✍ تا پیش از تأسیس حوزه علمیه قم، #حوزه_تهران نقش آماده‌سازی طلاب پیش از اعزام به #حوزه_نجف را ایفا میکرد. 🔻از زمان #فتحعلی_شاه_قاجار که مقارن با تأسیس مهمترین مدارس علمیه تهران بود، اساتید مبرز حوزه تهران، در مرحله نخست، عمدتا شاگرد #میرزای_قمی، #صاحب_فصول، #صاحب_جواهر و #صاحب_ریاض، بودند. 📚 بگونه‌ای که مرحوم #ملا_هادی_مدرس_طهرانی که شاید مهمترین مدرس فقه و‌ اصول تهران بود، برای اولین بار به چاپ و نشر و تدریس اثر ارزشمند استاد خود، #کتاب_ریاض_المسائل در تهران پرداخت. 🔻در دوره‌های پس از آن، اساتید بزرگ‌و فقه و اصول تهران عمدتا به ترتیب شاگرد #شیخ_انصاری، #میرزای_شیرازی، و #آخوند_خراسانی بودند. 📚 در میان شاگردان شیخ اعظم نیز #میرزا_ابوالقاسم_کلانتر با شرح #مطارح_الانظار و #میرزا_محمدحسن_آشتیانی با شرح #بحرالفوائد به‌عنوان برترین شارحان مکتب علمی استاد خود شیخ انصاری، باعث هجرت جویندگان سطوح فقه و اصول به حوزه تهران میشدند. ⚡️✨ در این دوره میرزای آشتیانی به خاطر توانایی ویژه در تقریر مباحث شیخ انصاری به #لسان_شیخ شهرت داشت. 🍃 @feyziye_tehran

🗓محمدحسین‌خان مروی روز پنج‌شنبه ۲۱ جمادی الاول ۱۲۳۴ق برابر با ۲۷ اسفند ۱۱۹۷ش دار فانی را وداع گفته است. 📚خاوری شیرازی می‌نویسد: «از وقایع جانگدازی که سه روز قبل از نوروز فیروز اتفّاق افتاد اینکه، امیر کبیر حاجی محمدحسین‌خان عزالدین‌لوی قاجار مروزی، مخاطب بار، روی به عالم بقا نهاد. عموم مردم از فقدان آن امیر فاضل کامل ادیب اریب حسرت‌ها خوردند و نعش عزیزش را به اماکن مشرّفۀ عتبات عالیات برده، در آن خاک شریف سپردند.» تاریخ ذوالقرنین، ج ۱، ص ۵۰۰. 💠 مرحوم# محمدحسین‌_خان_مروی بانی و واقف #مدرسه_مروی با یک آینده‌نگری ژرف و در نظر گرفتن وضعیت حوزۀ علمی تهران، از نفوذ خود در دربار استفاده می‌کرد و پس از شناسایی حکمای والاقدری که در نقاط دیگر کشور زندگی می‌کردند، از پادشاه قاجار می‌خواست که با دستور و دعوتی شاهانه، آنان را به مرکز حکومت، طهران، فراخوانده و در مدرسه‌ مروی اقامت دهد، تا حوزۀ فقهی و حکمی مقتدر و تأثیرگذاری در تهران بنیان نهد. از آن جمله است هجرت حکیم فرزانه، #ملا_عبدالله_زنوزی، از اصفهان به تهران که به پیشنهاد و درخواست #خان_مروی از #فتحعلی_شاه_قاجار صورت گرفت. 🍃بدون تردید باید خان مروی را با بنای مهمترین مدرسه علمیه تهران (با پشتوانه‌های معنوی و مادی قابل توجه) و دعوت از حکمای بزرگ عصر برای هجرت به پایتخت، که منجر به تاسیس #حوزه_حکمی_تهران شد، در کنار خدماتی چون کتابخانه‌ای غنی از نسخ خطی ارزشمند، از خادمان ژرف‌نگر حوزۀ علوم دینی به حساب آورد. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

📷 تصویر: مرحوم #سلطان_الواعظین_شیرازی صاحب #شبهای_پیشاور همراه با عده‌ای از روحانیون تهران در مسجد شاه سابق (مسجد امام خمینی فعلی) در زمان #نهضت_ملی ✍ هنوز هم وقتی در بازار تهران قدم می‌زنم، می‌بینم مردمی که می‌خواهند آدرس #مسجد_امام را بپرسند می‌گویند: آقا! #مسجد_شاه کدام طرف است؟! بعضی‌ها هم انگار تعمدا «شاه» آن را غلیظ‌تر می‌گویند و انگار می‌خواهند مدحی نثار محمدرضا کنند. یکبار به یکی از آنها گفتم: این شاه که به مسجد می‌چسبانید می‌دانید کدام شاه است؟ گفت: حتما محمدرضا یا رضا پهلوی! گفتم: نه؛ منظور بانی آن #فتحعلی_شاه_قاجار است. 🔹از اینها بگذریم، یک نکته تاریخی پژوهشی در همین باب به صورت پرسش مطرح می‌کنم؛ شما به آن فکر کنید؛ من هم ان شاء الله بعدا جواب آن را عرض می‌کنم: 📃وقتی #اسناد_ساواک مربوط به همین مسجد را که در گذشته به آن #مسجد_سلطانی هم می‌گفتند، بررسی می‌کردم دیدم در برخی از گزارشات ساواک از این مسجد به «مسجد امام» تعبیر شده! فکر کنید خود ساواکی‌ها خیلی وقتها به این مسجد، مسجد امام می‌گفتند، نه مسجد شاه. اما بعضی از مردم ما هنوز مقید به «مسجد شاه» هستند. ⁉️ حالا سؤال: آن زمان که امام خمینی (ره) هنوز آیت‌الله خمینی بود، چرا خود حکومتی‌های پهلوی هم به مسجد شاه مسجد امام می‌گفتند؟! 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

✍ شاید بتوان گفت قدیمی‌ترین مدرسه علمیه شهر تهران، #مدرسه_حکیم_هاشم است. بنایی که در دوران صفویه توسط محمدهاشم طبیب ساخته شد و قبر وی نیز در آن قرار دارد. 🔹در دوره قاجار نیز مادر #ناصرالدین_شاه، #مهد_علیا به تعمیر آن همت گماشت و از همین‌رو به #مدرسه_مادر_شاه نیز شهرت یافت و در سال ۱۲۹۶ق بنای آن به پایان رسید. ✨شیخ #محمدجعفر_استرآبادی معروف به #شریعتمدار (متوفی ۱۲۶۳)، از بزرگان علمای امامی که به دعوت #فتحعلی_شاه از قزوین به تهران آمده بود، در این مدرسه اسکان یافت و به تدریس مشغول شد. 🔹 مدرسه حکیم هاشم که در کوچه #تکیه_دولت واقع است، چندی پیش مورد مرمت و بازسازی قرارگرفت و چند روز قبل که سری به آنجا زدم دیدم در سال تحصیلی جدید، فعالیت علمی خود را آغاز کرده است و در حال حاضر تعدادی طلبه در پایه هفتم حوزه در آن به تحصیل اشتغال دارند. ................. ✍ پ.ن: گرچه قدمت این مدرسه به دوران صفویه می‌رسد، اما این قدمت به معنی قدمت #حوزه_تهران تا آن عصر نیست. شکل‌گیری حوزه تهران به معنی حقیقی آن را باید در زمان مرجعیت #میرزا_مسیح_مجتهد در تهران و پادشاهی #فتحعلی_شاه_قاجار و با تأسیس #مدرسه_مروی دانست. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

💠به مناسبت درگذشت جهانگیر خان قشقایی در ۲۶ شهریور ۱۲۸۹ش ✍از حکیم بزرگ #ملاعلی_نوری از حکمای زمان #فتحعلی_شاه_قاجار در اصفهان نقل شده که در آن تاریخ دو هزار طلبه علوم معقول در اصفهان تحصیل میکردند که چهارصد نفرشان در درس وی حضور می‌یافتند. با انتقال #حوزه_حکمی به تهران، جمعیت بزرگی از اساتید و طلاب معقول از فلسفه و عرفان در تهران به تعلیم و تعلم اشتغال یافتند و تهران دار الهجره جویندگان علم بود. از این جمله است #جهانگیر_خان_قشقایی که به شوق استفاده از درس حکمت متعالیه و عرفان عملیِ #آقا_محمدرضا_قمشه‌_ای از اصفهان به تهران آمد. (دکتر صدوقی سها هم در کتاب تاریخ حکما و عرفا استفاده جهانگیر خان از آقا محمدرضا را در مدرسه صدر تهران دانسته‌اند) او خود حکایت دیدارش با #صهبای_قمشه‌_ای را چنین بیان می‌دارد: «همان شب اول خود را به محضر او رساندم. وضع لباس‌های او علمایی نبود، به کرباس فروش‌های سِدِهْ می‌ماند. حاجت خود را بدو گفتم. گفت: میعاد من و تو فردا در خرابات. خرابات محلی بود در خارج خندق قدیم تهران. در آن‌جا قهوه خانه‌ای بود که درویشی آن را اداره می‌کرد. روز بعد اسفار ملاصدرا را با خود بردم. او را در خلوتگاهی دیدم که بر حصیری نشسته بود. اسفار را گشودم. او آن را از بر می‌خواند. سپس به تحقیق مطلب پرداخت. مرا آن‌چنان به وجد آورد که از خود بی خود شدم، می‌خواستم دیوانه شوم. حالت مرا دریافت. گفت: آری! قوّت می، بشکند ابریق را». 📚خدمات متقابل اسلام و ایران، ص ۵۲۳ 🕌 @tarikh_hawzah_tehran