☀️۳) از ابن مردویه (مفسر مشهور اهل سنت در قرن۴) نقل شده که:
پیامبر اکرم ص فقط آیات مختصری از قرآن را شخصا تفسیر کردند؛ که یکی از آنها این آیه است که «روزیتان قرار میدهید» را فرمودند یعنی «شکرگزاریتان».
📚الدر المنثور (ج8، ص29)
@yekaye
هدایت شده از یک آیه در روز
.
1️⃣ «وَ تَجْعَلُونَ رِزْقَكُمْ أَنَّكُمْ تُكَذِّبُونَ»
درباره اینکه مقصود از این تعبیر چیست، احتمالات متعددی قابل فرض است که بعید نیست همگی مد نظر باشد:
🍃الف. کلمهای در تقدیر نباشد و کلمه «رزق» در همان معنای اصلیاش باشد؛ یعنی آن چیزی که مایه تداوم حیات موجود زنده میشود. آنگاه روزیتان را تکذیب کردن قرار میدهید. (به تعبیر برخی: «تكذيب از قرآن را خوراك خود قرار مىدهيد؟» حجة التفاسیر، ج۶، ص۲۹۴)
یعنی هرکس روزیای دارد که با آن حیاتش ادامه مییابد؛ و شما بقدری باطلپیشه هستید که مبنایی که ادامه زندگیتان در گروی آن است تکذیب کردن است؛
که اغلب کسانی که این گونه معنایی را مد نظر قرار دادهند این تکذیب را، تکذیب قرآن معرفی کرده و گفتهاند: بهره خودتان از خیری که قرار بود از طریق قرآن به شما برسد این قرار دادید که خود قرآن را تکذیب کنید (الميزان، ج19، ص138 ؛ مجمع البيان، ج9، ص342 )
اما با توجه به اینکه مفعول «تکذبون» حذف شه، چه بسا این تکذیب عام باشد؛ خواه تکذیب حق یا قرآن یا معاد یا ... ؛ و بلکه میتوان گفت در مجموع در این حالت چند معنا فرض دارد:
🌱الف.۱. خود «تکذیب کردن» را روزی خود قرار دادهاید، صرف نظر از متعلق تکذیب؛ یعنی اساسا سبکتان این است که به جای اینکه در مقابل هر سخنی ابتدا گوش دهید و بررسی کنید و بعد موضع بگیرید از ابتدا همه چیز را تکذیب میکنید.
🌱الف.۲. تکذیب «خود روزی» باشد به حمل اولی؛ یعنی به تعبیر برخی مترجمان: «بهره خود را دروغ به حساب مىآوريد؟» (ترجمه پورجوادی) و به تعبیر دیگر، «تنها نصيب خود را دروغ شمردن قرار دادهايد» (طاهری) یعنی اساسا اینکه خداوند است که به شما نعمت میدهد (یعنی مفاد آیاتی همچون «وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ إِلَّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُها»؛ هود/6) را منکرید. (اقتباس از مفاتيح الغيب، ج29، ص434 )
🌱الف.۳. تکذیب قرآن [یا هر امر خاص دیگری مثل معاد یا امامت (حدیث2) یا ...] را روزی خود قرار دادهاید؛ یعنی خدا روزیای مانند قرآن [یا امامت یا ...] به شما داده، شما به جای اینکه از آن استفاده کنید آن را تکذیب میکنید (حسن؛ به نقل از مجمع البيان، ج9، ص342 ؛ الميزان، ج19، ص138 )
🌱الف.4. ...
🍃ب. روزی در معنای آنچه مایه رسیدن روزی به انسان میشود به کار رفته باشد [چنانکه همان طور که درآمد هرکس را روزی وی میخوانند گاه خود شغل وی را روزیاش میخوانند و مثلا میگویند فلانی روزیاش این شده که نجار باشد)؛ آنگاه یعنی اساسا کسب و کارتان که هزینههای زندگیتان را از طریق آن تامین میکنید این است که [قرآن؛ پیامبر یا ... را] تکذیب کنید. (اقتباس از مفاتيح الغيب، ج29، ص434 )
🍃ج. کلمه «شکر» در تقدیر است ویا اینکه اساسا یکی از معانی رزق، شکر باشد (توضیح در نکات ادبی)؛ یعنی شکر روزیتان و کلا شکرگزاریتان را در تکذیب قرار میدهید. (الميزان، ج19، ص138 ) یعنی به تعبیر برخی مترجمان: «شكر روزى خويش را در انكار آن قرار مىدهيد» (ترجمه برزی) و به تعبیر برخی دیگر «(سپاسگزارى براى) روزى و بهره خود را همين قرار دادهايد كه (نعمتهاى خداوند را) دروغ مىشماريد (گرمارودی).
آنگاه این تکذیب میتواند ناظر باشد به اینکه:
🌱ج.۱. نعمتی که از جانب خداست را از جانب غیرخدا دیدن؛ چنانکه در شأن نزول آیه بیان شد که باران را به جای اینکه از خدا ببینند به نقش ستارگان نسبت میدادند. (ابن عباس؛ به نقل از مجمع البيان، ج9، ص342 )
🌱ج.۲. نعمتی که از جانب خداست را از جانب خدا ندیدن ؛ کنایه از اینکه به جای اینکه در قبال روزیای که خدا به شما داده شکرگزار باشید، این نعمتهای خدا بر خودتان را نمیبینید و نعمتِ از جانب خدا بودن را تکذیب میکنید.
🍃د. ...
✅تبصره
چنانکه در نکات ادبی اشاره شد ظاهر ترجمه برخی از مفسران آن است که مفعول دوم فعل تجعلون را محذوف دانسته و به قرینه جمله قبل، آن را «الادهان بهذا الحدیث» قرار داده و عبارت «أَنَّكُمْ تُكَذِّبُونَ» را جمله استینافیه قلمداد کرده و گفتهاند «اين تهاون را روزى خود قرار ميدهيد محققا شما انكار كنندهگانيد». اما چون وجه نادرستی این استنباط بیان شد و وجه دیگری برای توجیه نحوی آن یافت نشد لذا آن را به عنوان یکی از معانی محتمل آیه ذکر نکردیم.
@yekaye
هدایت شده از یک آیه در روز
.
2️⃣ «وَ تَجْعَلُونَ رِزْقَكُمْ أَنَّكُمْ تُكَذِّبُونَ»
برخی از انسانها سبکشان این است که بدبیناند؛ در زندگی فقط ناملایمات را میبینند و هر نعمتی را تکذیب میکنند و هیچگاه خوبیها و الطاف خدا را نمیبینند.
@yekaye
هدایت شده از یک آیه در روز
.
3️⃣ «وَ تَجْعَلُونَ رِزْقَكُمْ أَنَّكُمْ تُكَذِّبُونَ»
برخی سبکشان این است که به جای اینکه در مقابل هر سخنی ابتدا گوش دهند و بررسی کنند و بعد موضع بگیرند از ابتدا همه چیز را تکذیب میکنند و اصلا رزق و روزی خود را در تکذیب کردن میبینند! اینان درست نقطه مقابل کسانیاند که خداوند در موردشان فرمود: « فَبَشِّرْ عِبادِ؛ الَّذينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ» (زمر/۱۷-۱۸) (اقتباس از مفاتيح الغيب، ج29، ص434 )
📝نکته #جامعهشناسی
همواره در جامعه افرادى وجود دارند كه موجوديّت و شخصيّت خود را در مخالفت با ديگران مىبينند و تمام هنر خود را در كوك كردن ساز مخالفت بكار مىگيرند. اگر همه موافق باشند او مخالفت مىكند و اگر همه مخالف باشند، او موافق است. او كار به دليل ندارد و دوست دارد هميشه بر خلاف ديگران حركت كند و اين نگرش در حركات و گفتار و برخوردهاى شخصى او نمايان است. او سعى مىكند در چگونگى اصلاح سر و صورت يا رنگ و نوع لباس، يا لحن و صوت و استفاده از الفاظ و اصطلاحات و يا نوشتار، حتى در نامگذارى فرزند، رفتارى غير متعارف و انگشتنما داشته باشد و به اين طريق خود را جدا و بهتر از ديگران مطرح كند. (تفسير نور، ج9، ص443)
@yekaye
هدایت شده از یک آیه در روز
.
5️⃣ «أَ فَبِهذَا الْحَدِيثِ أَنْتُمْ مُدْهِنُونَ؛ وَ تَجْعَلُونَ رِزْقَكُمْ أَنَّكُمْ تُكَذِّبُونَ»
سهل انگارى، سستى و سازش در دين، به تدريج انسان را به انكار وادار مىكند. (تفسير نور، ج9، ص444)
@yekaye
☀️۱) ابو بصير گويد: از امام صادق ع درباره معنای سخن خداوند متعال كه فرموده است: « پس چرا آنگاه که به حلقوم رسید و شما در اين هنگام مینگرید؛ و ما به او از شما نزديكتريم وليكن نمىبينيد؛ پس چرا اگر شما مجازات شدنى نيستيد؛ او را برنمیگردانيد، اگر راست مىگوييد» (واقعه/83-86) پرسیدم.
فرمود: هنگامى كه جان در حال احتضار به حلقوم رسد و شخص مومن باشد، مقام و منزل خود را در بهشت مىبيند و مىگويد: مرا به دنيا باز گردانيد تا آنچه را ديدم براى اهل دنيا خبر دهم، پس گفته مىشود: راهى براى آن نيست.
📚الزهد، ص84؛ الكافي، ج3، ص135؛ من لا يحضره الفقيه، ج1، ص136
@yekaye