مصیبتی یک جایگزینی قرار داده است. آقای اشعث! در مصیبت مرگ فرزند چه صبر کنی چه صبر نکنی چه جزع کنی چه جزع نکنی قدر الهی دیگر بر تو جاری شده است و به حکمت الهی فرزند تو از دنیا رفته است و بچه تو دیگر زنده نمی شود اما فرقش این است که اگر در این مصیبت صبر کنی اجر میبری و اگر جزع و فزع کنی برای آخرت وبال و وزر تو میشود». 🔻در نتیجه ما در ماجرای صبر ادب جزع نکردن را از امیرالمومنین یاد میگیریم . نتیجه چنین صبری از نگاه مولا امیرالمومنین قطعاً پیروزی است حضرت در نهج البلاغه می فرمایند:« هرگز انسان صبور از پیروزی محروم نمی شود ولو اینکه زمان رسیدن آن به پیروزی طولانی بشود و دوران صبر او طولانی شود». نمونه برجسته این نکته در زندگی خود مولا علی علیه السلام در نهج البلاغه است. صبر مولا در مسئله حکومت و غصب خلافت چنان عظیم بود که بالاخره امت خودشان سرشان به سنگ خورد و برگشتند در خانه مولا علی علیه السلام. خود مولا در حکمت ۲۲ می فرمایند: «ما حقی داریم اگر به ما بدهند که هیچ و الا اگر حق ما را ندهند برپشت شتران می‌نشینیم ولو اینکه سیر ما در شب تاریک ظلم خلافت بعد از پیامبر طولانی شود» یعنی ما مقاومت را ادامه میدهیم و مطمئن هستیم به پیروزی و ظفر می‌رسیم و تاریخ گواهی داد که صبر مولا بعد از ۲۵ سال خون دل خوردن به پیروزی تبدیل شد. خود حضرت وقتی می خواهند اوضاع روز بیعت مردم با خودشان را توصیف کنند در چند جای نهج البلاغه عبارات شگفت‌انگیزی را بیان می‌کنند یکی در خطبه ۲۲۹ است که حضرت در وصف روز بیعت مردم با خودشان می فرمایند:« دست مرا برای بیعت می گشودید و من می بستم شما آن را به سوی خود می کشیدید و من آن را می گرفتم سپس مانند شتران تشنه که بطرف آبشخور هجوم می آورند بر من هجوم آوردید تا آنکه بند کفشم پاره شد، عبا از دوشم افتاد و افراد ناتوان پایمال گردیدند آنچنان مردم در بیعت با من خشنود بودند که خردسالان شادمان ، پیران برای بیعت کردن لرزان به راه افتادند، بیماران بر دوش خویشان خود سوار و دخترکان جوان بی نقاب به صحنه آمدند». 🎙 حجت الاسلام مهدوی ارفع #نهج_البلاغه #نهضت_جهانی_نهج_البلاغه_خوانی

🌹سلسله جلسات درسهای نهج البلاغه ✅ شرح نهج البلاغه با نهج البلاغه 📒 #حکمت4/ بخش سوم ⭕️ زهد 1⃣ 🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع #نهج_البلاغه #نهضت_جهانی_نهج_البلاغه_خوانی

🌹 شرح #حکمت4 🔴 قسمت ششم 🔰امیر المومنین علی علیه السلام در بخش سوم از حکمت ۴ نهج البلاغه می فرمایند: « زهد نوعی ثروت است». 🔻 زهد چیست؟ آیا استفاده نکردن، بهره نبردن و لذت نبردن از نعمت های حلال دنیا زهد است ؟ یا استفاده بردن ، بهره بردن و لذت بردن از نعمت های حلال دنیا به شرط اینکه میل دل به سمت دنیا نباشد و دل گرفتار دنیا طلبی نباشد این معنای زهد است؟ 🔻 امیرالمومنین در خطبه ۸۱ می فرمایند: «ای مردم زهد یعنی کوتاه کردن آرزو و شکرگزاری در برابر نعمت ها و پرهیز در برابر محرمات است». در این خطبه زهد به معنای نداری یا عدم استفاده مشروع از حلال دنیا نیست. در حکمت ۴۳۹ هم حضرت می‌فرمایند: «زهد بین دو کلمه از قرآن است که خدای سبحان فرمود: بر آنچه از دست شما رفته حسرت نخورید و به آنچه از دنیا به شما رسیده سرمست نباشید و کسی که بر گذشته افسوس نخورد و به آینده شادمان نباشد همه جوانب زهد را رعایت کرده است». پس در اینجا هم زهد صفت قلب است نه نداشتن و بهره نبردن. 🔻وضع ظاهری زندگی زاهدان: امیرالمومنین وضع زندگی ظاهری زاهدان را اینگونه معرفی می کند در بند ۲ نامه ۲۷ می‌فرمایند: «ای بندگان خدا ! آگاه باشید که پرهیزکاران از دنیای زودگذر به سلامت گذشتند و آخرت جاودانه را گرفتند. با مردم دنیا در دنیایشان شریک گشتند ولی مردم دنیا در آخرت آنها شریک نشده‌اند. پرهیزکاران در دنیا در بهترین خانه ها سکونت کردند و بهترین خوراک های دنیا را خوردند و همان لذتهایی را چشیدند که دنیاداران چشیده بودند و از دنیا بهره گرفتند همان گونه که سرکشان و متکبران از دنیا بهره بردند». 🔻مولا علی علیه السلام در خطبه ۲۰۳ در مورد زاهدان می فرمایند: «زاهدان گروهی از مردم دنیا هستند که دنیا پرست نمی باشند پس در دنیا زندگی می کنند ولی آلودگی دنیا پرستان را ندارند در دنیا با آگاهی و بصیرت عمل می‌کنند و در ترک زشتی ها از همه پیشی می گیرند». 🔻 با این نگاه مولا علی علیه السلام در خطبه ۱۰۹ نهج البلاغه در نقطه مقابل زهد که دل بستن به دنیا است عبارات فوق العاده ای دارند که از باب (( تعرف الاشیاء بِاضدادها )) یعنی برای شناختن هر مفهومی یا چیزی یکی از راه‌های آسان، این است که ضد آن را بشناسید، من این بند ۴ خطبه ۱۰۹ را برایتان می خوانم که درباره عشق و دلبستگی به دنیا است امیرالمومنین می فرمایند: «هر کس به چیزی عشق ورزد نابینایش میکند و قلبش را بیمار کرده و با چشمی بیمار می نگرد و با گوشی بیمار می شنود. خواهش های نفس پرده عقلش را دریده و دوستی دنیا دلش را میرانده است، شیفته بی اختیار دنیا و برده آن است و برده کسانی است که چیزی از دنیا در دست دارند. دنیا به هر طرف برگردد او نیز بر می گردد و هر چه هشدارش دهند از خدا نمی ترسد. از هیچ پند دهنده ای شنوایی ندارد با این که گرفتار آمدگان دنیا را می نگرد که راه پس و پیش ندارند و در چنگال مرگ اسیرند، می‌بیند که آنها بلاهایی را که انتظار آن را نداشتند بر سرشان فرود ‌آمد و دنیایی را که جاویدان می‌پنداشتند از آنها جدا شده و به آنچه در آخرت وعده داده شده بودند خواهند رسید و آنچه بر آنها فرود آید وصف ناشدنی است». 🎙 حجت الاسلام مهدوی ارفع #نهج_البلاغه #نهضت_جهانی_نهج_البلاغه_خوانی

🌹سلسله جلسات درسهای نهج البلاغه ✅ شرح نهج البلاغه با نهج البلاغه 📒 #حکمت4 ⭕️ زهد 2⃣ 🔺چرایی زهد(۱): آثار و دلایل و فلسفه زهد 🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع #نهج_البلاغه #نهضت_جهانی_نهج_البلاغه_خوانی

🌹شرح #حکمت4 🔴 قسمت هفتم 🔷 2. چرایی زهد: 🔻بحث دوم پیرامون زهد چرایی زهد است، در این بخش حضرت آثار ، دلایل و فلسفه هایی را برای زهد بیان می فرمایند. 🔹2.1 دلایل و فلسفه زهد: 🔸2.1.1 اثر زهد ، شناخت باطن پنهان دنیا است حضرت در حکمت ۳۹۱ می فرمایند: «در دنیا زهد بورز تا خدا چشمت را به روی عیب های دنیا باز کند و غافل مباش که لحظه‌ای از تو غفلت نمی شود». 🔸2.1.2. اثر زهد کوچک شمردن مصیبتها است در حکمت ۳۱ نهج البلاغه می فرمایند: «کسی که در دنیا زهد و بی رغبتی از خود نشان دهد مصیبت های دنیا را کوچک می شمارد». 🔸 2.1.3 تأسی به رسول اکرم است. ما ماموریم که در همه شئون زندگی از پیامبر عظیم الشأن اسلام صلوات الله علیه الگو بگیریم. در بند ۷ خطبه ۱۰۹ نهج البلاغه درباره زهد پیامبر مولا علی علیه السلام می فرمایند: « پیامبر دنیا را کوچک شمرد و در چشم دیگران نیز آن را ناچیز جلوه داد. آن را خوار می شمرد و در نزد دیگران خوار و بی مقدار معرفی می کرد و می دانست که خداوند برای احترام و ارزش او، دنیا را از او دور ساخت و آن را برای ناچیز بودنش به دیگران بخشید، پیامبر از جان و دل به دنیا پشت کرد و یاد آن را در دلش می ميراند دوست می داشت که زینت های دنیا از چشم او دور نگه داشته شود تا از آن لباس فاخری تهیه نسازد یا اقامت در آن را آرزو نکند و برای تبلیغ احکامی که قطع کننده عذر ها است تلاش کرد و امت اسلامی را باهشدارهای لازم نصیحت کرد. 🔸2.1.4. تأسی به انبیای بزرگوار گذشته است در حکمت ۱۰۴ نهج البلاغه داستان خیلی جالبی را می خوانیم:« از نوف بکالی نقل شده است: در یکی از شب ها امام علی علیه السلام را دیدم که برای عبادت از بستر برخاست. نگاهی به ستارگان افکند و به من فرمود:« خوابی یا بیدار؟ گفتم بیدارم. امام فرمود: ای نوف خوشا به حال آنان که از دنیا چشم پوشیدند و دل به آخرت بستند، آنان مردمی هستند که زمین را تخت، خاک بستر، آب را عطر و قرآن را پوششی زیرین و دعا را لباس رویین خود قرار دادند. باروش عیسی مسیح علیه السلام با دنیا برخورد کردند. ای نوف! همانا داوود پیامبر در چنین ساعتی از شب بر می خاست و می گفت این ساعتی است که دعای هر بنده ای به اجابت می رسد غیر از باجگیران، جاسوسان، شبگردان و نیروهای انتظامی حکومت ستمگر یا نوازنده طبل و تنبور». 🎙 حجت الاسلام مهدوی ارفع #نهج_البلاغه #نهضت_جهانی_نهج_البلاغه_خوانی

🌹سلسله جلسات درسهای نهج البلاغه ✅ شرح نهج البلاغه با نهج البلاغه 📒 #حکمت4 ⭕️ زهد 3⃣ 🔺چرایی زهد (۲): زهد احمقانه، زهد عاقلانه/ جایگاه زهد 🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع #نهج_البلاغه #نهضت_جهانی_نهج_البلاغه_خوانی

🌹 شرح #حکمت4 🔴 قسمت هشتم 🔷2.1.2 زهد عاقلانه – زهد احمقانه بنابراین زهد از منظر امیرالمؤمنین به معنای بی رغبتی به دنیاست. رغبت به دنیا یعنی اسیر دنیا شدن. حالا اگر کسی خانه خوب، امکانات خوب و دنیای خوب داشته باشد؛ اما دلبسته نباشد و بهترین لذت را از آن ببرد، استفاده درست بکند اما وابسته و دلبسته نباشد این هیچ منافاتی با زهد ندارد. عدم درک این معنای دقیق از زهد باعث شده است تا در طول تاریخ غلبه به سمت زهد احمقانه و منفعلانه باشد، تا جایی که در خطبه ۲۰۹ نهج البلاغه قصه جالبی را می خوانیم . 🔻در خطبه ۲۰۹ آورده شده است که : امام امیرالمؤمنین پس از جنگ بصره با دعوت علاء بن زياد که ظاهرا هیچ سمت و پست دولتی نداشت وارد منزل او شد. وقتى خانه بسيار مجلّل و وسيع او را ديد، فرمود: «ای برادر تو با این خانه وسیع در دنیا چه می کنی در حالی که در آخرت به آن محتاج تری . بعد بلافاصله فرمودند البته اگر زرنگ باشی می توانی با همین خانه بزرگ، آخرت خودت را هم بسازی . چگونه؟ حقوق الهی را پرداخت کنی، با اقوام و خویشاوندان خودت در این خانه صله رحم بکنی و مجالس برپا کنی. آنگاه تو می توانی با همین خانه وسیع به آخرت برسی.» وقتی این مرد از این نگاه مترقی دین که از زبان امیرالمؤمنین خارج شده بود خیلی خوشحال و خرسند شد ؛ از برادرش نزد مولا علی علیه السلام شکایت کرد. 🔻 حضرت وقتی دلیل شکایت را پرسیدند ایشان گفتند:« برادری دارم که عبایی به دوش انداخته است و از کار و کاسبی و زندگی کناره‌گیری کرده است و به عبادت مشغول است. حضرت علی علیه السلام که خانه وسیع این مرد را دیده و اصلا عصبانی نشد و حتی راه اینکه با همین خانه وسیع چگونه میتواند آخرت خودش را هم بسازد به او یاد داد، از شنیدن اینکه کسی زهد را دوری از دنیا و کار و کاسبی و حلال لذت ها معنی کرده است عصبانی شدند و فرمودند او را بیاورید. وقتی این مرد آمد حضرت با لحن خطاب و عتاب فرمودند: « ای دشمنک حقیر خویشتن، تو در تیررس شیطان قرار گرفته ای، آیا به زن و فرزندان خود رحم نمی کنی؟ آیا تو فکر می کنی که خدا نعمتهایش را حلال کرده اما دوست ندارد تو از آنها بهره ببری؟ تو درنزد خدا حقیر تر از آن هستی که با تو اینگونه رفتار کند». 🔻اما این نادان به جای اینکه متنبه بشود؛ اعتراض را به خود مولا برگرداند و گفت: یا امیرالمؤمنین! پس تو خود چرا با آن غذای جشب و آن لباس خشن زندگی می کنی؟ حضرت عصبانی شدند و فرمودند: وای بر تو! تو خودت را با من مقایسه نکن. و بعد یک قاعده گفتند که این مخصوص حضرت علی نیست؛ فرمودند: «خدا بر حاکمان حکومت اسلامی واجب کرده است که همواره وضع زندگی شان را در حد مردم ضعیف نگه دارند تا مردم طغیان نکنند» و بگویند که اگر ما نداریم رهبر ما هم مثل ما ساده زندگی می کند. 🔻مثل روزگارما، مردم می گویند اگر ما ساده زندگی میکنیم خوب رهبر ما هم ساده زندگی می کند ؛ روزی می گفتند اگر ما نداریم ، رجایی هم که رئیس‌جمهور ما است ساده زندگی می کند ، امام هم ساده زندگی میکند. 🔻 بنابراین یک زهد عاقلانه داریم که پشت آن یک حکمت و فلسفه درست خوابیده است و یک زهد احمقانه داریم که به خاطر برداشت غلط از دین برسر ما می آید. 🔷 2.1.3 جایگاه زهد: نکته تکمیلی در چیستی زهد جایگاه زهد است، در حکمت ۳۱ نهج البلاغه اینگونه فرمودند: «که ایمان چهار رکن دارد و اولین رکن از آن چهار رکن صبر است. خود صبر هم چهار رکن دارد که سومین رکن آن زهد است». امیرالمؤمنین فرمودند: «صبر بر چهار پایه استوار است،شوق و هراس، زهد و انتظار؛ و بعد در تبیین نسبت زهد با صبر فرمودند: «هر کس در دنیا زهد بورزد مصیبت ها را کوچک می شمارد.» 🎙 حجت الاسلام مهدوی ارفع #نهج_البلاغه #نهضت_جهانی_نهج_البلاغه_خوانی