☀️3) از امام علی (علیه السلام) روایت شده است که فرمودند: هنگامی که فرزند آدم در آخرین روز زندگیش دردنیا و نخستین روز از آخرت قرار می‌گیرد مال او و فرزند او و عملش در برابر او مجسّم می‌شود. پس رو به مال خود کرده می‌گوید: سوگند به خدا من در طلب تو حریص و آزمند بودم و بر صرف تو بسیار بخل می‌ورزیدم حال برای من چه چیزی نزد خود داری؟ گوید: «کفنت را از من برگیر». بعد متوجّه فرزندانش می‌شود و می‌گوید: به خدا قسم من دوستدار شما بودم و من بودم که از شما پشتیبانی می‌کردم اکنون نزد شما چیست که دستگیر من باشد؟ آنان به او پاسخ می‌دهند: ما فقط تو را به گورت رسانده و آنجا دفن می‌کنیم! فرمود: آنگاه به عمل خویش روی می‌کند و می‌گوید: به خدا قسم که تو بر من سخت گرانبار بودی و من به تو بی‌رغبت بودم. نزد تو چیست؟ می‌گوید: من در گورت و در آن روز که محشور خواهی شد با تو همنشین خواهم بود تا من و تو بر پروردگارت عرضه شویم. حضرت (علیه السلام) فرمود: «پس اگر آن شخص، ولیّ خدا باشد نزد او کسی می‌آید که برترین مردم است از جهت خوشبویی و زیبارویی و در برداشتن لباس‌های فاخر. و به وی گوید: «بشارت باد تو را به «گشایشی [راحتی‌ای] و رحمتی [رائحه‌ای] و بهشتی پرنعمت» (واقعه/89) و خوش آمدی! پس به او می‌گوید: «تو کیستی»؟ می‌گوید: من عمل صالح تو هستم، کوچ کن از دنیا به‌سوی بهشت. و همانا وی غسل‌دهنده‌اش را می‌شناسد و به کسانی که پیکر او را تقاضا می‌کند که شتاب کنند. پس چون او را داخل قبر گذارند آن دو فرشته سراغش می آیند که موهایشان روز زمین کشیده می شود و با قدمهای خود زمین را می شکافند، صدای ایشان همچون رعده کوبنده و چشم هایشان همچون برق رباینده است؛ پس به او بگویند: پروردگار از کیست و پیامبر کیست و دین چیست و امامت کیست؟ می‌گوید: خداپوند پروردگارم است و اسلام دینم و حضرت محمد ص پیامبرم است. پس آن دو گویند: خداوند تو را در آنچه دوست داری و می‌پسندی تثبیت کرد؛ و این همان سخن خداوند عز و جل است که فرمود: «خداوند كسانى را كه ايمان آورده‏اند به واسطه گفتار ثابت و استوار در زندگى دنيا و در آخرت تثبیت می‌کند» (ابراهیم/۲۷) سپس در قبرش تا جایی که چشمش کار می‌کند را پیش رویش می‌گشایند و سپس دری را به سوی بهشت برایش باز می‌کنند و به او می‌گویند: بخواب؛ در حالی که چشمت روشن شده، خواب جوانی خوش‌حال؛ که همانا خداوند عز و جل می‌فرماید: «اصحاب بهشت در آن روز بهترین محل استقرار و بهترین استراحتگاه را دارند» (فرقان/۲۴) 📚الكافي، ج‏3، ص231-232؛ 📚 تفسير العياشي، ج‏2، ص227؛ 📚الأمالي (للطوسي)، ص348 🔖ادامه این حدیث که ناظر به وضعیت شقاوتمندان است ان شاء الله در ذیل آیه ۹۳ (جلسه 1060) خواهد آمد. @yekaye 👇متن حدیث👇

☀️4) ذیل آیه 84 همین سوره (جلسه 1051 حدیث3 https://yekaye.ir/al-waqiah-56-84/ ) حدیثی گذشت که از امام صادق ع روایت شده است که به یکی از یاران خاص خود فرمودند: به خدا سوگند! فقط‍‌ از شماست که عملى پذيرفته مى‌شود، و به خدا سوگند! شمایید که مورد مغفرت قرار می گیرید و به خدا سوگند! ميان هر يك از شما و اینکه به آرزويش برسد و خوشحال شود و چشمش روشن گردد، فاصله‌اى نيست مگر آن‌كه جان او به اين جا برسد، و با دست مباركش به گلويش اشاره فرمود. [سپس توضیحاتی در خصوص نحوه قبض روح او بیان فرمودند که در آنجا گذشت؛ تا بدینجا رسید که فرمودند: سپس ملک الموت با مهربانى و نرمى جان او را مى‌گيرد. در ادامه‌اش فرموده باشند] آن‌گاه كفن و حنوطش – كه این حنوط از مشك خوش‌بوست - از بهشت فرود مى‌آيد و با آن كفن شده، و حنوط‍‌ مى‌گردد، پس از آن، لباس نفيس زرد رنگى از لباس‌هاى نفيس بهشتى بر تنش مى‌كنند. چون او را در قبرش مى‌نهند، خداوند درى از درهاى بهشت را برايش باز کند، كه از آنجا راحتی و رائحه بهشتى به سوی او جریان یابد. سپس از پيش‌رو مسیری که پیمودنش یک ماه به طول انجامد در مقابلش گشوده شود و نیز از جانب راست و چپش. آن‌گاه به او مى‌گويند: بخواب! همچون خواب عروس در بستر خود، مژده باد تو را به «گشایشی [راحتی‌ای] و رحمتی [رائحه‌ای] و بهشتی پرنعمت» (واقعه/89) و پروردگارى كه از تو خشمگين نيست. پس از آن، آل محمّد عليهم السّلام را در باغ‌هاى رضوان زيارت مى‌كند و به همراه آنان از طعامشان مى‌خورد، از آشاميدنى آن‌ها مى‌نوشد و در محافل آنان با حضرتشان گفت‌وگو مى‌نمايد تا قائم ما اهل بيت عجّل اللّه فرجه قيام كند. و چون قائم ما قيام كند، خداوند آنها را بر مى‌انگيزد* و گروه گروه به او لبيك مى‌گويند. در اين هنگام است كه باطل‌گرايان شك مى‌كنند و هتك‌كنندگان حريم نابود مى‌شوند، و كم هستند آنان كه مى‌مانند؛ عجله كنندگان فرج هلاك شوند، و آنان كه فرج را نزديك مى‌کنند، نجات مى‌يابند، به همين سبب، رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله به على عليه السّلام فرمود: تو برادر منى، و وعدۀ من و تو، وادى السّلام است. ✳️* پی نوشت: ظاهرا اشاره به رجعت است. 📚الزهد، ص۸۱-۸۳؛ 📚 الكافي، ج‏۳، ص۱۳۱ @yekaye

. 1️⃣ «فَرَوْحٌ وَ رَیحانٌ وَ جَنَّةُ نَعیمٍ» دنیا زندان مومن است؛ و هر که در این دار مقرب‌تر است، جام بلا بیشترش می‌دهند. اما مرگ برای او نقطه عطفی است که این وضعیت را بلافاصله زیر و رو می‌کند. 💢به حرف «ف» دقت کنید: این شخصی که نفْسش به حلقوم رسیده، اگر از مقربان باشد، بلافاصله در روح و ریحان و جنت نعیم خواهد بود؛ یعنی در گشایش، راحتی، رحمت، رائحه‌ای خوش. جالب است که این مقطع چنان بلافاصله برای انسان حاصل می‌شود که در برخی روایات «روح و ریحان» را «در دنیا» معرفی کرده‌اند (حدیث۱) و در برخی «در قبر» (حدیث۲). چرا که این لحظه دقیقا لحظه ورود انسان از عالم دنیا به عالم قبر است؛ و چون دقیقا بین این دو موقعیت است به هر دو طرف می‌تواند منسوب شود. [البته دو روایت مذکور را به نحو دیگری هم می‌توان جمع کرد که در تدبر 6.ب خواهد آمد؛ و بر مبنای استعمال لفظ در بیش از یک معنا هردو می‌تواند مد نظر بوده باشد.] 📜 روایات تاریخی از اولیای خدا در هنگام جدایی روحشان از بدن که بلافاصله در معرض روح و ریحان قرار گرفته‌اند فراوان است؛ و شاید معروفترین مصادیق آن، لحظات شهادت اصحاب و اهل بیت امام حسین ع در روز عاشورا باشد؛ چنانکه در مقاتل نوشته‌اند وقتی جان حضرت علی اکبر به لب رسید رو به امام حسین ع خطاب کرد: پدرم! این جدم رسول الله ص است که مرا از پیاله‌ای پر و پیمان سیراب کرد که بعد از آن هرگز تشنه نشوم و خطاب به تو می‌فرماید: عجله کن! عجله کن! که همانا پیاله‌ای هم برای تو آماده است که اکنون از او بنوشی. 📚تسلية المجالس (مقتل الحسين عليه السلام)، ج‏2، ص313؛ بحار الأنوار، ج‏45، ص44 فلمّا بلغت الروح التراقي قال رافعا صوته: يا أبتاه، هذا جدّي رسول‏ اللّه صلّى اللّه عليه و آله قد سقاني بكأسه الأوفى شربة لا أظمأ بعدها أبدا، و هو يقول [لك‏]: العجل العجل، فإنّ لك كأسا مذخورة حتى تشربها الساعة. 📚قریب به این مضمون در مقاتل الطالبيين، ص 85 (بحار الأنوار، ج‏45، ص45) نیز آمده است. @yekaye

. 2️⃣ «فَرَوْحٌ وَ رَیحانٌ وَ جَنَّةُ نَعیمٍ» نفرمود «فله روح و ...» ‌بلکه فرمود «فروح و ...». چرا؟ 🍃الف. شاید می‌خواهد اشاره کند که این نعمتها بروز، حقیقتِ پاکِ خود اوست! یعنی اغلب اهل تفسیر «روح» را مبتدا، و خبر آن را «له»ی محذوف دانسته‌اند اما چه‌بسا «روح» خبر باشد و «هو» مبتدای محذوف باشد. 🍃ب. ... @yekaye

. 4️⃣ «... وَ جَنَّةُ نَعیمٍ» چرا در اوایل سوره در وصف مقربین بهشت را با تعبیر جمع (فی جنات النعیم؛ واقعه/۱۲) آورد، اما در اینجا به صورت مفرد؟ 🍃الف. هر مقربی یک جنت نعمی دارد؛ منتها در ابتدای سوره بحث درباره کل مقربان بود، پس برای هریک جنت نعیمی در کار است و مجموعش جنات نعیم می‌شود، اما در اینجا بحث درباره هریک از مقربان است چنانکه فرمود: «إِنْ كانَ مِنَ الْمُقَرَّبِينَ» (المیزان، ج19، ص121 ) 🍃ب . در اول سوره با تعبیر «فی» آورد؛ اما اینجا به صورت مرفوع آورد که شاید این تفاوت حاوی نکته‌ای باشد: 🌱ب.۱. بر مبنای تفسیر مشهور که اینجا «له» در تقدیر است: سهم هر مقربی یک جنت نعیم است؛ اما آنها در بیش از جنت خودشان اجازه حضور و رفت و آمد دارند. پس: برای هریک از مقربان جنت نعیم است اما مقربان در جنات نعمی هستند. (که این به همان معنای الف بسیار نزدیک است) 🌱ب.۲. بر مبنای اینکه آنچه در تقدیر است مبتدای محذوف است (هو) آنگاه در اینجا می‌خواهد بفرماید هر مقربی خودش یک جنت نعیم است و البته آنان در جنات نعیم هم بسر می‌برند؛‌یعنی این آیه اشاره به حقیقت باطنی خود آنهاست و آن آیه اشاره به منزلگاه آنان. 🍃ج. ... @yekaye

. 6️⃣ «فَرَوْحٌ وَ رَیحانٌ وَ جَنَّةُ نَعیمٍ» در این آیه برای مقربان سه چیز ذکر کرد:‌ روح و ریحان و جنت نعیم. آیا در این سه تا موضوعیتی هست؛ و اگر هست چیست؟ 🍃الف. چه‌بسا اینها به ازای سه ساحت وجودی هرکس است که در باور و اخلاق و رفتار بروز می‌کند؛ که می‌تواند اینها به همین ترتیب ناظر به حقیقتی متناسب با این ساحت وجودی انسان باشد. 🍃ب. چه بسا اینها ناظر به سه مرتبه زندگی آنها در دنیا و برزخ و آخرت است؛ موید این نکته آن است که در دو روایت نخست (حدیث۱و۲) هردو «جنة نعیم» را اشاره به آخرت دانستند؛ و در روایت اول «روح» را ناظر به دنیا معرفی کرد و در روایت دوم بعد از کلمه «ریحان» اشاره به قبر کرد. [در تدبر ۱ دو روایت مذکور به نحو دیگری با هم جمع شده بود که بر مبنای استعمال لفظ در بیش از یک معنا، هردو می‌تواند مد نظر بوده باشد.] 🍃ج. چه‌بسا این سه مرتبه به یک نحوی منطبق بر سه مرتبه‌ای شود که در آیات۲۰-۲۱ سوره توبه که درباره کسانی که اجرشان از همه بیشتر است منطبق شود: «الَّذينَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا في‏ سَبيلِ اللَّهِ بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللَّهِ وَ أُولئِكَ هُمُ الْفائِزُون‏ يُبَشِّرُهُمْ رَبُّهُمْ بِرَحْمَةٍ مِنْهُ وَ رِضْوانٍ وَ جَنَّاتٍ لَهُمْ فيها نَعيمٌ مُقيم‏» که در اینجا از رحمت و رضوان و جناتی که در آن برایشان نعیم مقیم است، سخن گفت؛ که هر مطلبی که درباره سه‌گانه آنجا بیان شود در اینجا نیز قابل تطبیق خواهد بود؛ از جمله اینکه در آنجا از سه وضعیت ایمان و هجرت و جهاد سخن گفت که شاید اینها ما به ازای آن سه باشد. 🍃د. ... @yekaye

1057) 📖 و أَمَّا إِنْ كانَ مِنْ أَصْحابِ الْیمینِ 📖 ترجمه 💢و اما اگر از یاران دست راست بود، سوره واقعه (56) آیه 90 1399/9/30 5 جمادی‌الاولی 1442 @yekaye #واقعه_90