تاریخ حوزه طهران
📷سمت چپ: مرحوم حاج ملا علی کنی سمت راست: کنت دمونت فورت، رئیس پلیس تهران در زمان ناصرالدین شاه قاجار
✍ در زمان ناصرالدین شاه قاجار، تهران که جمعیتی در حدود ۲۵۰ هزار نفر داشت و جغرافیای آن بسیار محدود و منحصر به محله دولت، سنگلج، عودلاجان، چاله میدان و بازار بود، با نفوذ زنان بدکاره، دچار فساد اخلاقی نگران کنندهای شد.
🔹درست است که در همان سالهای میان ۱۲۹۰ تا ۱۳۱۰ق تعداد قابل توجهی از فقها و حکما و عرفا در کوچه کوچه این شهر به سر میبردند و بعدها کمتر چنین دورهای یافت شد، و در مناسبتهای مذهبی مثل ماه رمضان جمعیت بسیاری قریب یک دهم شهر در نمازهای جماعت شرکت میکردند و در ماه محرم، همه شهر به مثابه یک تکیه عزاداری بزرگ در میآمد، اما فساد و فحشاء به طور پنهان و خزنده در زیر پوست این شهر هزار حکیم جریان داشت.
🔸این فساد چنان دامنگیر عموم مردم و به ویژه اعیان شهر بود که در چندجای خاطرات اعتماد السلطنه نمونههایی از آن با جزئیات گزارش شده است.
📖 اعتمادالسلطنه در ضمن خاطرات ۸ ربیعالاول سال ۱۲۹۹ق آورده است که شاه به رئیس پلیس تهران دستور داده زنان فاحشه را دستگیر و از شهر بیرون کنند، اما مشهور این است که مرحوم #حاج_ملاعلی_کنی به شاه نامه نوشته و از او خواسته که به این امر رسیدگی شود. اعتمادالسلطنه سپس مینویسد: «شاه میفرمود: از این دروازه بیرون میکنند، از دروازه دیگر خواهند آورد. چرا که در سال، کنت از ... [زنان فاحشه ی] طهران چهارده هزار تومان مالیات میگیرد.»
📖در گزارشهای نظمیه از محلات تهران ص۶۹۴ مربوط به ماه رمضان ۱۳۰۵ق آمده است: «ضعیفه شیرین نام که زنهای بدکاره را برای ارتکاب عمل شنیع به این طرف و آن طرف میبرد و اسباب بی نظمی بود، قدغن شد اجزای پلیس دستگیرش کردهاند که نفی بلد شود.»
🔹در آن تاریخ ریاست پلیس تهران با #کنت_دمونت_فورت اتریشی مسیحی بود که در سال ۱۲۹۵ق #اداره_نظمیه را در تهران تأسیس کرد. کنت همان کسی است که در اطراف سرچشمه میخانه داشت. سراج الملک ملک این میخانه را از کنت خرید و به جای آن #مسجد_سراج_الملک را بنا کرد.
🔹کنت بعد از لغو قرارداد رژی و متاثر از آن، با فشار علما و مردم که خواستار عزل غیرمسلمانان از مناصب حکومتی بودند از کار برکنار شد.
🔹علاوه بر این، نقل شده که در زمان ناصرالدین شاه عدهای به شاه پیشنهاد دادند کشف حجاب را در ایران معمول دارد. اما این امر با مخالفت شدید حاج ملاعلی کنی روبرو شد. به علاوه حاج ملاعلی از علمایی بود که پس از مناظره با #قرة_العین بابی که نخستین بار اقدام به کشف حجاب نیز کرده بود، به خاطر باورهایش فتوا به کفر او داد.
(مجموعه مقالات بزرگداشت حاج ملاعلی کنی ص۹۷)
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
📷 تصویری کم یاب از جمعی از وعاظ و روضه خوان های تهران در دوره قاجار
✍ در دوره قاجار، وقتی ماه محرم فرا میرسید، گویا همه تهران به صورت یک تکیه بزرگ درمیآمد. زیرا در هر کوچه و خیابانی، در تکیهها، مساجد، و خانههای مردم به ویژه خانه اعیان، مجالس روضه و عزاداری برپا میشد.
گرچه در تعداد قابل توجهی از تکیهها، مجالس #تعزیه و #شبیه_خوانی برگزار میشد، اما مجالس وعظ و روضه هم جایگاه ویژه خود را داشت.
🔹روضه خوان های آن دوره، که همگی روحانیونی عمامه بر سر بودند، دو دسته بودند.
به گفته عبدالله مستوفی: «در این وقت روضه خوانها دو صنف بودند: یکی واعظین که بعد از خطبه افتتاحیه و طرح کردن یکی از آیات قرآن، وارد تحقیق در اطراف آیه شده و با ذکر امثال و حکم، مطالب عالی اخلاقی و مذهبی را تشریح و توضیح و با ذکر اشعار مناسب، مطالب را دلنشین کرده و در آخر هم مقداری ذکر مصیبت نموده...
دسته دیگر روضه خوان به معنی اخص بودند که منبر را به سلام بر سید الشهداء(ع) شروع و بلافاصله وارد ذکر مصیبت شده و به قدر ده دقیقه نظم و نثر مخلوط کرده... برای واعظین، سواد و برای ذاکرین آواز از لوازم بود.» (شرح زندگانی من ج۱ ص۲۷۵) از دسته وعاظ میتوان به #ملا_نظرعلی_طالقانی و #سید_ریحان_الله_کشفی اشاره کرد.
🔹خانه برخی از علما در دهه محرم میزبان طبقات مختلف مردم بود و مجالس باشکوهی در آن برگزار میشد. از جمله روضه های خانه #حاج_ملاعلی_کنی که هم شلوغ میشد و هم از کیفیت قابل توجهی برخوردار بود.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
🥀 ۱۱ مرداد
سالروز شهادت آیتالله حاج شیخ فضلالله نوری
🍁 و هذا یوم فرحت به... مشروطهخواهان لیبرال
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
⚡️جشن در برخی مدارس تهران به خاطر شهادت شیخ فضلالله نوری!
✍ مرحوم آيت الله احسانبخش نماينده اسبق ولي فقيه در گيلان و امام جمعه رشت مینويسد:
«از استادم حضرت آيت الله حاج شيخ مهدي امامی مازندراني در قم كه مورد توجه خاص مؤسس حوزه علميه شيخ عبدالكريم حائري بود، شنيدم كه میفرمودند:
روزي كه #شيخ_فضل_الله_نوري را در تهران به دار كشيدند، من در #مدرسه_صدر بودم. آن شب برخي طلاب مدرسه جشن و پايكوبي داشتند، جز حجره شيخ علي علمالهدي [فومنی] كه تاريك بود. رفتم، خوب برانداز كردم و با دقت نگريسم، ديدم كه وي به شدت میگريد. گفتم: تو كه مشروطه خواهي، چرا اشك میريزي؟!
گفت: شيخ فضلالله را نكشتند، بلكه همه ما را كشتند، اسلام را كشتند».
📖به نقل از کتاب: خاطرات صادق ص۶۵
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
📷حضور شهید آیتالله مطهری و حجتالاسلام شجونی در راهپیمایی روز تاسوعای ۵۷
✍ راهپیمایی عظیم وتاریخی روز تاسوعای سال ۱۳۵۷ش، (۱۹ آذر) از جمله اجتماعات عظیمی بود که در اتمام حیات سیاسی رژیم پهلوی نقشی اساسی داشت. درواقع مردمِ حاضر در این رستاخیز بزرگ، باحضور تاریخی خود،دریک رفراندم بزرگ شرکت کردند و رأی خود را آشکارا فریاد زدند.این راهپیمایی که از سوی مرحوم آیت الله سید محمود طالقانی انجام گرفت، عملاً از ساعات اولیه روز تاسوعا، اغلب خیابانهای مهم شهر تهران را در برگرفت و به عنوان یکی از جلوه های ناب وکم مانند حضور مردم، در تاریخ انقلاب اسلامی ثبت وضبط شد.
🔸احسان نراقی مینویسد:
فردای روز دوم (عاشورا) من و همسرم برای دیدن آنچه از تظاهرات باقی مانده بود، از خانه خارج شدیم و در مسیر راهپیمایی حرکت کردیم؛ به قدری آفیش و دیوارنوشته بر ویترینها و دیوارها بود که قابل توصیف نیست؛ به زنم گفتم: "گویی اقیانوسی در یک شب طوفانی هر آنچه را که در دل داشته بیرون ریخته"، بیاعتباری بیقید و شرط رهبران کشور، عدم اطمینان کامل به آنها و در یک جمله، طرد کامل رژیم پهلوی را دیدم.»
📖 (از کاخ شاه تا زندان اوین، تهران، ص ۲۰۰)
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
📷 سخنرانی حاج شیخ یحیی نوری در راهپیمایی عاشورای سال ۵۷ در خیابانهای تهران
✨عاشورایی که هم منبر و هم روضههایش رنگ دیگری یافت.
روزی که مردم، کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا را در مختصات زمانه خود تحقق بخشیدند.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
📜 وقتی حکومت نظامی تهران در زمان پهلوی از وعاظ و روحانیون میخواهد به هیچ وجه در مجالس عزاداری امام حسین علیه السلام سخنان سیاسی نگویند.
بزرگ فلسفه قتل شاه دین این است
که مرگ سرخ به از زندگی ننگین است
نه ظلم كن به كسي ني به زير ظلم برو
كه اين مرام حسين است و منطق دين است
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
تاریخ حوزه طهران
✨سه تن از یاران شیخ شهید جهت دیدار با آخوند خراسانی و روشن کردن قضایای مشروطه با لباس مبدل به نجف رف
✨سه تن از یاران شیخ شهید جهت دیدار با آخوند خراسانی با لباس مبدل به نجف رفتند!
🔹مرحوم استاد #ابوالحسنی_منذر از قول آیتالله #شیخ_محمدحسین_مسجدجامعی نقل کردند:
مرحوم حاج آقا باقر قمی، آقازاده حاج آقا حسین
قمی از علمای برجسته و محترم قم بودند که منزلشــان رو به روی آب انبار سیدعرب قرار داشت. ایشان برای من ـ مسجد جامعی ـ نقل کردند:
در ایام مشروطه، روزی درب منزل مرحوم والد را زدند.
مرحوم والد فرمودند: ببینید کیست؟ به ایشان گفته شد: ۳ نفر چوپان هستند که به ملاقات شما آمدهاند! به مجرد اینکه پدرم این خبر را شنید، فورا از جای برخاست و با سروپای برهنه، سریع و شتابان خود را به دم در رسانید و از افراد مزبور به گرمی استقبال کرد و آنان را با احترام زیاد به داخل منزل راهنمایی كرد.
بهزودی معلوم شد که مهمانان مزبور چوپان نیستند، بلکه ۳ نفر از علمای وقت تهران به نامهای حاج #میرزا_ابوتراب_شهیدی_قزوینی، حاج شیخ روحالله قزوینی و آقا #سید_ابوالحسن_طالقانی (پدر آقا #سید_محمود_طالقانی معروف) هســتند که از دوستان و شاگردان مرحوم حاج #شیخ_فضل_الله_نوری هستند و از سوی ایشان برای مذاکره و گفتوگو پیرامون اوضاع و احوال وقت ایران با مرحوم #آخوند_خراسانی و دادن گزارشی از حقایق امور و قضایا به ایشان، به نجف رفته و اینک برگشته و به سمت تهران میروند، و روی مصالحی خود را به شکل چوپان درآوردهاند. حاجآقا باقر قمی میفرمود: آنان ضمن شرح جریان مأموریت خویش به پدرم گفتند: ما به نجف اشرف رفتیم و ۱۲ شبانه روز نیز در آنجا توقف کردیم، ولی هر چه کوشیدیم که راهی بیابیم تا ساعتی را خصوصی به محضر آقای آخوند خراسانی رسیده و در مجلسی خلوت دور از چشم اغیار با ایشان به گفتوگو بنشینیم و ایشان را در جریان حقیقت قضایای مشروطه و توطئههایی که زیر سرپوش عناوین فریبنده آن علیه اسلام و ایران در جریان است قراردهیم، اطرافیان ایشان نگذاشتند و ما بدون نتیجه بازگشتیم.
📰 همشهری، صفحه تاریخ، ۲۰ مرداد ۱۴۰۱
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
💠 #مدارس_تهران
✍ یکی از مدارس کهن تهران، #مدرسه_آصفیه واقع در کوچه #پله_نوروزخان در بازار است که البته از بنای نخستین آن هیچ اثری نمانده است. زیرا یکبار سال ۴۲ و اخیرا سال ۹۴ بازسازی شده است. از آغاز، مدرسه آصفیه نام داشت و پس از انقلاب به مدرسه شهید باهنر تغییر نام یافت. پس از بازسازی سال ۹۴ نام #مدرسه_ایلچی_کبیر بر آن نهادند.
🔹در گذر تاریخ تنها در دوران مشروطه نامی از آن دیده میشود که امام جمعه تهران که تولیت #مدرسه_صدر را برعهده داشت درصدد تصرف مدرسه آصفیه برآمد که زد و خوردهایی میان طلاب این دو مدرسه و مدرسه محمدیه پیش آمد.
مدرسه آصفیه از مال الوصایة #آصف_الدوله #میرزا_ابوالحسن_خان_ایلچی احداث و وقف گردید. او دومین وزیر امور خارجه ایران بود و مدت سی و پنج سال، ماهانه یک هزار روپیه از دولت انگلستان و حکومت هندوستان حقوق دریافت میکرد و در لندن به عضویت #فراماسونری درآمد.
📚درباره او نوشته اند: «اعمال دوران سیاه وزارت و سفارت این مرد آنقدر ننگین و بیشرمانه است که جا دارد نام او را در ردیف خائنان درجه اول مملکت و مروجین فساد و رشوه خواری و جاسوسی به نفع اجانب ذکر کنیم.» (حقوق بگیران انگلیس در ایران ص۱۷)
مهدی بامداد درباره موقوفات ایلچی کبیر مینویسد: «این شخص با زد و بندهای خارجی خود و استفاده از بیگانگان، با پولهای حلال خود(!) هم مکه رفته و حاجی شده و هم مسجدی در تهران بنا نموده است.» (شرح حال رجال ایران ج۱ ص۳۷)
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
تصویر: ردیف نشسته از راست، نفر دوم: سید احمد طالقانی پدر جلال آل احمد، نفر سوم: میرزا عبدالله چهلستونی
ردیف ایستاده، از راست نفر دوم: شهید سید محمدتقی طالقانی (برادر جلال)، نفر چهارم: حاج شیخ حسن سعید (فرزند میرزا عبدالله)
میثاق نامه همراهی و همدلی جمعی از علمای تهران در جهت فعالیت فرهنگی و دینی در دوره رضاخان 👇👇
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
تاریخ حوزه طهران
تصویر: ردیف نشسته از راست، نفر دوم: سید احمد طالقانی پدر جلال آل احمد، نفر سوم: میرزا عبدالله چهلست
✍ یک سال پس از به قدرت رسیدن #رضاخان جمعی از علمای تهران که با یکدیگر سابقه دوستی داشتند، با هدف حراست از دین و کمک رسانی به مردم، تشکیلاتی به راه انداختند و متعهد شدند هر ماه مبلغی را جهت فعالیت تشکیلات دینی و فرهنگی خود کمک کنند.
#شمس_آل_احمد متن میثاق نامه آنها را که نزد پدرش آیتالله سید احمد طالقانی محفوظ بوده و در شب ۲۷ ديماه ۱۳۰۶ش مکتوب شده، اینچنین نقل میکند:
*«بسم اللّه الرحمن الرحيم
بعد الحمد و الصلوة لا يخفى انّ الاخوة تستلزم الصداقة و للمصادقة حدود خمسه كما فى(فى)عن ابيعيد اللّه: لا يكون الصداقة الا بحدودها فمن كان فيه هذه الحدود او شئ منها فانسبه الى الصداقة و من لم يكن فيه شىء منها فلا تنسبه الى شيى من الصداقة فأوّلها: ان تكون سريرته و علانيته لك واحدة. و الثانة: ان يرى زينك زينه و شينك شينه و الثالثة: ان لا يغيره عليك ولاية و لا مال. و الرابعة: ان لا يمنعك شيئا تناله مقدرته و الخامسة: و هى مجمع هذه الخصال ان لا يسلمك عند النكبات.
ما امضا كننده ذيل ملتزم و متعهد گرديدهايم كه در حفظ دين مبين و اداء حقوق اخوت ايمانى معاهدين بقدر الطاقة و القوة ساعى و جاهد باشيم و بمفاد حديث شريف فوق عمل نموده و عمدا مخالفت ننمائيم.انشاء اللّه تعالى.»
امضا کنندگان:
1- احمد ابن محمد باقر الطباطبايى اليزدى الحائرى ساكن خيابان چراغ برق جنب مسجد سراج الملك.
2- محمد باقر بن احمد الحسينى الدماوندى ساكن ارك. امام جماعت مسجد حاج مجد الدولة.
3- احمد ابن المرحوم الحاج آقا هادى غفر له الكريم بهبهانى الطهرانى، ساكن محله عودلاجان كوچه حاجىها
4- موسى بن احمد الطهرانى ساكن محله كوچه غريبان.
5. محمد على بن محمد جواد النجفى الاصفهانى ساكن محله شاهآباد (آیتالله شاه آبادی)
6- محمود بن محمد حسين الطهرانى ساكن كوچه مسجد جامع.
7- روح اللّه ابن المرحوم نصير الدين القزوينى الطهرانى ابراهيمآبادى
8- احمد بن محمد تقى الطالقانى عفى عنهما،امام جماعت مسجد پاچنار و ساكن محل امامزاده سيد ناصر الدين عليه السلام (پدر جلال آل احمد)
9- ابو تراب الشهيدى القزوينى
10- على بن على الكنى الطهرانى الساكن فى محمل حسنآباد قرب مريضخانه الدولتى.
11- كاظم الحسينى الطباطبايى.
12- حاج ميرزا محمد تقى الطهرانى.
(📚جلال از چشم برادر ۱۵۱ تا ۱۵۳)
🕌 @tarikh_hawzah_tehran