📇 خلاصه متنی تفسیر قرآن، #مقدمات_تفسیری
📆 شماره جلسه: ۱۰
تاریخ: ۱۳۶۳/۲/۱۶
📚 مفسر: علامه جوادی آملی
♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️
🔺1⃣ چون قرآن خودش انسان را به #تدبر دعوت کرده پس قرآن قابل فهم است. معصومین نیز گفتهاند روایات ما را با قرآن که اصل است بسنجید اگر مخالف بود روایت را کنار بگذارید چون زخرف است و غلط. اگر گفتند چرا روایت حجت است گوییم چون پیغمبر گفت «انی تارک فیکم الثقلین، کتاب الله و عترتی». چرا حرف پیامیر حجت است؟ چون خدا گفته به حرفهایش عمل کنید«اطیعوا الرسول». حرف که به خدا رسید سوال پایان میابد.
🔺2⃣چون پیامبر، کتاب الله و عترت را در کنار هم آورده پس هر کدام به تنهایی باید #قابل_فهم باشند اما ناسخ و منسوخها و عام و خاصها و مطلق و مقیدها را در این دو مجموعا میتوان یافت.
♻️باید توجه کرد که حدیثی شبیه پیامبر گفتن سخت نیست لذا بسیار روایات جعل کردند اما حدیثی شبیه قرآن آوردن، ممکن نیست پس جعل نشد.
🔺3⃣میرزای قمی در قوانین گوید مساله حجیتِ ظواهر قرآن، امری بدیهی است. بعد گوید اگر مراد اخباریین آنست که مجموعه آیات اعم از ناسخ و منسوخ و ... را جز معصومین کسی نمیداند و ما تنها بخشی از اینها را میدانیم درست است. اما اگر بحث در #تفسیر و استدلال به ظواهر قرآنست نه #تاویل (امری خارجی که در آن حقیقت خارجی فهم میشود، نه متن) دیگر اکتفا به تلاوت ظواهر قرآن و عدم فهم آن درست نیست. نمیشود گفت ما اصلا ظاهر قرآن را هم نمیفهمیم پس فقط باید از رو بخوانیم. این اصلا ظاهر هم نیست چون خبری نداریم که بگوید فهم قرآن صرفا برای معصوم است و هیچکس نمیفهمد. درحالیکه مخالف آن را زیاد در ذوایات میبینیم.
🔺4⃣خود معصومین گویند اگر مطالبی در قرآن بود که نفهمیدید آن را به ارجاع دهید، پس مشخصا ما قابلیت فهم قرآن خصوصا ظاهر آنرا داریم. چطور اخباریین برای فهم روایات، سعی در پیدا کردن نسخ و تخصیص و تقیید در روایات دیگر میکنند اما در آیات چنین کاری نمیکنند. هر چقدر بیشتر به ظواهر قرآن بیشتر توجه کنیم جلوتر میرویم و راه بازتر میشود. اگر تخصیص و نسخی نبود به #قاعده یا اصل مراجعه میکنیم. پیامبر فرمود شما از قرآن حرف بیرون بکشید او را به زبان بیاورید!
🔺5⃣بیانات حضرت امیر در نهج البلاغه زیاد است. مثلا در خطبه ۱۸ گوید: خدا فرموده در قرآن اختلافی نیست. پس برخی آیات برخی دیگر را تصدیق میکنند. و همچنین علوم خاصی دارد که در دسترس کسی نیست.
♻️در خطبه ۹۱(خطبه اشباع) گوید: هر صفتی که خدا در قرآن برای خودش انتخاب کرد به آن استدلال کنید. از قرآن نور بگیرید. حال اگر قرار بود فقط بخوانیم چگونه میتوانستیم آنرا بفهمیم و #نور بگیریم.
♻️در پایان خطبه ۱۱۰ گوید: قرآن را یاد بگیرید چون بهترین حدیث است. پس در آن تفقه کنید. جهل از بیماری های صدر است و علم شفای او. حسد و ... بیماریست و قرآن چه بحثهای علمی چه معنوی و عملی را با تکرار و عمل درمان میکند.
🔺6⃣امام علی که در #مساله_حکمیت، ابوموسی را انتخاب کردند و او هم عمر و عاص را به این شرط بود که برابر قرآن عمل کنند. اگر قرآن قابل فهم نبود که دیگر جعل حکمیت از سوی حضرت چه معنایی داشت؟! بعد حضرت گوید اینها قرآن را فهمیدند و برعکسش عملکردند. گوید اماته(میراندن) قرآن این است که انسان از آن دور شود. آیا خواندن صرف و عدم توجه علمی به آن باعث مرگ قرآن است یا احیای آن؟!
🔺7⃣در خطبه ۱۳۳ میفرماید: کتاب خدا حرف میزند و در آن گرفتگی نیست و مرتبا هم حرف میزند. جایی هم که ایشان گوید من زبان قرآنم شاهد وجود دارد که منظورش اسرار گذشته و آینده است.
♻️در خطبه ۱۳۸ هم که اهل بیت را میستاید بعد گوید: حضرت ولیعصر که ظهور کرد « #هدایت را اصل و هوی را فرع میکند». آنها که هدایت را بر اساس هوی و به میل خود تفسیر کردند حضرت امیال را به هدایت برمیگرداند. ایشان همه علوم را به قرآن عرضه میکند نه برعکس!
🔺8⃣حَبل یک طناب بافته است که به سقف بلندی آویزان است که بتوان را گرفت و بالا رفت نه اینکه طنابی در گوشه اتاق باشد. حضرت در خطبه ۱۵۶ گوید: این قرآن آدم را حفظ میکند. اگر در قرون متمادی تفاسیر گوناگون بیاید، قرآن کهنه نمیشود.
🔺9⃣انسان دو حیثیت دارد. #حیثیت_تغییرپذیر که مربوط به شئون زندگی است که چطور غذا درست کند و خانه درست کند و ...
یک #حیثیت_ثابت هم دارد که مربوط به «فطرت» است. انسان حتما با علم و معاشرت و خوراک و مسکن و ... کار دارد اگرچه نحوه مسکن و تجارت و ... فرق کند. قرآن برای این حیثیت انسان آمده است که به نسبت زمان و مکان تغییر نمیکند.
🚸🚸🚸🚸🚸🚸
🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر مقدمات قرآن
🔴 eitaa.com/tafsire_tasnim1/28
📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜
📚کانال تفسیر تسنیم
✅ @tafsire_tasnim1
📇 متن خلاصهشده تفسیر قرآن
🔺سوره حمد : جلسه ۲۳
🔖 آیه: ۶
📆 تاریخ: ۱۳۶۳/۱۰/۹
👤 مفسر: علامه جوادی آملی
♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️
✅ آیه ۶ سوره حمد: «اهدنا الصراط المستقیم»
🔰#هدایت دو متضاد دارد. اصولا هدایت در برابر «ضلالت و گمراهی» بوده و درباره صراة و راه است. اما خداوند گاهی هدایت را در برابر «اعمی و کور» بکار برده است.
لذا یک هدایت در برابر #ضلالت است که شخص، هدف را میداند اما راه را نمیبیند. یک هدایت هم در برابر #غوایت است. غَیّ یعنی انسان بی هدف. غاوی و غاوون، افراد بی هدفند. لذا هدایت برای اینها، یافتن هدف است، نه یافتن راه.
🔺آیه اهدنا الصراط المستقیم در مورد راه و متضاد ضلالت است. «و لا الضالین»
اگر هدایت در برابر اعمی (کور) باشد پس #نور است! خداوند میفرماید «ما به قوم ثمود راه را نشان دادیم اما آنها کوری را برگزیدند».
معنای این کوری، کوری دل است، نه کوری چشم.
🔺 #بینش، هدایتگر است نه دانش !
کسی که #میداند، هدایت نشده بلکه کسی که #میبیند هدایت شده است. چون دانش بسیاری وقتها به عمل ختم نمیشود. دانستن باید همراه با دیدن باشد وگرنه انسان در برابر گناه معصوم نخواهد بود. «لا تعمی الابصار و لکن تعمی القلوب التی فی الصدور»(حج_۴۶)
🔺جسم میسوزد اما روح خوار میشود. خدا میفرماید کسی که در اینجا کور است در آخرت، عذاب هون دامنگیرش میشود و #هون یعنی خواری و رسوایی.
🔰تنها زمانی خداوند دل را نورانی میکند که انسان، مدتی از گناه دوری کرده و در راه خدا قدم گذارد. در این زمان نوری به انسان میبخشد تا کمکی برای ادامه راهش باشد تا بد و خوب را بهتر ببیند.
ما گوییم «اهدنا الصراط المستقیم» و خدا بلافاصله گوید «استعینوا بالصبر و الصلاة» (از صبر و نماز برای هدایت و نورانی شدن کمک بگیرید.)
🔺کسی که #جهاد با نفس میکند به نفع خودش است و خدا نفعی نمیبرد. «و من جاهد فانما یجاهد لنفسه» (عنکبوت_۶)
در آیات آخر عنکبوت آمده «و الذین جاهدوا فینا لنهدینّهم سبلنا» (کسانیکه در راه ما جهاد میکنند قطعا هدایتشان میکنیم). پس به این خاطر جهاد به نفع خود انسان است که خدا راه را به وی نشان میدهد و نوری می دهد که انسان احساس میکند آن نور دارد او را به سمت خوبیها و جدایی از بدیها اجبار میکند.
💠معیّت و #همراهی خدا دو گونه است:
۱. همراهی عامه (معیت قیّومیّه):
«و هو معکم اینما کنتم» (خدا با شماست هرجا که باشید /حدید_۴). این همراهی، تذکری عمومی است که بدانیم لحظهای از ما دور نیست. در اینجا خدا با فاسقان هم هست. «انک لبالمرصاد» (خدا همیشه در کمین است.)
۲. همراهی خاصه:
«ان الله لمع المحسنین» این معیت، همیشگیست و جهت هدایت. این هدایت مخصوص کسانیست که به سوی خدا حرکت میکنند.
🔺خدا همسفری مانند انسان به او میدهد که او را در راهش کمک میکند.
«و من یؤمن بالله یهد قلبه / تغابن_۱۱» فرشتگان از سوی خدا همیشه با مؤمنانند تا برزخ. لذا این فرشتگان به او کمک میکنند در خیرات.
اما اگر شخص خود را به کوری زد و توبه هم نکرد خدا همسفری بد به او میدهد که اگر هم خواست جایی کار خوبی بکند آن همسفر نمیگذارد.
«وَمَن يَعْشُ عَن ذِكْرِ الرَّحْمَٰنِ نُقَيِّضْ لَهُ شَيْطَانًا فَهُوَ لَهُ قَرِينٌ»
ﻭ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻳﺎﺩ خدای ﺭﺣﻤﺎﻥ ﺑﻪ ﻛﻮﺭﺩلی ﺑﺰﻧﺪ ، ﺷﻴﻄﺎنی ﺑﺮ ﺍﻭ ﻣﻰ ﮔﻤﺎﺭﻳﻢ ﻛﻪ ﺁﻥ ﺷﻴﻄﺎﻥ ﻣﻠﺎﺯم ﻭ ﺩﻣﺴﺎﺯﺵ ﺑﺎﺷﺪ .(زخرف-۳۶)
🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸
🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر سوره حمد
🔴 eitaa.com/tafsire_tasnim1/141
📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜
📚کانال تفسیر تسنیم
✅ @tafsire_tasnim1
📇 متن خلاصهشده تفسیر قرآن
🔺سوره حمد : جلسه ۲۴
🔖 آیه: ۶
📆 تاریخ: ۱۳۶۳/۱۰/۱۰
👤 مفسر: علامه جوادی آملی
♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️
✅ آیه ۶ سوره حمد: «اهدنا الصراط المستقیم»
🚨تنها هدایت کننده بالذات خداست و هدایت الهی، نیاز به «حرکت اولیه انسان» دارد.
🔰خدا تنها هادی بالذات است.
اگر اثبات شد که تنها معبود و مستعان(کمک کننده) خداست پس در مساله #هدایت نیز تنها هادی بالذات، اوست.
💠 اگر همانند کمک خواستن از غیر خدا، در هدایت نیز خداوند فرموده از قرآن و اشخاص معین هدایت بخواهید منظورش این نیست که قرآن و آن معصومین مستقل از خدا هدایت میکنند بلکه قرآن و معصومین هم شأنی از #شؤون_فعلی خداوندند.
«انّ هذا القرآن یهدی للّتی هی اقوم» (این قرآن به راهی که پایدار است هدایت می کند/ نساء_۹)
«و جعلناهم ائمّةً یهدون بأمرنا / انبیا_۷۳» (ما معصومین را امامانِ هدایت قرار دادیم تا به دستور من، دیگران را هدایت کنند.)
🔺در آیه ۱۴ سوره مائده آمده: «قد جائکم من الله نورٌ و کتابٌ مبینٌ یهدی به اللهُ من اتّبع رضوانه سبل السلام» (خدا با نور و قرآن کسی را هدایت می کند که دنبال رضایت خدا باشد.)
🔰هدایت خدا به وسایل گوناگون است:
گاهی بنفسه و مستقل از غیر است مانند «اهدنا الصراط المستقیم». گاهی هم با وسیله. گاهی با ٫ل٫ آمده مانند «انّ هذا القرآن یهدی للّتی هی اقوم» و گاهی با ٫الی٫ مثل «یهدی الی صراط المستقیم»
♻️برهانی بر #توحید_هدایت :
الله میفرماید: «افمن یهدی الی الحق احقّ ان یتّبع امّن لا یهِدّی الّا ان یُهدی فما لکم کیف تحکمون / یونس_۳۵» (آن کسی که مردم را به حق دعوت می کند شایسته تبعیت است یا کسی که تا خود هدایت نشود نمیتواند دیگران هدایت کند؟)
🔺در اینجا تردید بین دو هادی به حق است نه بین هدایت کننده و گمراه کننده. لذا غیر خدا، باقی همگی هادی بالتَّبَع یا همان صُوَر هدایت خدا و #وسیله_هدایت میباشند.
🔰حق تنها از سوی خداست.
«الحق من ربّک فلا تکن من المُمترین / آل عمران_۶۰» حق از خداست یعنی تشریع و قانون گذار حق تنها از سوی (من) خداست و نماد آن علیست چون او هیچگاه حق را کنار نگذاشت. «علیٌ مع الحق و الحق مع علی»
🔺لذا هادی بالذات تنها خداست و او میداند که به چه کسی چه چیزی بدهد تا هدایت شود مثلا به یکی مسجد، به دیگری درس و به سومی دیدن یک واقعه.
🔰انواع هدایت:
۱. #تشریعی: قانونگذار و شارع حق، تنها خداست و حلال و حرام را بواسطه معصومین و قرآن نشان داده است. این هدایت محدود است.
۲. #تکوینی: هدایتی نامحدود است که هر کس را با وسیله ای هدایت میکند تا عملا به سمت خوب یا بد رود. یکی را با جلسات وعظ و دیگری را با همنشینی با درس. آیات الهی در همین ردیفند.
♦️ هدایت تکوینی دو قسم است:
۱. #عام : «و الذین جاهدوا فینا لنهدینّهم سبلنا / عنکبوت_۶۹» خدا همه انسانها را هدایت می کند.
۲. #خاص: «و الذین اهتدوا زادهم هدیً و آتاهم تقواهم / محمد_۱۷» (کسانی که هدایت شدند خداوند بر هدایتشان میافزاید و به آنها روح تقوا میبخشد.)
یعنی علاقه ای در شخص ایجاد میشود که براحتی او را به سمت خوبیها میبرد و حاضر نیست بدی کند.
🔺 در مقابل میفرماید: «سأصرف عن آیاتی الذین یتکبرون فی الارض بغیر الحق / اعراف_۱۴۶» (کسانی را که در زمین به ناحق استکبار میورزند از آیات و نشانه هایم منصرف میکنم تا حق را نپذیرند.) هر توفیق یا عدم توفیقی نیاز به حرکت اولیه و مقدماتی انسان دارد و اگر انسان مدتی استکبار ورزید خدا نیز توفیق پذیرش حق را از او می گیرد.
🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸
🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر سوره حمد
🔴 eitaa.com/tafsire_tasnim1/141
📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜
📚کانال تفسیر تسنیم
✅ @tafsire_tasnim1