♦️معنای «احتمال اثر» و «عدم ترتب مفسده» در امر به معروف و نهی از منکر
🔻در باب امر به معروف و نهى از منكر، شرطى ذكر مىكنند تحت عنوان «احتمال اثر» ،
و شرطى ذكر مىكنند تحت عنوان «عدم ترتب مفسده» ؛
🔻يعنى امر به معروف و نهى از منكر براى اين است كه معروف رواج بگيرد و منكر محو شود،
🔻پس در جايى بايد امر به معروف و نهى از منكر كرد كه احتمالًا اين كار اثر داشته باشد
و اگر مىدانيم كه قطعاً بىاثر است واجب نيست؛
🔻ديگر اينكه اين عمل براى اين است كه يك مصلحتى انجام شود،
پس در جايى بايد صورت بگيرد كه مفسده بالاترى بر آن مترتب نشود.
🔻 لازمه اين دو شرط «بصيرت در عمل» است.
🔻آدمى كه در عمل بصيرت ندارد
نمىتواند پيشبينى كند كه آيا اثرى بر اين كار مترتب هست يا نيست
و آيا مفسده بالاترى هست يا نيست.
🔻اين است كه امر به معروفهاى جاهلانه
همانطورى كه در حديث آمده افسادش بيش از اصلاحش است.
▪️مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى، ج4، ص: 822- با تلخیص و ویرایش جزئی -
https://eitaa.com/shakhes1340
⭕️ مهجوريت قرآن در حوزه های علمیه و جوامع اسلامی (۱)
🔻ما امروز از اين نسل - نسل جدید - گله داريم كه چرا با قرآن آشنا نيست؟
🔻چرا در مدرسه ها قرآن ياد نمى گيرند،
حتى به دانشگاه هم كه مى روند از خواندن قرآن عاجزند؟
🔻البته جاى تأسف است كه اين طور است.
اما بايد از خودمان بپرسيم ما تاكنون چه اقدامى در اين راه كرده ايم؟
🔻 آيا با همين فقه و شرعيات و قرآن كه در مدارس است
توقع داريم نسل جوان با قرآن آشنايى كامل داشته باشد؟!
🔻عجبا كه خود نسل قديم قرآن را متروك و مهجور كرده،
آنوقت از نسل جديد گله دارد كه چرا با قرآن آشنا نيست.
🔻قرآن در ميان خود ما مهجور است
و توقع داريم نسل جديد به قرآن بچسبد!!
🔻الآن ثابت مىكنم كه چگونه قرآن در ميان خود ما مهجور است:
🔻اگر كسى علمش علم قرآن باشد
يعنى در قرآن زياد تدبّر كرده باشد،
تفسير قرآن را كاملًا بداند،
اين آدم چقدر در ميان ما احترام دارد؟
هيچ.
🔻اما اگر كسى «كفايه» آخوند ملّا كاظم خراسانى را بداند،
يك شخص محترم و باشخصيتى شمرده مى شود.
🔻پس قرآن در ميان خود ما مهجور است،
و در نتيجه همين اعراض از قرآن است كه به اين بدبختى و نكبت گرفتار شده ايم.
🔻ما مشمول شكايت رسول خدا «صلى الله عليه و آله» هستيم كه به خدا شكايت مى كند:
يا رَبِّ انَّ قَوْمِى اتَّخَذوا هذَا الْقُرْ انَ مَهْجوراً - (فرقان/ 30) :
[پروردگارا، قوم من اين قرآن را مهجور ساختند.].
(ادامه دارد)
▪️مجموعه آثاراستادشهيدمطهرى(ده گفتار) ج ص24 ص 535 -533 -با ویرایش جزئی -
https://eitaa.com/shakhes1340
♦️مشخصات اسلام(۳۱)
🔸اسلام شناسی(۱)
🔹ج. از نظر ايدئولوژى : («بايد» ها و «نبايد» های یک مکتب که متّكى بر جهان بینی خاصّى است كه آنها را توجيه مىنمايد)
6️⃣1️⃣ كار:
🔻اسلام دشمن بيكارى و بيكارگى است.
🔻انسان به حكم اينكه از جامعه بهره مىگيرد و بهره مىبرد
و به حكم اينكه «كار» بهترين عامل سازنده فرد و اجتماع
و «بيكارى» بزرگترين عامل فساد است،
بايد كار مفيد انجام دهد.
🔻اسلام ،
«انگل بودن»
و «كلّ» بر جامعه بودن را در هر شكل
مورد لعنت قرار داده است :
«ملعون من ألقى كلّه على النّاس»
(ادامه دارد)
▪️مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى (وحى و نبوت)، ج2، ص: 245-244-با ویرایش جزئی
https://eitaa.com/shakhes1340
⭕️ مهجوريت قرآن در حوزه های علمیه و جوامع اسلامی در گفتار شهید مطهری
🔻يكى از فضلاى خودمان که به عتبات در عراق مشرّف شده بود مى گفت :
🔻خدمت آيت اللَّه خويى (رحمة اللَّه تعالى علیه ) رسيدم، به ايشان گفتم:
چرا شما درس تفسيرى كه سابقاً داشتيد ترك كرديد؟
🔻ايشان گفتند:
موانع و مشكلاتى هست در درس تفسير.
🔻گفت : من به ايشان گفتم :
علامه طباطبايى در قم كه به اين كار ادامه دادند
و بيشتر وقت خودشان را صرف اين كار كردند چطور شد؟
🔻ايشان گفتند:
آقاى طباطبايى «تضحيه» كرده اند؛
يعنى آقاى طباطبايى خودشان را قربانى كردند،
از نظر شخصيت اجتماعى ساقط شدند،
و راست گفتند.
🔻عجيب است كه در حساسترين نقاط دينى ما
اگر كسى عمر خود را صرف قرآن بكند،
به هزار سختى و مشكل دچار مى شود؛
از نان، از زندگى، از شخصيت، از احترام، از همه چيز مى افتد
و اما اگر عمر خود را صرف كتابهايى از قبيل كفايه بكند
صاحب همه چيز مى شود.
🔻در نتيجه هزارها نفر پيدا مى شوند كه
كفايه را چهارلا بلدند؛
يعنى خودش را بلدند،
ردّ كفايه را هم بلدند،
ردّ ردّ او را هم بلدند،
ردّ ردّ ردّ او را هم بلدند،
اما دو نفر پيدا نمى شود كه قرآن را به درستى بداند!!!
🔻از هركسى درباره يك آيه قرآن سؤال شود مى گويد بايد به تفاسير مراجعه شود.
🔻عجبتر اين كه اين نسل كه با قرآن اين طور عمل كرده
از نسل جديد توقع دارد كه قرآن را بخواند و قرآن را بفهمد و به آن عمل كند!
🔻اگر نسل كهن از قرآن منحرف نشده بود
قطعاً نسل جديد منحرف نمى شد.
🔻هم نسل قديم و هم نسل جديد به قرآن جفا كردند و مى كنند.
🔻اول نسل قديم جفا كرد
كه حالا نسل جديد جفا مى كند.
▪️مجموعه آثاراستادشهيدمطهرى(ده گفتار)، ج24، ص: 534-533 - با تلخیص و ویرایش -
https://eitaa.com/shakhes1340
♦️لزوم شناخت قرآن
🔻شناخت قرآن براى هر فرد عالم به عنوان يك فرد عالم
و براى هر فرد مؤمن به عنوان يك فرد مؤمن،
امرى ضرورى و واجب است.
🔻براى يك عالم انسانشناس و جامعه شناس،
شناخت قرآن ازآنجهت ضرورى است كه اين كتاب در تكوين سرنوشت جوامع اسلامى
و بلكه در تكوين سرنوشت بشريت مؤثر بوده است.
🔻نگاهى به تاريخ اين نكته را روشن مى كند كه :
عملًا هيچ كتابى به اندازه قرآن بر جوامع بشرى
و بر زندگى انسانها تأثير نگذاشته است؛
- از اینرو - بررسى و تحقيق پيرامون تاريخ جهان در اين چهارده قرن عموماً
و شناختن جوامع اسلامى خصوصاً، بدون شناخت قرآن ميسر نيست.
🔻و اما ضرورى بودن شناخت قرآن براى يك مؤمن مسلمان ازآنجهت است كه
منبع اصلى و اساسى دين و ايمان و انديشه يك مسلمان
و آنچه كه به زندگى او حرارت و معنى و حرمت و روح مى دهد قرآن است.
🔻قرآن مقياس و معيار- سنجش - همه منابع ديگر است.
(ادامه دارد)
◀️ مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى (آشنايى با قرآن(1 - 5))، ج26، ص: 26-25- با تلخیص و ویرایش -
https://eitaa.com/shakhes1340
♦️قرآن ، معیار سنجش همه منابع دینی
🔻قرآن مقياس و معيار همه منابع ديگر است.
🔻ما حديث و سنت را بايد با معيار قرآن بسنجيم
تا اگر با قرآن مطابق بود بپذيريم
و اگرنه نپذيريم.
🔻معتبرترين و مقدسترين منابع ما،
بعد از قرآن در حديث،
كتب اربعه است،
يعنى : كافى، من لا يحضره الفقيه، تهذيب، استبصار،
و در خطب ، نهج البلاغه
و در ادعيه ، صحيفه سجاديه است.
🔻اما همه اينها فرع بر قرآنند
و به اندازه قرآن قطعيت صدور ندارند؛
🔻يعنى حديث« كافى »آن قدر مى تواند معتبر باشد كه با قرآن منطبق باشد
و با تعليمات آن - موافق بوده - و اختلاف نداشته باشد.
🔻رسول اكرم «صلى الله عليه و آله» و ائمه اطهار مى گفتند:
احاديث ما را بر قرآن عرضه بداريد،
🔻اگر بر قرآن منطبق نبود بدانيد كه ساختگى و جعلى است
و آن را به ما بسته اند؛
ما چيزى خلاف قرآن نمى گوييم.
▪️ مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى (آشنايى با قرآن(1 - 5))، ج26، ص: 26-25- با تلخیص و ویرایش جزئی -
https://eitaa.com/shakhes1340
♦️مشخصات اسلام(۳۲)
🔸اسلام شناسی(۱)
🔹ج. از نظر ايدئولوژى : («بايد» ها و «نبايد» های یک مکتب که متّكى بر جهان بینی خاصّى است كه آنها را توجيه مىنمايد)
7️⃣1️⃣ قداست شغل و حرفه:
🔻شغل و حرفه علاوه بر اينكه يك تكليف است
يك امر مقدّس و محبوب خداست
و شبيه جهاد است:
🔻إنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُؤْمِنَ الْمُحْتَرِفَ :
خداوند مؤمن صاحب حرفه را دوست مىدارد.
🔻الكادّ لعياله كالمجاهد فى سبيل اللّه :
آن كس كه براى اداره عائله خود،
خويشتن را به رنج مىافكند
مانند كسى است كه در راه خدا جهاد مىكند.
▪️مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى (وحى و نبوت)، ج2، ص: 245-244-
https://eitaa.com/shakhes1340
♦️رهبری نسل جوان(1)
🔻در رهبرى نسل جوان، بيش از هر چيز دو كار بايد انجام شود:
1️⃣ بايد درد اين نسل را شناخت و آنگاه در فكر درمان و چاره شد.
بدون شناختن درد اين نسل هرگونه اقدامى بى مورد است.
2️⃣ نسل كهن بايد اول خود را اصلاح كند.
🔻نسل كهن از بزرگترين گناه خود بايد توبه كند
و آن مهجور قرار دادن قرآن است.
🔻همه بايد به قرآن بازگرديم
و قرآن را پيشاپيش خود قرار دهيم
و در زير سايه قرآن به سوى سعادت و كمال حركت كنيم.
▪️مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى(ده گفتار) ؛ ج24 ؛ ص534 با تلخیص و ویرایش-
https://eitaa.com/shakhes1340
⭕️ سیره امام علی(ع) دربرابر مخالفان سیاسی وفکری
🔻امير المؤمنين با خوارج - که آن حضرت را تکفیر می کردند- در منتهى درجه آزادى و دموكراسى رفتار كرد.
🔻او خليفه است و آنها -شهروندش-؛ هر گونه اعمال سياستى برايش مقدور بود
اما او زندانشان نكرد و شلاقشان نزد
و حتى سهميه آنان را از بيت المال قطع نكرد،
به آنها نيز همچون ساير افراد مى نگريست.
🔻اين مطلب در تاريخ زندگى على عجيب نيست.
اما چيزى كه در دنيا كمتر نمونه دارد-این بود که : -
آنها در همه جا در اظهار عقيده آزاد بودند
و حضرت خودش و اصحابش با عقيده آزاد با آنان روبرو مى شدند
و صحبت مى كردند،
طرفين استدلال مى كردند، استدلال يكديگر را جواب مى گفتند.
🔻شايد اين مقدار آزادى در دنيا بى سابقه باشد كه حكومتى با مخالفين خود تا اين درجه با دموكراسى رفتار كرده باشد.
🔻مى آمدند در مسجد و در سخنرانى و خطابه على ، پارازيت ايجاد مى كردند.
🔻روزى امير المؤمنين بر منبر بود.
مردى آمد و سؤالى كرد. على بالبديهه جواب گفت.
🔻يكى از خارجيها از بين مردم فرياد زد: «قاتَلَهُ اللَّهُ ما افْقَهَهُ»
(خدا بكشد اين را، چقدر دانشمند است!).
🔻ديگران خواستند متعرضش شوند اما على فرمود: رهايش كنيد، او به من تنها فحش داد.
🔻خارجيها-مخالفین فکری و سیاسی امام علیه السلام- در ابتدا آرام بودند
و فقط به انتقاد و بحثهاى آزاد اكتفا مى كردند.
رفتار على نيز درباره آنان همانطور بود كه گفتيم؛
يعنى به هيچ وجه مزاحم آنها نمى شد و حتى حقوق آنها را از بيت المال قطع نكرد.
🔻اما كم كم كه از توبه على(ع) مأيوس گشتند روششان را عوض كردند
و تصميم گرفتند دست به انقلاب بزنند...امنيت راهها را سلب كردند،
غارتگرى و آشوب را پيشه كردند .
مى خواستند با اين وضع دولت را تضعيف كنند و حكومت وقت را از پاى درآورند.
🔻اينجا ديگر جاى گذشت و آزاد گذاشتن نبود،
زيرا مسأله اظهار عقيده نيست
بلكه اخلال به امنيت اجتماعى و قيام مسلحانه عليه حكومت شرعى است.
🔻لذا على آنان را تعقيب كرد و در كنار نهروان با آنان رودررو قرار گرفت.
خطابه خواند و نصيحت كرد و اتمام حجت نمود.
🔻آنگاه پرچم امان را به دست ابو ايوب انصارى داد كه هركس در سايه آن قرار گرفت در امان است.
🔻از دوازده هزار نفر، هشت هزارشان برگشتند و بقيه سرسختى نشان دادند.
به سختى شكست خوردند و جز معدودى از آنان باقى نماند.
▪️مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى(جاذبه و دافعه علی علیه السلام) ؛ ج16 ؛ ص311-315-با تلخیص و ویرایش جزئی -
https://eitaa.com/shakhes1340
♦️نسل جوان امروز
🔸رهبری نسل جوان (۲)
🔻نسل جوان ما مزايايى دارد و عيبهايى؛
زيرا اين نسل يك نوع ادراكات و احساساتى دارد كه در گذشته نبود
و ازاين جهت بايد به او حق داد.
در عين حال يك انحرافات فكرى و اخلاقى دارد
و بايد آنها را چاره كرد.
🔻چاره كردن اين انحرافات بدون در نظر گرفتن مزايا يعنى ادراكات و احساسات و آرمانهاى عالى كه دارد
و بدون احترام گذاشتن به اين ادراكات و احساسات ميسر نيست.
🔻بايد به اين جهات احترام گذاشت.
رودربايستى ندارد؛
🔻در نسل گذشته فكرها اين اندازه باز نبود،
اين احساسات با اين آرمانهاى عالى نبود.
بايد به اين آرمانها احترام گذاشت.
اسلام به اين امور احترام گذاشته است.
🔻اگر ما بخواهيم به اين امور بىاعتنا باشيم
محال است كه بتوانيم جلو انحرافهاى فكرى و اخلاقى نسل آينده را بگيريم.
🔻روشى كه فعلًا ما در مقابل اين نسل پيش گرفته ايم
كه روش دهان كجى و انتقاد صِرف و مذمّت است
و دائماً فرياد ما بلند است كه سينما اين طور،
تئاتر اين طور،
مهمانخانه هاى بين شميران و تهران اين طور،
رقص چنين،
استخر چنان،
و دائماً واى واى مى كنيم
درست نيست.
🔻بايد فكر اساسى براى اين انحرافها كرد.(ادامه دارد)
▪️مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى (رهبرى نسل جوان(ده گفتار) )، ج24، ص: 529—528- با ویرایش جزئی-
🔹لازم به ذکر است : متن های کوتاهی که تحت عنوان «رهبری نسل جوان» در کانال «اندیشه مطهر» ارسال می گردد خلاصه ای از سخنرانی استاد شهید مطهری تحت همین عنوان است که در سال ۱۳۴۱ (۶۰ سال قبل) در «انجمن ماهانه دينى» ايراد شده است.
https://eitaa.com/shakhes1340
♦️مشخصات اسلام(۳۳)
🔹ج. از نظر ايدئولوژى
8️⃣1️⃣ ممنوعيّت استثمار:
🔻اسلام
استثمار، يعنى بهرهكشى بلاعوض از كار ديگران را به هر شكل و هر لباس،
ناروا و مطرود مىشمارد.
🔻براى نامشروع بودن يك كار، كافى است كه ثابت شود ماهيّت استثمارى دارد.
▪️مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى (وحى و نبوت)، ج2، ص: 245-با ویرایش جزئی-
https://eitaa.com/shakhes1340
♦️نسل جوان یا اندیشه جوان ؟!
🔸رهبری نسل جوان (۳)
🔻...وقتى كه مى گوييم نسل جوان، مقصود حتماً طبقه جوان نيست،
مقصود طبقه اى است كه در اثر تحصيلات و آشنايى با تمدن جديد
داراى طرز تفكر مخصوصى است،
خواه پير باشد يا جوان.
🔻 اكثريت اين طبقه را البته جوانان تشكيل مى دهند،
لهذا مى گوييم نسل جوان،
و الّا بسيار پيرها هستند كه طرز تفكر جديد دارند،
بسيار جوانها هستند كه طرز تفكرشان مثل پيرها و مردم قرون گذشته است.
🔻به هرحال مقصود طبقه اى است كه حامل طرز تفكر مخصوصى است و رو به افزايش است
...و اگر خدا نخواسته فكرى براى هدايت و رهبرى اين نسل نشود، آينده بكلى از دست خواهد رفت.
🔻نسل جوان در نظر ما صرفاً يعنى يك نسل هواپرست و شهوت پرست،
و خيال مى كنيم با اين كه به آنها دهن كجى بكنيم
و چهارتا متلك در روى منبر به آنها بگوييم و فحش بدهيم،
به خيال خودمان آنها را هو بكنيم
و مستمعين ما بخندند،
كار درست مى شود.
🔻اين كارها لالايى است،
براى آن است كه شما در خواب بمانيد
و در فكر چاره نيفتيد
و يك وقت بيدار بشويد كه كار از كار گذشته است.
🔹چه بايد كرد؟(ادامه دارد)
▪️مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى (رهبرى نسل جوان(ده گفتار))، ج24، ص: 531-523- با تلخیص و ویرایش جزئی-
https://eitaa.com/shakhes134