تفسیر سوره بقره- آیت الله جوادی آملی- جلسه 15

چرا موم زنبور عسل شش ضلعی است؟ به خانه‌های شش وجهی که زنبور عسل می‌سازدنگاه کنید. چرا زنبورها خانه‌هایشان را از مثلث، مربع، پنج ضلعی، هشت ضلعی و یا دایره نمی‌سازد؟ این یک سؤال قدیمی است که بیش از 2000 سال پیش، مارکوس ترنتیوس وارو، سرباز رومی که اهل مطالعه بود و دستی هم در نوشتن داشت «حدس زنبوری» رو پیشنهاد داد. باید دلیل خیلی مهمی پشت این ساخت و ساز خاص وجود داشته باشد؛ مثلاً اینکه این‌طوری زنبورها می‌توانند عسل بیشتری ذخیره کنند. یا شاید برای ساخت شش وجهی نسبت به سایر شکل‌ها موم کمتری لازم باشد؟ یا ...؟

مارکوس علم پیشه نبود، ولی به شدت مشتاق بود به راز منطق این نوع ساخت و ساز پی ببرد. چرا؟ شاید چون مارکوس می‌دانست که طبیعت در یافتن راه حل‌های بهینه برای مسائل ماهرانه عمل می‌کند. وی دنبال این بود که بفهمد چه محدودیت‌هایی باعث شکل‌ گیری این سازه مومی شده است! چرا شش ضلعی و نه مربع و مثلث یا پنج وجهی؟ این خانه‌های هم‌شکل چه شکلی باشند بهتر است؟ اگر دایره باشند فضای پرت زیادی بین خانه‌ های دایره‌ای به وجود می آید و در ضمن مقدار بیشتری موم هم برای پر کردن این فضاهای خالی لازم است.

پنج‌ ضلعی و هشت ‌ضلعی هم درست مثل دایره فضای پرت زیادی تولید می‌ کنند، اگر شک دارید می‌ توانید روی یک صفحه ترکیب خانه‌ های دایره‌ای و پنج ‌ضلعی یا هشت‌ ضلعی را ترسیم کنید. باید مثل زنبورهای باهوش به دنبال شکل‌ هایی باشیم که وقتی کنار هم چیده می شوند، کاملاً چفت بشوند و فضای خالی ایجاد نکنند. فیثاغورث اولین کسی بود که فهمید برای پوشاندن یک سطح بدون فاصله و شکاف و با کمک شکل‌های منتظم تنها اشکال مناسب سه‌ضلعی، چهار ضعلی و شش ضلعی منتظم هستند.

اینجاست که باید به حدس مارکوس رجوع کنیم، حدس لانه زنبوری مارکوس آن زمان نتوانست حدسیاتش را به کمک ریاضی و هندسه ثابت کند، و تازه در سال ۱۹۹۹ ریاضی‌دانی، به نام "واتسون هیلز "در دانشگاه میشیگان، نشان داد که از بین سه شکل مربع، مثلث متساوی‌الاضلاع و شش‌وجهی منتظم با مساحت یکسان، شش وجهی دارای کمترین محیط است. یعنی زنبورها با ساخت خانه‌های شش ‌وجهی در کندو، برای محصور کردن مساحت و فضای معینی، از موم کمتری استفاده می‌ کنند و کار کمتری هم نسبت به زمانی که قرار باشد منشورهایی با قاعده مربع یا مثلث بسازند، انجام می‌دهند. از یک منظر دیگر، یک شانه عسل حدود 40 در 20 سانتیمتری بیش از 1800 گرم عسل را در خودش نگه می‌دارد. در حالی که ساختن این شانه عسل فقط حدود 40 گرم موم نیاز دارد. یعنی 50 برابر وزن خودش عسل ذخیره می کند.

🎥جوان خوزستانیِ یاد دهقان فداکار را زنده کرد 🔹فارس تمیمی، جوان کارگر خوزستانی برای نجات جان سرنشینان خودرویی که روی ریل راه‌آهن گرفتار شده بودند جان خود را فدا کرد

صبح مسافری ست با چمدانی پر از لبخند کافیست عاشقانه به استقبالش بروی طلوع آفتاب امروز گرمابخش وجودت سلام صبحتون بخیر🌹 ‌‌

واسه شمایی که حتی استخون‌ شکسته‌ها رو جوش میدی؛ بَند زدنِ این تیکه‌های دلِ نازک‌‌‌تر از چینیِ ما که کاری نداره، نه؟ #مشق_عشق ♾ @binahayat_ir