آیینگی وحی الهی نظریه تکاملی فلسفه سیاسی در تبیین وحی و نسبت آن با حکومت و قانون احمدرضا یزدانی مقدم چکیده پژوهش حاضر، درپی ارائة پاسخی نوین به پرسشی بنیادین در چارچوب سنت فلسفه سیاسی اسلامی است، مبنی بر این‌که استفاده و استنباط از وحی در شرایط و مقتضیات تاریخی ـ تمدنی و فرهنگی متفاوت چگونه است؟ مدعای پژوهش این است که پیامبر هم‌چون آیینه‌ای، حقایق عقلی الهی را با وحی الهی دریافت و به مردم ارائه می‌کند. با توجه به آیینه‌بودن نفس شریف پیامبر در دریافت وحی الهی و نقش آیینه در بازنمایی حقایق دریافتی، پیامبر حقایق دریافتی را به‌تناسب شرایط فرهنگی، تمدنی، اجتماعی و...، به مردم رسانده‌است. بدین‌ترتیب درصورت انتقال وحی پیامبر به شرایط جدید، استنباط احکام الهی نیازمند تفقّه، تعقل و اجتهاد است. این تحلیل را می‌توان نظریة آیینگی وحی نام نهاد. بنا بر این نظریه حقیقت جان آدمی، که ناطقه اوست، وحی را دریافت می‌کند. حقایق کلی عقلی یادشده طی فرایند درونی پیامبر به حقایق جزئی تبدیل می‌شود. دستاورد اصلی نظریة آیینگی وحی، عقلانی‌بودن دین و امکان عقل‌ورزی در آن است که پیامد خود را در مناسبات دین و فلسفه سیاسی، دین و سیاست، تحلیل دین و شریعت، فلسفه تشریع و قانون‌گذاری، ویژگیها و وظایف حاکم و حکومت، مقاصد نهایی قانون و چگونگی تفسیر متن وحیانی نشان میدهد. واژگان کلیدی: نظریه آیینگی وحی الهی، نظریه تکاملی فلسفه سیاسی، قانون، حکومت، پیامبر. @yazdanimoghaddam

1ـ مقدمه فلسفه سیاسی دانشی درباره حکومت و قانون است (سویفت، 1385، ص. 21 ـ 22؛ جیکوبز، 1386، ص. 22 ـ 23؛ پلامناتس، 1371، ص. 48؛ همپتن، 1380، ص. 12؛ کوئینتن، 1371، ص. 16). برای بررسی ماهیت حکومت و قانون هر آن‌چه که مبنای حکومت و قانون قرار می‎گیرد، نیازمند تفسیر و تبیین علمی است. «وحی» به‌مثابه یکی از بنیان‎های اساسی حکومت و قانون نزد فیلسوفان سیاسی، موضوع مناظره‌های علمی بوده‌است. پژوهش حاضر به این پرسش بنیادین می‌پردازد که «استفاده و استنباط از وحی در شرایط و مقتضیات تاریخی، تمدنی و فرهنگی متفاوت چگونه است؟» در پاسخ به‌نظر می‌رسد که نفس شریف پیامبر و قوای ادراکی او همچون آیینه‌ای وحی الهی را دریافت و به مردم ارائه می‌کند. می‌توان این پاسخ را نظریة «آیینگی وحی الهی» به‌مثابه یک نظریه تکاملی فلسفه سیاسی اسلامی نامید که نظریه‌ای تبیینی درباره وحی و بنا بر سنت فلسفه سیاسی اسلامی در درون فلسفه سیاسی ارائه شده‌است. با توجه به آیینگی نفس شریف پیامبر و قوای ادراکی او در دریافت وحی الهی و نقش آیینه در بازنمایی حقایق دریافتی، پیامبر پس از دریافت کامل و صحیح حقایق عقلی الهی به‌تناسب شرایط فرهنگی، تمدنی، تاریخی، اجتماعی و ... آن را به مردم رسانده‌است. ازاین‌رو اگر بنا بر فرض، پیامبری در شرایط فرهنگی، تمدنی، تاریخی، اجتماعی و... متفاوتی قرار بگیرد، با حفظ اصول و مبانی ملحوظ در وحی، پیام الهی را به‌تناسب شرایط جدید در اختیار مردم قرار می‌دهد. به همین ترتیب استنباط احکام الهی در شرایط جدید نیازمند تفقه، تعقل و اجتهاد است. توجه به این نکته لازم است که منظور از «به‌تناسب شرایط فرهنگی، تمدنی، تاریخی، اجتماعی و ... مخاطبان» محدودیت حقایق قرآنی در ظرف و ظرفیت شرایط یادشده نیست، چنان‌که روایات مربوط به آیات آغازین سوره حدید و یا سوره توحید ضمن خبر از سعه‌معنایی حقایق قرآن، فهم برخی از این حقایق را برای متفکران متعمق آخرالزمان میکند و البته حقایق قرآنی بالاتر از آن است. این نظریه نسبت میان فلسفه و فلسفه سیاسی با نیازهای سیاسی اجتماعی و امتداد سیاسی ـ اجتماعی فلسفه اسلامی و سرشت و سرنوشت متفاوت فلسفه سیاسی اسلامی و فلسفه سیاسی غرب و اصالت و استقلال فلسفه سیاسی اسلامی را نشان میدهد. به برخی دیدگاهها درباره وحی، مانند رؤیاانگاری وحی و قرائت نبوی پاسخ میگوید. از دیدگاه عدلیه و قرار داشتن عدل در سلسله علل احکام و نظریه امام خمینی (ره) درباره کارکرد ولایت فقیه و مقتضیات زمان و مکان پشتیبانی می‌کند. به‌منظور ارائه نظریه و برون‌دادهای تحلیلی آن، ابتدا با پرداختن به پیشینه دانش فلسفه سیاسی در باب پرسش از قانون و نظریه‎های آن، به آرا مختلف درباره وحی به‌مثابه بنیان قانون اشاره خواهد شد. در این بخش، با پرداختن به «نظریه‌های وحی فارابی» و «نظریه‌های وحی ابن‌سینا» مقدمات لازم برای «تقریر نظریه» فراهم می‌‌گردد؛ در ادامه «دستاوردهای نظریه» و در پایان «نتیجه‌گیری» مبحث مذکور بیان می‎شود. @yazdanimoghaddam

نتیجه‌ موضوع وحی موضوع مهمی است که از گذشته در آثار و منابع فلسفه سیاسی اسلامی مورد توجه بوده‌است. «نظریه آیینگی» نظریه‌ای تبیینی درباره وحی در چارچوب فلسفه سیاسی اسلامی است که می‌تواند پاسخگوی برخی پرسشها و نیازهای روز باشد. با توجه به ارتباط موضوع وحی با دو مقوله حکومت و قانون‌گذاری، به‌مثابه دو موضوع اصلی فلسفه سیاسی، پیامدهای این نظریه در دو موضوع فوق قابل پیگیری است. موضوع وحی با مجموعه ای از پرسشها درباره نسبت عقل و وحی، و عقل و دین روبرو است. این نظریه در یک عرصه انسانی مطرح شده و می‌تواند تأثیر مستقیمی بر زندگی کنونی اجتماعی ـ سیاسی برجای گذارد. نظریه آیینگی را میتوان تولید نوینی در فلسفه سیاسی اسلامی و بر پایه مبانی آن به‌شمار آورد. این نظریه؛ نظریات موجود در فلسفه سیاسی را به یک نظریه جامع برمی‌گرداند و بر پایه ادبیات موجود فلسفه سیاسی؛ نظریه جدیدی در تبیین وحی ارائه می‌کند؛ به طرز خاص خود میان عقل و وحی را از چند نظر جمع می‌کند؛ از جایگاه و موقعیت وحی در شرایط امروز پشتیبانی می‌کند؛ به پرسشها و دیدگاههای رقیب دربارة وحی، مانند نظریة رؤیا، پاسخ میگوید؛ به پرسش درباره کارآمدی احکام اسلام و جاودانگی آن پاسخ میگوید؛ هم‌چنین از دیدگاه عدلیه و قرارداشتن عدل در سلسله علل احکام، به روایت شهید مطهری، و نیز نظریة امام خمینی (ره) درباره کارکرد ولایت فقیه و مقتضیات زمان و مکان پشتیبانی می‌کند؛ از آرمانهای انقلاب اسلامی پشتیبانی و نسبت میان قرآن و نهج البلاغه و عروة الوثقی را توضیح میدهد. این نظریه برای پاسخ به پرسشهای مربوط به تعارض و نسبیت قوانین و استنباط آن، به کار میآید و از این طریق راهی برای عقل‌ورزی در حلّ معضلات جامعه اسلامی می گشاید؛ با پیگیری نسبت میان فلسفه و فلسفه سیاسی و نیازهای سیاسی اجتماعی، امتداد سیاسی اجتماعی فلسفه اسلامی را نشان میدهد؛ و با برجسته‌ساختن سرشت و سرنوشت متفاوت فلسفه سیاسی اسلامی و فلسفه سیاسی غرب (لیبرال دمکراسی)، بر اصالت، استقلال و عقل‌ورزی فلسفه سیاسی اسلامی تأکید میکند. @yazdanimoghaddam

. ⬅️آیین دومین کنگره ملی حکمت سیاسی متعالیه 💠آئین افتتاحیه با پیام #آیت_الله_جوادی_آملی و سخنرانی استاد #مرتضی_جوادی_آملی سه شنبه 17 اسفند ماه 1400 ساعت 8:30 تا 10 📒کمیسیون تخصصی اول ساعت 10 تا 13 ⬅️چهارشنبه 18 اسفند ماه 1400 کمیسیون تخصصی دوم ساعت 9 تا 12 کمیسیون تخصصی سوم ساعت 14 تا 17 💠پنج شنبه 19 اسفند ماه 1400 ⬅️آئین اختتامیه 📒سخنرانی رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی استاد #نجف_لک_زایی 💠گزارش رؤسای کمیسیون های تخصصی 👤سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین استاد #حمید_پارسانیا 🔹رونمایی از آثار #کنگره_حکمت_سیاسی_متعالیه ⬅️مکان: قم- پردیسان- پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی - طبقه دوم- تالار شهید سلیمانی ⬅️ لینک ورود به جلسه 🌐 dte.bz/cptconf

⬅️دومین کنگره حکمت سیاسی متعالیه 📒کمیسیون تخصصی دولت در فلسفه سیاسی اسلامی ⏰زمان: سه شنبه 17 اسفند ماه 1400 ساعت 10 الی 13 👤مدیر کمیسیون: حجت الاسلام دکتر بهرام دلیر ⬅️سخنران: حجت الاسلام دکتر احمدرضا یزدانی مقدم 📒اساتید مشارکت کننده در بحث: 1️⃣ دکتر شریف لک زایی 2️⃣دکتر ولی محمد احمد وند 3️⃣ سرکار خانم آزاده نظامی ⬅️لینک ورود به جلسه ⬅️ dte.bz/cptconf

دولت اجتماعی دولت از دیدگاه فلسفه سیاسی علامه طباطبایی احمدرضا یزدانی مقدم چکیده موضوع این مقاله بیان و توضیح نظریه دولت از دیدگاه فلسفه سیاسی علامه طباطبایی است. مدعای مقاله آن است که بر پایه آثار علامه طباطبایی میتوان یک نظریه دولت را استنتاج کرد. روش مقاله بررسی و مطالعه تحلیلی و مقایسه ای موضوع دولت در آثار علامه طباطبایی است. نتیجه مقاله آن است که با ارجاع به آثار علامه طباطبایی و در چارچوب فلسفه سیاسی علامه طباطبایی میتوان از یک نظریه دولت یاد کرد. بر پایه تعبیرات متعدد و متنوع علامه طباطبایی این دولت را میتوان دولت اجتماعی نامید. نظریه دولت علامه طباطبایی از جمله نظریه های ابزاری است و دولت را در ارتباط با نیازهای انسانی و زندگی اجتماعی توجیه میکند و از قرارداد اجتماعی، با تفسیری خاص، برای برقراری زندگی اجتماعی و دولت یاد میکند. دولت از دیدگاه فلسفه سیاسی علامه طباطبایی دارای منشاء و مشروعیت مردمی، در طول منشاء و مشروعیت الهی، است. نتایج مقاله میتواند در نحوه ساماندهی نظام سیاسی اجتماعی و دولت و تصمیمگیری ها و برنامه ریزی های سیاسی به کار آید. واژگان کلیدی: فلسفه سیاسی علامه طباطبایی، نظریه اجتماعی دولت، دولت اجتماعی، دولت انسانی، دولت مصلحتی، دولت مسئول و پاسخگو @yazdanimoghaddam

نتیجه گیری در این مقاله نخست دانش واژه های دولت و حکومت توضیح داده شد و نسبت این دو دانش واژه با یکدیگر بیان شد. سپس از نظریه های دولت بر پایه توصیفی یا تجویزی بودن آنها و انداموار یا ابزاروار بودن آنها یاد شد و معیارهای طبقه بندی نظریه های دولت بیان شد و نمونه هایی از نظریه های دولت آمد. سپس به سه دیدگاه ایده آلیستی، کارکردگرایانه و سازمانی درباره دولت اشاره شد و ویژگیهای اصلی دولت و دولت مدرن بیان شدند. بر پایه بخش اول مقاله زمینه بحث و بررسی دیدگاه علامه طباطبایی درباره دولت فراهم آمد. از این رو در بخش دوم بر پایه طبقه بندی نظریه های دولت، نظریه دولت علامه طباطبایی، که قابل استنتاج از آثار اوست، ارائه شد. بنا بر طبقه بندی نظریه های دولت و معیارهای آن باید گفت که نظریه دولت علامه طباطبایی از جمله نظریه های ابزاری است و منشاء و ماهیت دولت را در نیاز وجودی انسان برای بقا و ادامه حیات و از این رو طبیعی و فطری و قراردادی میداند. مفاهیم طبیعی و فطری و قراردادی در تحلیل علامه طباطبایی معانی خاصی دارند که در مقاله توضیح داده شده اند. غایت دولت در مراحل اولیه تأمین نیازهای انسانی و اجتماعی و در مراحل پیشرفته تر آرمان های مشترک اجتماعی و انسانی است. حالت طبیعی انسان، پیش از زندگی اجتماعی، آزادی است. با پذیرش زندگی اجتماعی، حدود آزادی را قراردادهای اجتماعی و سیاسی مشخص میکنند. با توجه به اینکه دولت در نظر علامه طباطبایی دولت حداکثری یا حداقلی نیست و تابع مصلحت اجتماع است میتوانیم آن را دولت مصلحتی بدانیم. بنا بر دیدگاه اصالت وجودی علامه طباطبایی؛ منبع مشروعیت دولت اراده الهی است و چنانکه نشان داده شد این دیدگاه به معنای تأیید ستمگری دولت و مشروعیت الهی دولت جائر نیست. اراده الهی؛ اجتماع و اداره اجتماع و سیاست را به اجتماع سپرده است و مشروعیت مردمی دولت در طول مشروعیت الهی آن قرار دارد. با توجه به این موضوع میتوان از دولت مورد نظر علامه طباطبایی با عنوان دولت اجتماعی هم یاد کرد. تأمین مصلحت اجتماع و برپایی عدالت و تأمین حقوق شهروندان و حفاظت از احکام الهی از جمله کارویژه های دولت مورد نظر علامه طباطبایی هستند. دولت بر پایه شورای مسلمانان و اجتماع فکری و گفتگوی عمومی تصمیمگیری کرده و جامعه را اداره میکند. از نظر علامه طباطبایی اجرای احکام اجتماعی اسلام مانند تفکر اجتماعی و شورا به حفظ و ارتقای اخلاق فردی و حفظ و تعالی اعتقادات می انجامد. @yazdanimoghaddam

🎧از رادیو پژوهش بشنوید 🌐http://dte.bz/Hekmate_siasi

دومین کنگره حکمت سیاسی متعالیه 📒کمیسیون تخصصی دولت مطلوب از منظر حکمت سیاسی ⏰زمان: چهارشنبه 18 اسفند ماه 1400 ساعت 9 الی 12 👤مدیر کمیسیون: حجت الاسلام دکتر احمدرضا یزدانی مقدم ⬅️سخنران: دکتر علیرضا صدرا 📒اساتید مشارکت کننده در بحث: 1.دکتر مرتضی یوسفی راد 2.حجت الاسلام دکتر رضا لک زایی 3.سرکار خانم دکتر نجمه کیخا 4.آقای حسن ملک زاده ⬅️لینک ورود به جلسه ⬅️ dte.bz/cptconf ⬅️https://eitaa.com/isca24/11128

🎧از رادیو پژوهش بشنوید 🌐http://dte.bz/Hekmate_siasi04

⬅️دومین کنگره حکمت سیاسی متعالیه 📒کمیسیون تخصصی دولت در فلسفه سیاسی اسلامی ⏰زمان: سه شنبه 17 اسفند ماه 1400 ساعت 10 الی 13 👤مدیر کمیسیون: حجت الاسلام دکتر بهرام دلیر ⬅️سخنران: حجت الاسلام دکتر احمدرضا یزدانی مقدم 🎧از رادیو پژوهش بشنوید 🌐http://dte.bz/Hekmate_siasi04 📒اساتید مشارکت کننده در بحث: 1️⃣ دکتر شریف لک زایی 2️⃣دکتر ولی محمد احمد وند 3️⃣ سرکار خانم آزاده نظامی 🌐https://eitaa.com/isca_seda/3877