🔹نکات کلیدی جز هشتم قرآن کریم
📍 منبع : کانال دانش مربی ، نیاز مربی
🔹 گردآوری: سایت تبیان
🔺 موضوع : #پوستر #قرآن #ماه_رمضان #نکات_کلیدی #نکات #کلیدی
بسم الله الرحمن الرحیم
رمضان دوم 1402
کتاب: قرآن را زندگی کنیم
♦️جلسۀ هشتم: توحیدی فراتر از ذهنها و اندیشهها
♦️موضوع: توحید و ایدئولوژی اسلامی
📚آیۀ مورد بحث:
🌹إِنَّ صَلَاتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَايَ وَمَمَاتِي لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ .لَا شَرِيكَ لَهُ وَبِذَلِكَ أُمِرْتُ وَأَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ .
🌹بگو: مسلماً نماز و عبادتم و زندگی کردن و مرگم برای خدا، پروردگار جهانیان است. او را شریکی نیست و به این [یگانهپرستی] مأمورم، و نخستین کسی هستم که [در این آیین] تسلیم [فرمانها و احکام] اویم.(سوره انعام، آیه 162و163)
«یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ، یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ، یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ، حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ»
🌹حلول سال نو و بهار پرطراوت را که نشانۀ قدرت لایزال الهی و تجدید حیات طبیعت است، به همۀ شما تبریک و تهنیت عرض میکنم و از درگاه خداوند متعال و سبحان، به حق همین قرآن، برای شما سالی سرشار از برکت و معنویت تمنا دارم. انشاءاللّه سال پیشِ رو سالی باشد که با هم و در کنار هم قرآن را زندگی کنیم.
🆔 لینک کانال
https://eitaa.com/joinchat/505479184C4108af7ddd
✅انگیزهسازی
🔺کتاب «مَن لایَحْضُرُهُالفَقیهُ» (به معنای: کتاب کسی که فقیه در نزدش حاضر نیست) دومین کتاب از کتب اربعۀ امامیه، اثر شیخ صدوق است. این کتاب که مجموعهای حدیثی است، در پاسخ به درخواست یکی از شیعیان در بلخ و با هدف گردآوری احادیث صحیح و موثق تألیف شده است تا پاسخگوی نیازهای شرعی کسانی باشد که به فقیه دسترسی ندارند.
🔺روایتی را در این کتاب ارزشمند دربارۀ مباحث تربیتی دیدم که هم جالب بود و هم کاربردی. از امام باقر یا امام صادق؟عهما؟ نقل شده است که فرمودند:«إِذَا بَلَغَ اَلْغُلاَمُ ثَلاَثَ سِنِينَ فَقُلْ لَهُ سَبْعَ مَرَّاتٍ قُلْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ»؛ چون کودک سه ساله شود، هفت بار به او بگو: بخوان «لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ».
🔺«ثُمَّ يُتْرَكُ حَتَّى تَتِمُّ لَهُ ثَلاَثُ سِنِينَ وَ سَبْعَةُ أَشْهُرٍ وَ عِشْرُونَ يَوْماً»؛ بعد واگذارش تا به سه سال و هفت ماه و بیست روز برسد.
«ثُمَّ يُقَالُ لَهُ فَقُلْ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ سَبْعَ مَرَّاتٍ وَ يُتْرَكُ حَتَّى تَتِمَّ لَهُ أَرْبَعُ سِنِينَ»؛ سپس هفتبار به او بگویند: بگو «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ»، و دیگر تا چهار سالگی او را واگذار.
🔺«ثُمَّ يُقَالَ لَهُ قُلْ سَبْعَ مَرَّاتٍ صَلَّى اَللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِمُحَمَّدٍ ثُمَّ يُتْرَكُ حَتَّى تَتِمَّ لَهُ خَمْسُ سِنِينَ»؛ و چون چهار سالش تمام شد، هفت بار بگوید: «صلّی اللَّه علی محمد و آلمحمد» و رهایش کنید تا پنجسالگی.
🔺«ثُمَّ يُقَالُ لَهُ أَيُّهُمَا يَمِينُكَ وَ أَيَّهُمَا شِمَالُكَ»؛ به او گفته شود، دست راست و چپ کدام است؟
«فَإِذَا عَرَفَ ذَلِكَ حُوِّلَ وَجْهُهُ إِلَى اَلْقِبْلَةِ وَ يُقَالُ لَهُ اُسْجُدْ ثُمَّ يُتْرَكُ حَتَّى تَتِمَّ لَهُ سِتُّ سِنِينَ»؛ وقتی فهمید، رو به قبله واداشته شود و سجده کند و باز واگذاریدش تا شش سالگی.
🔻«فَإِذَا تَمَّتْ لَهُ سِتُّ سِنِينَ قِيلَ لَهُ صَلِّ وَ عُلِّمَ اَلرُّكُوعَ وَ اَلسُّجُودَ حَتَّى تَتِمَّ لَهُ سَبْعُ سِنِينَ»؛ چون شش ساله شد، به او گفته شود که نماز بخوان و رکوع و سجود آموزد تا هفت ساله شود.
«فَإِذَا تَمَّتْ لَهُ سِتُّ سِنِينَ قِيلَ لَهُ صَلِّ وَ عُلِّمَ اَلرُّكُوعَ وَ اَلسُّجُودَ حَتَّى تَتِمَّ لَهُ سَبْعُ سِنِينَ»؛ در این سن دستور دهند تا دست و صورت را بشوید وضو بگیرد، بعد به نمازش وادارند.
🔻و ادامۀ روایت که از محل بحث ما خارج است.
✍️به نظر شما، آنچه از تأمل در این روایت برای جهتدهی به مسیر زندگی انسان به دست میآید، چیست؟
اینکه دقیقاً چه زمانی و در چه سنی و به چه شکلی فرزند خود را با مباحث اعتقادی آشنا کنیم، خیلی مهم است. بیتوجهی به این نکتۀ تربیتی، اشتباه خیلی از قشرهای مذهبی و مکتبی در قبال فرزندانشان است.
بعضی واقعاً نمیدانند از چه زمانی باید وضو گرفتن و نماز خواندن را به فرزندانشان بیاموزند و مقدمات این آموزش مهم دینی چیست. این روایت بهطور مختصر به بعضی از این سؤالات پاسخ داده است.
🆔 لینک کانال
https://eitaa.com/joinchat/505479184C4108af7ddd
✅اقناع اندیشه
🔺 آنچه تأمل در اینگونه روایات بیشتر ذهن را درگیر میکند، اهمیت آشنایی کودکان از سنین پایین زندگیشان با ادبیات توحیدی و دینی است. در جلسه قبل، اندکی درباره اهمیت بحث توحید در ذیل آیۀ 102 سورۀ انعام گفتوگو کردیم.
مسئلۀ مهم در اینجا میزان اثرگذاری این مباحث در زندگی فردی و اجتماعی ماست. هدف امام معصوم ع ز اینکه اصرار دارد کودک از سه سالگی با جمله «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» آشنا شود، چیست؟
🔻کودک وقتی میخواهد راه رفتن بیاموزد، ابتدا خود را روی زمین میکشد و کشانکشان به نقطۀ مدنظر، خود را میرساند. بعد شروع به چهاردستوپا راه رفتن میکند. در مرحلۀ بعد، کمکم توانایی ایستادن پیدا میکند و در انتها، میتواند چند قدم به سمت پدر و مادر حرکت کند. همۀ این مراحل طی میشود و هرکدام در جای خود اهمیت دارد تا کودک بتواند راه برود و بدود. یعنی مراحل ابتدایی فقط برای رسیدن به هدف نهایی اهمیت دارد.
🔻هدف امام از بیان چگونگی آشنایی کودکان با الفاظ اعتقادی صرفاً آشنایی ذهنی با واژۀ «توحید» است، اما فقط بهعنوان مقدمه. از سه سالگی، ذهن کودک ما توحیدی بشود و با الفاظ «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» و «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ» آشنا بشود و اثر وضعی این الفاظ بر وجود او حاصل شود؛ که چه اتفاقی بیفتد؟ اینکه کودکی به همراه آشنایی ذهنی با «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» و «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ» رشد کند، چه تغییری در مسیر زندگی او پدید میآورد؟ دایرۀ فراگیری مباحث توحیدی که باید از کودکی در ذهنها شکل بگیرد، تا کجاست؟ این مهم است.
🔻 در زندگی فردی و نظام اجتماعی هر انسانی، این توحید، این «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» و «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ» چه تغییری ایجاد میکند؟
البته باید به این توجه داشت که فهم کودکان در آن دوران صرفاً عینی است و مباحث توحید، انتزاعی و تجریدی است و اگر بخواهید آن را برای کودکان توضیح دهید، اساساً آنها توانایی درک مباحث توحیدی را ندارند.
🔻به همین علت آنچه در روایت به آن توجه داده شده، این است که صرفا الفاظ عینی توحید را به کودکان آموزش دهیم و برای جذاب شدن این آموزش، جوایز عینی برای بچهها تهیه کنیم و به آنها هدیه دهیم؛ مثلا بابت اینکه سوره توحید را حفظ کرده، یک اسباببازی برای او میخریم. بچه وقتی اسباببازی را میبیند، دیگر از ما نمیپرسد که فلسفه اینکه من باید آیتالکرسی را حفظ کنم چیست؛ زیرا در آن سن، ذهنش به این امور نمیرسد؛ به همین دلیل ما هم باید حواسمان باشد که در آموزش ادبیات دینی به کودکان، دچار افراط و تفریط نشویم.
🔻افراط این است که برای بچهها کلاس درس و فلسفه بگذاریم که به این دلایل علمی، تو باید این را حفظ کنی! ین اشتباه است. تفریطش هم این است که چون بچهها مباحث انتزاعی و تجریدی را نمیفهمند، پس کلا حفظ و فراگیری ادبیات دینی را برای کودکان تعطیل کنیم و صبح تا شب شعر شغال و پلنگ یاد بچهها بدهیم!
🔻اتفاقا بهترین سن برای فراگیری ادبیات دینی، ایام کودکی است. در ایام کودکی و نوجوانی است که میتواند روخوانی و روانخوانی قرآن را فرابگیرد و در آن مهارت یابد. پس در سنین کودکی و نوجوانی میتوانیم مهارتهای دینی را به کودکان و نوجوانان آموزش دهیم؛ مهارتهایی مثل روخوانی قرآن، مثل حفظ قرآن، حفظ احادیث زیبا، مهارت وضو گرفتن، مهارت تیمّم، مهارت نماز خواندن، همه اینها را میتواند فرا بگیرد؛ ولی فلسفه اینکه چرا نماز میخوانیم و... برای آن سن زود است و پرداختن به سؤال از چراها بیشتر برای سنین حدود 14 سال به بالاست.
🔺پس میتوانیم مهارت ادبیات توحیدی را در ایام کودکی و نوجوانی به آنها آموزش دهیم و در آینده که سن آنها بیشتر شد، به آن ادبیات، عمق معنایی بیشتری ببخشیم تا صرفا ظاهری نباشد و آنها را طوطیوار حفظ نکنند؛ چون توحید از آنگونه مسائلی نیست که بخواهد فقط در حیطۀ ذهن و اندیشۀ انسان باقی بماند. توحید اسلامی فراتر از پاسخ به یک سؤال ذهنی و خشک اعتقادی است.
یعنی اگر کسی تمام آیهای را که در جلسۀ گذشته باهم مباحثه کردیم، زندگی کند و خداوند عالم را خالق، مدیر، مدبر و همهکارۀ عالم بداند و سررشتۀ زندگیاش را در عالم صرفاً فکر و ذهن به او بسپارد، اما چنین توحیدی در حیطۀ عملی زندگی فردی و اجتماعی آن اثرگذار نباشد، فایدهای ندارد.
🔺خدا باید در همۀ زندگی ما جریان داشته باشد، نه فقط در اندیشۀ ما. این معنای «إنَّ صَلَاتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَايَ وَمَمَاتِي لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ» است؛ یعنی توحید نهتنها باید در عبادت و مسائل فردی موحد، مانند نماز جریان داشته باشد، بلکه باید مسئولیت، مدیریت، حاکمیت و همۀ مسائل اجتماعی انسان را تغییر جهت دهد. این یعنی «وَنُسُكِي وَمَحۡيَايَ وَمَمَاتِي لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ».
برای بهتر روشن شدن بحث، مثالی میزنم.
┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄
✋تمثیلی زیبا
🔻فرض کنید با دوستتان در ماشینی هستید و به سمت شمال کشور حرکت میکنید. با دیدن زمینهای اطراف مسیر، شما میگویید که این زمینها شورهزار است و دوستتان معتقد است که اتفاقاً کاملاً آمادۀ کشت و حاصلخیز است. کمکم بحث بالا میگیرد.
🔺شما استدلال میآورید و او هم استدلال میآورد. این بحث چقدر اهمیت دارد؟ شما دارید با سرعت بالا از کنار آن زمینها دیگر هم از آنجا رد میشوید. نه میخواهید آن زمین را بخرید و نه میخواهید روی آن کشاورزی کنید و این بحث هیچ اثری در حرکت شما ندارد. هرکدام هم که حرفش را اثبات کند، باز هم اثری در حرکت شما ندارد.
🔺این یکجور بحث است؛ اما یک وقت شما در همین مسیر با دوست خود بحث میکنید که آیا این مسیری که ما در آن حرکت میکنیم، درست است یا مسیر را اشتباه میرویم؟ اگر هر یک از شما یا دوستتان حرفش را اثبات کند، در حرکت شما اثر دارد و باید مسیر را عوض کنید یا به مسیر خود ادامه دهید.
🔻بحث توحید هم دقیقاً همینگونه است. وقتی بحث میکنیم خدا وجود دارد یا ندارد، یکی است یا دوتا، عالم فقط در حیطۀ قدرت اوست یا دیگری در این قدرت با او شریک است، جواب اینگونه سؤالات هرچه باشد و با وجود اینکه مهم است که چه باشد، زمانی ارزش دارد که بعد از پاسخ دقیق ذهنی بپرسیم: حالا چه کار کنیم؟ توحید من و جامعۀ من در زندگی چه تأثیری دارد؟ در نظام اجتماعی چه اثری میگذارد؟
🔻مباحث توحیدی اگر فقط در ذهن و جایگاه اندیشه باقی بماند، مانند بحث حاصلخیز بودن یا نبودن این زمین فایدهای ندارند.
🆔 لینک کانال
https://eitaa.com/joinchat/505479184C4108af7ddd