✍️ حسن انصاری 🖊 علامه حسن زاده آملی و سنتی که باید حفظش کرد هنوز ديپلم نگرفته بودم که چندين کتاب از استاد علامه حسن زاده آملی را تماما خوانده بودم. اگر اشتباه نکنم يکی اتحاد عاقل به معقول و ديگری دروس معرفت نفس که سه جلدش را آن سال ها انتشارات علمی فرهنگی منتشر کرده بود. اولی را انتشارات حکمت منتشر کرده بود و من که عادت داشتم هر چند هفته يکبار سری بزنم به کوچه حاج نايب آنجا کتاب اول را پيدا کرده بودم. بعد از اين دو کتاب چند اثر ديگر استاد را خواندم و از جمله انسان و قرآن و همچنين وحدت از ديدگاه عارف و حکيم. بخشی از "هشت رساله عربی" را هم همزمان یا شاید سالی که ديپلم گرفتم خواندم. البته از برخی رساله های آن درست سر در نمی آوردم. از ميان اين کتاب ها بيشتر کتاب عالمانه اتحاد عاقل به معقول برايم جذابيت داشت و شايد يکی از عللی بود که انگيزه ای شد برای اينکه در رشته فلسفه در دانشکده ادبيات ثبت نام کنم. در مرکز دائرة المعارف تقريبا بيشتر آثار استاد علامه حسن زاده را داشتيم. وقتی آنجا مشغول به کار شدم چند سالی بود که فلسفه اسلامی را تحصيل می کردم و صرفا در حد مطالعه نبود. آن سال ها به چند استاد نامور ديگر در رشته فلسفه مشاء و حکمت متعاليه علاقه پيدا کرده بودم و درس های آنان را دنبال می کردم. اين تغيير ذوق و شيوه سبب اصلی اش مطالعه تعليقه عميق حضرت آقای مصباح بود بر نهايه علامه طباطبایی. در سال های بعد البته با آمدن نوارهای صوتی درس های فلسفه، آزادی انتخاب بيشتر بود و می شد همزمان علاوه بر درس های اصلی از طريق کاست های صوتی درس برخی استادان ديگر را هم شنيد. خوشبختانه در پانزده سال اخير اين امکان توسعه يافته و علاوه بر آن درس های بسياری از استادان مسلم فلسفه و عرفان بازنويسی و منتشر شده است. همین سبب شد که در چند سال اخیر باز به درس های استاد حسن زاده برگردم. در کتابخانه پرينستون توفيق يافتم درس های مکتوب شرح اسفار استاد علامه حسن زاده را پیدا کنم و آنها را دقيق بخوانم. حقيقتا برای فهم متن و درک درست اشکالات و پاسخ های ملا صدرا مفيد است. زبان کتاب هم خيلی شيرين و گوياست. من آن را بر برخی دیگر از شروح اسفار ترجیح می دهم. علامه حسن زاده آملی تنها در عرصه تأليف نيست که آثار ماندگار دارد. تقريبا عمده آثار فلسفی و عرفانی از اشارات و شرح اشارات گرفته تا شرح منظومه و شفای بوعلی و اسفار و از فصوص و برخی شروح آن و تمهيد القواعد گرفته تا مصباح الانس ابن فناری همه را گاهی مکرر تدریس فرموده. استاد به دليل اينکه با سنت تصحيح متون از طريق استادش علامه شعرانی آشنا بوده کاری کرده کارستان و در تمامی موارد همزمان با تدریس اين متن ها را با نسخه های مختلف مقابله کرده و از آن تصحيحاتی قابل استفاده همراه با تعليقاتی عالمانه به دست داده که در سال های اخير منتشر شده. علامه حسن زاده همچون استادش علامه شعرانی از دانشيان آگاه در رشته ها و فنون مختلف و يادآور علمای قديم ما در سنت اسلامی است. دايره دانش و اطلاع او از فقه و اصول و تفسير و فلسفه و منطق و عرفان فراتر رفته و به علوم رياضی و هيئت و علوم ادب هم رسيده است. يادآور نسل های خواجه نصير و ملا قطب. الگویی است که می توان به نسل جديد معرفی کرد و گفت که دانشيان سنت ما چنين بوده اند؛ عمری را صرفا به تحصيل دانش و طلب آگاهی و دقت در متون گذشتگان و تلاش برای راهيابی به فهم های جديدتر سپری می کرده اند؛همراه با عزت نفس و قناعت ورزی و تنزه و پرهيزکاری. خداوند عمر علامه حسن زاده را دراز دارد. بر روان استادش علامه شعرانی هم درود می فرستم. #خاطرات . 🌹کانال شاخه طوبی 🌹 👇👇👇 @shakhehtoba https://eitaa.com/joinchat/2841182208C176d11888a

⚫️مراسم سوگواری حضرت علامه حسن زاده آملی ۹ مهر ۱۴۰۰ . مسجد سبزه میدان

🔺حجت‌الاسلام صمدی‌آملی در مراسم بزرگداشت علامه حسن‌زاده اعلام کرد: 🔹طلب و اشتیاق علامه حسن‌زاده‌آملی در کسب علم و تدریس بی‌نظیر بود 🔹حجت الاسلام صمدی‌آملی با اشاره به تلاش و جدیت توأمان علامه در کسب علم و تدریس دروس طی چند دهه، گفت: علامه حسن زاده آملی طی 4 دهه کسب فیض در محضر اساتید حتی یک جلسه نه تاخیر داشت و نه غیبت و به ایشان در طی همه این سال‌ها در هیچ یک از کلاس های درس، نه به دیوار تکیه داد و نه جز دو زانو در محضر اساتید نشستند./بلاغ 🌹کانال شاخه طوبی 🌹 👇👇👇 @shakhehtoba https://eitaa.com/joinchat/2841182208C176d11888a

مراسم بزرگداشت علامه حسن‌زاده در روز سه شنبه ۱۴ مهرماه بعد از نماز مغرب و عشاء به صورت مردمی و با پشتیبانی برخی نهادهای استان در صحن جامع امام مهدی(عج) مسجد مقدس جمکران برگزار می‌شود. مدیرکل تبلیغات اسلامی استان قم در جلسه هماهنگی برگزاری این مراسم با بیان این که علامه حسن‌زاده آملی پیام‌آور معنویت شیعی بودند، اظهار کرد: اگر بخواهیم در حوزه معنویت شیعی چند مدرسه قابل اعتماد را نام ببریم، یکی از مهم‌ترین آنها مدرسه معرفتی علامه حسن‌زاده آملی است. ایشان معنویت شیعی را بر پایه فقاهت و بدون انحراف به مردم معرفی می‌کردند. حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی شعبان‌زاده، مردمی‌بودن را یکی دیگر از ویژگی‌های علامه حسن‌زاده آملی برشمرد و تاکید کرد: ایشان در سال‌هایی که در قم زندگی می‌کردند محل رجوع اقشار مختلف مردم بودند. وی تربیت شاگردان بسیار، تبحر در علوم مختلف و تألیف نزدیک ۲۰۰ اثر را از دیگر آثار و برکات علامه حسن‌زاده آملی ذکر کرد و گفت: به دلیل همزمانی مراسم تشییع و بزرگداشت این عالم ربانی با ایام اربعین حسینی، بسیاری از شاگردان و ارادتمندان ایشان در این مراسم حضور نداشتند و از سوی دیگر پیکر ایشان در قم تشییع نشد، بنابراین لازم است یک مراسم بزرگ با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی برگزار شود که پس از بررسی‌های انجام شده، صحن جامع امام مهدی(عج) مسجد مقدس جمکران برای میزبانی از این مراسم انتخاب شد. مدیرکل تبلیغات اسلامی استان قم افزود: این مراسم به صورت مردمی و توسط تشکل‌های دینی و با پشتیبانی همه جانبه مسجد مقدس جمکران برگزار و پیش بینی می‌شود چند هزار نفر از زائران مسجد مقدس جمکران و ارادتمندان علامه حسن‌زاده آملی در این مراسم شرکت کنند.

⚫️مراسم سوگواری حضرت علامه حسن زاده آملی هفتم مهر ۱۴۰۰ . شهرستان ساری، بوستان ولایت

⚫️مراسم سوگواری حضرت علامه حسن زاده آملی ۱۱ مهر ۱۴۰۰ . قائمشهر، مسجد آقا سید عابدین

وداع با حضرت علامه حسن زاده آملی رضوان الله علیه @shakhehtoba

مراسم سوگواری علامه دهر حسن زاده آملی (سخنرانی + روضه) 🎙 سخنران : استاد صمدی آملی 🕌 امامزاده موسی الرضا (ع) (روستای ولیسده) 📅 12 مهر 1400

🔹خورشت آب صبح پنجشنبه 6/12/1377 شمسي  به منزل حضرت علّامه آقاي حسن زاده آملي مشرف شدم. 🔹می فرمود: من هم موانع زيادي داشتم؛ گاهي پيش مي‌آمد که سه شبانه روز بي قوت و غذا به سر مي‌بردم و با اين حال در درس‌ها شرکت مي‌کردم. نه پدر داشتم و نه مادر؛ هر دو را قبل از آمدن به تهران از دست داده بودم، امّا اينکه دو روز گرسنه بمانم، فراوان پيش مي‌آمد. 🔹بعد از آن دوران به قم آمدم، از سال 42 به بعد. سال‌ها بود که زن و بچه‌ام در آمل در منزل استيجاري به سر مي‌بردند و من خودم در خرپشتک مدرسه حجتيه ساکن بودم و روزي هم هفت هشت درس مي‌دادم. يک نان تافتون مي‌گرفتم نصفش را ظهر و نصف ديگر آن را شب مي‌خوردم و خورشت غذايم هم، آب بود. گاهي حتي قدرت خريد يک نان را هم نداشتم ناچار مي‌شدم که امروز از يک نانوايي نان به نسيه بگيرم و فردا از نانوايي ديگر و همين طور نانوايي‌ها را عوض مي‌کردم تا شناخته نشوم و به ترتيب پول هاشان را پرداخت مي‌کردم». اين جلسه هم مثل ديگر جلسات، بسيار شيرين بود. چندين بار برخاستم که بيايم ولي آقا هر بار سخني به ميان مي‌آورد و عملاً و گاهي با اشاره مرا امر به جلوس مي‌کرد. به من فرمود: «آقاي داودي! من تو را دوست داشتم و دارم و خواهم داشت.» 🔹و فرمود: «حقّاً اين دوره بنده دوستان خوبي داشتم حيف شد که پير شدم. اگر در دوران جواني کساني مثل شماها را داشتم خيلي خوب بود؛ حيف شد. حقّاً رفقاي اين دوره کار مي‌کنند. من اگر رفقاي اين دوره را سابقاً مي‌داشتم، حتماً الآن ده نفر مستخرج تقويم در حوزه داشتيم.» . ✍️پ. ن : عکس مانند عکس های گذشته از حقیر، به تاریخ بهار1380 ش است، که حضرت علامه به منزل پدرم مرحوم استاد#شیخ_محمدباقر_داودی تشریف آوردند وخاطره نیز از کتاب #نگار_ماندگار که زندگینامه و سیره ابوی مرحوم است، می باشد. شادی روح پرفتوحش، صلواتی مرحمت بفرمایید. . #علامه_حسن_زاده_آملی #حسن_زاده_آملی #رحلت_علامه_حسن_زاده_آملی #علامه_ذوالفنون #دستورالعمل #موعظه_خوبان #سخنان_بزرگان

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، با درگذشت میراث‌دار برجسته و گرانمایه سه مکتب فلسفی، عرفانی و سلوکی، حضرت آیت‌الله حسن‌زاده آملی (رضوان الله تعالی علیه) شاید کمتر کسی گمان می‌کرد که "مخالفان" و "منتقدان" عرفان و اسلام و انقلاب این چنین بر آن عارف ربّانی و سالک توحیدی بتازند و عامدانه و ارادی، او را هدف تیر طعنه‌ها و تهمت‌ها قرار دهند. این گمان به ویژه از این جهت تقویت می‌شد که علامه حسن زاده آملی به دلیل بیش از دو دهه بیماری، عملا از عرصه‌های سیاسی و اجتماعی دور بودند و در این سال‌ها کمتر خبر یا اظهارنظری از ایشان به گوش می‌رسید. اما گویا این ظنّ خطا بود و روشن‌ترین گواه آن هم در همان روزهای نخست پس از رحلت علامه به ظهور رسید؛ وقتی که محسن کدیور که خود مدتی شاگرد آیت‌الله حسن‌زاده آملی بوده، در یادداشتی تلگرامی با عنوان "سرگرم ملکوت و غافل از رنج مردم در ناسوت / حسن حسن‌زاده آملی عالِمی از دوران سپری شده" به ارزیابی زندگی مرحوم علامه پرداخت و مغرضانه و کینه توزانه  نوشت: "حسن‌زاده در نسخه‌شناسی فلسفی و عرفانی و در ریاضیات و هیئت قدیم متبحر بود. اما این تبحر دلالتی بر "شعور سیاسی" ندارد.  تسلط بر فقه، فلسفه، و عرفان و دیگر علوم اسلامی یک چیز است، و شعور و بینش سیاسی و اجتماعی چیز دیگر. تمایز علوم دینی از علوم سیاسی بلکه از سیاست روزمره یک اصل اساسی است. با سیر و سلوک عرفانی نه می‌توان در دانش‌های تجربی ادعایی کرد، و نه در عالَم سیاست موضع درستی گرفت. حسن زاده راه استاد خود سیدمحمد حسین طباطبایی را نرفت. آخرین پیام طباطبایی (نیمه اول پائیز ۱۳۶۰) این بود: "در این انقلاب یک شهید واقعی بود، که مظلومانه هم شهید شد، و آن اسلام بود." البته شاید برخی بگویند از کسی که با اقامت در کارولینای شمالی آمریکا و قبول پروژه‌های پژوهشی درباره دگراندیشی شیعی برای دانشگاه دوک و بنیاد کارنگی، دم از ایستادن در کنار مردم می‌زند و اظهار نظر یک فیلسوف عارف درباره مقام معظم رهبری را، به رغم تمام زهد و اِعراضی که از  تمام دستگاه‌های حکومتی و مناصب سیاسی داشت، نایستادن کنار مردم می‌نامد؛ انتساب مطلبی کذب به علامه طباطبایی (ره) و نشر چند بارۀ دروغ امر غریبی نیست و نباید از یک چنین کسانی بیش از این انتظاری داشت. اما کاش دامنۀ این انتقادات و افتراها به همین جا محدود می‌شد و به جای این که چهرۀ علامه را در شبکه‌های مجازی به صورت عوامانه و شعاری زیر تیغِ تهمت و تحریف و تقطیع کدر کنند؛ او را مثل هر متفکر صاحبِ نظر و نظریه‌ای در جمع متخصصان ساحتِ حکمت و عرفان، نقد علمی می‌کردند. در تازه‌ترین دور از این قبیل تهمت‌ها اخیراً فایلی صوتی در برخی گروه‌های مختلف تلگرامی و واتساپی دست به دست می‌شود که در آن شخصی ادعا می‌کند دکتر سید یحیی یثربی در سفری ۱۴ روزه به مشهد با مرحوم آیت‌الله حسن‌زاده آملی و دکتر ابراهیمی دینانی همراه بوده و از آیت‌الله حسن‌زاده آملی نقل کرده است که ایشان زیارت امام رضا (ع) نمی‌رفتند و می‌گفتند که: من ولیّ حی هستم و امام رضا (ع) ولیّ مرده!!! در واکنش به این اظهارات، دکتر یثربی با انتشار یادداشتی کوتاه در کانال شخصی‌اش نوشت: ⚫"من اعلام می‌کنم که نه از این سفر و نه از اظهارات آن مرحوم چنین چیزی به یاد نمی‌آورم. بنابراین گوینده که مدعی است از من چنین سخنانی را شنیده است و فایل صوتی آن را هم دارد، این فایل را منتشر کند تا معلوم شود من فراموش کرده‌ام یا این که این خبر اشتباه و یا دروغ است. من ده‌ها بار با آقای حسن‌زاده آملی در قم و تبریز و شهرهای دیگر ساعت‌ها نشسته و گفتگو کرده‌ام، و هرگز از ایشان چنین ادعای صوفیانه‌ای نشنیده‌ام. خداوند ایشان و همه ما را بیامرزد!"⚫ امیدواریم که این تکذیبیه پایان‌بخش این قبیل نزاع‌های بی‌بنیاد و دروغی باشد که سعی دارد "چهره دلربای آن گنجینه و سردارِ علم عرفان وجودی – شهودی و سالارِ سلوک توحیدی را مخدوش و کَدِر نمایند تا جامعه علمی، به ویژه نسل جوانِ تشنه معرفت عرفانی و شیفته معنویت متعالیه را از چشمه زلال معارف آن رحیل محروم سازند"؛ بمنّه و کرمه!

🌸🍂🍃🍂🍃🍂 🍂🍃🍂 🍂🍃 🍂 🟫🔻به خودم رجوع کنید محضر سروران ارجمند و فرهیختگان گرامی ✍🏼بی‌شک تمام اهل معرفت تاکید بر طی طریق توحید و ولایت با داشتن استاد《کامل مکمل》و《واصل موصل》 داشتند و در آثار مرحوم علامه حسن‌زاده آملی(ره) و شاگرد کامل و شارح آثار ایشان یعنی آیت‌الله صمدی آملی به جد بر این اصل تاکید شده است 🔺️آن چه در متن بیانات آن فیلم است اینکه آیت‌الله صمدی آملی، بنا بر سیره سلف صالح اهل‌ولایت، بر لزوم داشتن استاد تاکید دارند و لذا در فیلم به رجوع به مرحوم علامه جهت دستگیری تاکید داشتند. پس اصل 《بودن تحت اشرافیت کامل مکمل》 انکار نشده بلکه تاکید شده است. 🔺️ بنا بر تعالیم قرآنی خاتم انبیاء و ذوات نوریه حضرات معصومین که در آثار مرحوم علامه(ره) مندرج است ما درباره رحلت انسان《فوت》نداریم چون فوت یعنی تباه و ضایع شدن. در قرآن است که فرمود فوتي در کار نيست:《فَلاَ فَوْتَ》(سباء/۵۱) اما《يَتَوَفَّاكُم》، خدا متوفّي هست، فرشته‌ها متوفّي هستند، زير مجموعه عزرائيل(ع):《تَوَفَّتْهُ رُسُلُنا》[انعام/۶۱] آنها متوفّا هستند. ولی اموات ما《وفات》(از ریشه وفی به معنای گرفتن و بردن همه حقایق وجود شی) دارند یعنی《قُلْ يَتَوَفَّاكُم مَلَكُ الْمَوْتِ الَّذِي وُكِّلَ بِكُمْ》(سجده۱۱) 🔺️ لذا انسان و به طریقه‌ی اولی، اولیاالله هیچگاه نابود و فوت نمی‌شوند به فرموده نبی(ص)《خلق للبقاء و لا للفناء》 لذا در زیارت‌نامه انبیا و ائمه و اولیاالله و بر مزار شهدا(از سیره مرحوم علامه) دست ادب بر سینه با 《کاف》 خطاب به 《زنده حاضر حی》 معروض میداریم: السلام علیکم یا اولیاالله اولیاءالله، نفوس کمّل و صاحبان عصمت هیچگاه نابود نمیشوند.و این نگاه وهابیت و ابن‌تیمیه است که وقتی سالکین جهت توسل و کسب فیض و دستورالعمل عرفانی بر مزار باهرالنور خاتم انبیاء و ائمه بقیع و اولیای الهی می‌روند میگویند:《مات، فاتَ⁉️ تَمّ خلاص، رو، رو، شرک، شرک 》 🔺️پس اولیای الهی مثل وجود مرحوم علامه(ره) نه تنها نابود نشدند بلکه نص صریح وحی با تنبیه تاکید دارد《ولاتحسبن الذین قتلوا فی سبیل الله امواتا》، بلکه《احیاء》 این مجاهدین قتیل در معرکه《جهاد اکبر》 در مقام عندیت تامه مرزوق عندالله هستند 🔷️ اصل قویم قرآنی و روایی در آثار علامه حسن‌زاده آملی و همه شامخین در عرفان الهیه و راسخین در حکمت متعالیه میگوید اولیاالله و کملین بعد از وفات نه تنها محصور و محدود نمی‌شوند بلکه بر اساس اصل《تناسخ سریانی ملکوتی》 آنان به مراتب راحت‌تر از دوران حیات مادی خویش قوت ملکوتی و نفسانی در افاضه فیوضات به سالکین طریق عرفان را دارند. 《تنزل الملائکه و الروح...》 چنان چه حضرت فاتحه‌الکتاب مصحف شهادت، جناب شهید آل محمد(ص) حسین بن علی(ع) وقتی با تهدید در مدینه مواجه شدند سه شب متوالی بر مزار خاتم انبیاء حاضر و کسب تکلیف نمودند و در شب سوم 《استاد کل فی الکل و امیر احد اطلاقی کاروان بشریت از ازل تا ابد، حضرت ختمی(ص)》 به ایشان چنین افاضه نمودند که : حسین‌جان 《ان الله شاء ان یراک قتیلا》 و این طلب دستورالعمل و استمداد از ارواح عرشی کملین جهت سلوک از واضحات است پس طریق عرفان و توحید حتما استاد میخواهد ولی 《بُعد منزل نبود در سفر روحانی》اما حصر نیاز به تشرف به محضر بدن مبارک عنصری 《استادکامل مکمل》 نیست چون کملین در همه عوالم وجودی قوت نفسانی تردد دارند. چنانچه جناب اویس قرن چنان غرق در ولایت خاتم انبیا بودندکه بدون توفیق تشرف ظاهری از یمن به مدینه در عروج دائم بودند که نبی(ص) می‌فرمودند من بوی بهشت و نفس رحمان را از جناب یمن از سینه برادرم اویس استشمام میکنم《در یمنی، چو با منی، پیش منی》 🔺️ مرحوم علامه حسن‌زاده(ره) نیز در نخستین مکاشفه با قرائت دو رکعت نماز بر مزار یک ولی خدا توانستتد طی‌الارض به ارض قدس رضوی به محضر حضرت سلطان هستی، هشتم شرط توحید، قبله‌ی دل و جان ایرانیان، امام رضا(ع) تشرف یابند. و جالب اینکه موفق شدند آب علم عالم را از 《کوثر ولایت آب دهان ولی‌الله اعظم نظام وجود امام رضا》که با بدن عنصری در عالم ماده تشریف ندارند به ذوق جان و دل بچشانند. عزیزان اهل ولایت بنا بر سیره مذهب حقه‌ی امامیه میتوانند با دست توسل به ذیل ولایت ائمه معصومین(ع) و آحاد رعیت آنان یعنی عارفان کامل مکمل در طی طریق معرفت، ارواح این نفوس کمل را به مدد گرفته و موید به تلقی القائات سبوحی شوند. تفاوت مبنایی عرفان شیعی با وهابیت بر همین مساله اساسی می‌باشد معاذالله که بگوییم چون حضرت حجت(عج) با بدن عنصری قابل رویت نیستند نمیشود از محضر فیض مطلقشان توسل و کسب سلوک و طلب افاضه در طریقت نمود 🔺️ بی‌شک در صدها و هزاران ساعت جلسات تدریس و کتب مرحوم علامه حسن‌زاده آملی و شاگرد کامل سلوکی ایشان آیت‌الله صمدی آملی به داشتن استاد تاکید موکد حیاتی شده است، ✍🏼 از صبوری فرهیختگان ارجمند کمال امتنان را دارم. والعاقبه‌للمتقین 🌹@ghalbeb