🗓 به مناسبت ۱ اسفند، سالروز درگذشت مرحوم #شیخ_آقابزرگ_تهرانی ✍ نمی‌دانم با چه زبانی باید شیخ آقابزرگ تهرانی را ستود که عمر طولانی و پربارش را‌ وقف معرفی مفاخر شیعه و تراث شیعه در دو کتاب گرانسنگ #الذریعه و #طبقات_اعلام_الشیعه در قرون متمادی کرد. اهمیت جمع‌آوری و احصاء نام اعلام شیعه و تصانیف شیعه به جای خود، گزارشی که مرحوم شیخ آقابزرگ از علمای عصر خود در قالب علمای قرن ۱۴ ارائه کرده و چه بسا بسیاری از آنها را خود از نزدیک دیده و مراتب علمی و مقامات معنوی آنها را ستوده و توصیف کرده است، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بدون اغراق می‌گویم که اگر نبود شرح حالی که ایشان از برخی علمای هم‌عصر خود کرده است، امروز هیچ نام و نشانی از آنها و خدمات علمی و اجتماعی آنها برای ما نمی‌ماند. 🌿از دیگر عالمانی که شبیه شیخ آقابزرگ تهرانی، البته در زمانی متأخرتر به بیان شرح حال و آثار علمای معاصر پرداخته، مرحوم #شیخ_محمد_رازی صاحب کتاب #گنجینه_دانشمندان است که در دائرة المعارف شرح حال نگاری خود، گزارش‌های ارزشمندی از علمای هم‌عصر خود ارائه کرده و در بسیاری از موارد، خاطرات و حکایاتی که خود مستقیما از آنها شنیده را ذکر کرده است. درباره شیخ محمد رازی نیز باید گفت که اگر شرح‌حال‌نگاری او نبود، امروز هیچ اطلاعی از جمعی از علمای معاصر خود نداشتیم. در بسیاری از موارد، ایشان شرح حال عالمانی را با تفکیک شهرهای محل سکونت و خدمتشان می‌آورد که تا هنگام انتشار کتاب، هنوز در قید حیات بوده‌اند. ❗️اما امروز، باوجود ده‌ها مرکز پژوهشی و تحقیقاتی و نهادهای مرتبط با حوزه و روحانیت، هنوز یک دائرة المعارف، از جنس کتاب #نقباء_البشر شیخ آقابزرگ تهرانی و گنجینه دانشمندان شیخ محمد رازی در شرح حال علما، وعاظ و فضلای حوزه در زمان حاضر، گردآوری نشده است؛ چیزی که بتواند برای ده‌ها سال بعد به یادگار بماند. 📚البته تلاش‌های مجموعه‌هایی چون پژوهشکده باقرالعلوم (ع) در نگارش و انتشار مجموعه #گلشن_ابرار و زحمات مجموعه کتابشناسی شیعه و امثال آن را ندید نمی‌گیرم، اما همچنان جای اثری جامع که بتواند شرح حال علمای حاضر و خدمات علمی و اجتماعی ایشان را به نسل‌های بعد منتقل کند خالی است. #جریان_شناسی 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

💡ظرفیت جمعی حوزه تهران کجاست؟! با تأمل بخوانید: ✍ در چند راهپیمایی اخیر تهران، چیزی که توجهم را جلب کرد، کمی حضور روحانیون بود؛ به ندرت چشمم به روحانیون می‌افتاد و این از آن جهت برایم قابل توجه است که مسئولین حوزه تهران تعداد طلاب و روحانیون تهران را بیش از ۱۲ هزار نفر می‌دانند! آنچه در اینباره به ذهن می‌رسد و نگارنده پیش از این نیز چندبار از آن سخن گفته آن است که «#حوزه_تهران #هویت_جمعی خود را از دست داده است.» حتی اگر مدیریت حوزه تهران فراخوانی برای تجمع طلاب و اساتید در یک مکان مثل #مدرسه_مروی بدهد، باز هم ظرفیت جمعی حوزه تهران به میدان نمی‌آید. در تحلیل این امر باید گفت: مدارس حوزه تهران از دیرباز هویتی مستقل و جدا از هم داشتند که هریک با محوریت یک عالم و مجتهد تراز اول اداره می‌شد و ائتلاف و ارتباط این طیف از علما، مجموعه حوزه تهران را به صورت یک واحد درمی‌آورد.‌ به علاوه ارتباطات مردمی این عالم در محله فعالیت دینی خود، ظرفیت مردمی را هم به میدان می‌آورد و به عبارتی مجتهد محله، از یک سو حلقه وصل مردم و حوزه، و از سوی دیگر بخشی از حوزه با بخشی دیگر می‌شد. ایجاد مرکز مدیریت حوزه گرچه در یک‌پارچه ساختن برنامه آموزشی مدارس، حمایت از مدارس و نظارت بر آن سودمند است، اما در کنش‌های اجتماعی و سیاسی طلاب و اساتید، بیرون از ساختار مدارس چندان مؤثر نیست. اینجاست که می‌بینیم نیرویی معنوی فراتر از نیروی سازمانی باید به یکپارچه ساختن حوزه تهران بپردازد. در گذشته‌ی حوزه تهران، در حوادث سیاسی و اجتماعی، یک نفر از علمای تراز اول تهران شخصا اعلامیه می‌داد و بر در و دیوار مدارس و مساجد نصب می‌شد. یا چند نفر از علما که با هم پیوند داشتند، اعلامیه‌ای واحد با چند امضا صادر می‌کردند. گاهی نیز در امور کلان‌تر برخی از فضلای فعال حوزه با یک متن اعلامیه به نزد ده‌ها نفر از علمای تهران می‌رفتند و با جلب موافقت ایشان، اعلامیه‌های واحد با امضاهای بسیار منتشر می‌کردند که ظرفیت جمعی حوزه تهران را برمی‌انگیخت. راقم این سطور چنین گمان دارد که اگر امروز نیز از ظرفیت فرد فرد علمای تراز اول تهران در رویدادهای اجتماعی و سیاسی استفاده شود، برکات بسیاری در برانگیختن ظرفیت جمعی حوزه تهران خواهد داشت. اینکه مدیریت حوزه علمیه تهران با استفاده از جایگاه سازمانی مرکز از عموم طلاب و اساتید تهران برای حضور در یک راهپیمایی ارزشمند دعوت کند، بسیار پسندیده و قابل ستایش است، اما متأسفانه توفیق چندانی حاصل نمی‌کند. ولی چنانچه جمعی از علمای تهران هریک جداگانه یا یکپارچه از جامعه پیرامونی خود برای این حضور دعوت کنند، ضریب نفوذ آن را افزایش می‌دهد. این همان استفاده از ظرفیت عمومی در حرکت‌های سیاسی است. در گذشته، تشکل‌های خودجوشی در حوزه تهران و در سطوح مختلف علما، اساتید و طلاب وجود داشت که در عرصه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی و سیاسی نقش‌آفرینی می‌کردند. اما با شکل‌گیری سازمانها و نهادهای حوزوی، در عین نظام‌مند شدن فعالیتها، ظرفیتهای خودجوش حوزه که قدرت، نفوذ و دامنه تأثیر بیشتری دارد خاموش شد و بسیاری از علمای برجسته تهران یا محدود به مسجد و مَدرس خود شده یا پس از ورود به سن کهولت، گوشه‌نشین کنج خانه خود شده‌اند. امروز به جد نیازمند احیای تشکل‌های خودجوش حوزوی در کنار استفاده از ظرفیت اجتماعی علمای تراز اول تهران، حتی همان بزرگان سالخورده وخانه‌نشین هستیم و نهادهای حوزوی باید در صدد زنده کردن این ظرفیت‌ها باشند. #جریان_شناسی #آسیب_شناسی 🕌 https://eitaa.com/tarikh_hawzah_tehran