☀️۳) روایات متعددی از پیامبر ص و اهل بیت ع آمده که اصحاب یمین را بر پیروان حضرت امیرالمومنین ع تطبیق داده‌اند: ☀️الف. از امام باقر ع از پدرشان از جدشان روایت شده است که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به علی (علیه السلام) فرمود: تو آن کسی هستی که خداوند در ابتدای آفرینش خلایق - آنجا که اشباح آنها را برپا داشت - با تو بر آن‌ها احتجاج کرد و به آن‌ها فرمود: «آیا من پروردگار شما نیستم»؟ (اعراف/۱۷۲) گفتند: «بلی هستی». فرمود: «و محمّد (صلی الله علیه و آله)، فرستاده‌ی من»؟ گفتند: «بلی». و فرمود: «و علی بن ابی‌طالب (علیه السلام)، وصی من»؟ امّا همه‌ی مردم از روی تکبّر و سرکشی از ولایت تو سرباز زدند به جز افراد کمی، که از کم هم کمترند؛ و آن‌ها همان اصحاب یمین هستند. 📚الأمالي (للطوسي)، ص233 ☀️ب. از امام باقر (علیه السلام) درباره آیه «وَ امّا إِنْ کانَ مِنْ أَصْحابِ الْیَمِینِ؛ فَسَلامٌ لَکَ مِنْ أَصْحابِ الْیَمِینِ» روایت شده که فرمودند: آنان شیعیان ما و دوستداران ما هستند. 📚تأويل الآيات الظاهرة، ص628 ☀️ج. از امام صادق ع درباره آیه «وَ امّا إِنْ کانَ مِنْ أَصْحابِ الْیَمِینِ» روایت شده که فرمودند: «یمین» امیرالمومنین علیه السلام است؛ و اصحاب یمین، علی ع و شیعیانش‌اند. 📚غرر الأخبار (دیلمی م۸۴۱)، ص160 ☀️د. محمد بن فضیل می‌گوید از امام کاظم (علیه السلام) درباره‌ی این سخن خدای عزّوجل سوال کردم که می‌فرماید جز نمازگزاران؛ آنان که بر نمازشان مداومت دارند» [همواره در نمازند] (معارج/۲۲-۲۳) فرمود: آنان - به خدا سوگند – اهل پنجاه‌تا از شیعیان ما هستند [آن شیعیانی هستند که پنجاه رکعت نماز یومیه (که ۱۷ رکعت نماز واجب و ۳۳ رکعت نافله است) را بجا می‌آورند]. گفتم: «و آنان که بر نمازشان محافظت دارند» (مومنون/9) فرمود: آنان اهل پنج نماز (یومیه) از شیعیان ما می‌باشند. گفتم: «و اصحاب یمین»؟ فرمود: به خدا سوگند! آن‌ها از شیعیان ما هستند. 📚تأويل الآيات الظاهرة، ص699 @yekaye

. 1️⃣ «وَ أَمَّا إِنْ كانَ مِنْ أَصْحابِ الْیمینِ» در آیات قبل درباره وضعیت شخصی که جانش به لب رسیده و در شرف مرگ قرار گرفته بود سخن می‌گفت و اینکه شما هیچ کاری برای او نمی توانید بکنید. از آیه 88 به بعد، می‌خواهد نشان دهد که افراد مختلف متناسب با زندگی‌ای که کردند در وقت این رفتن چه حال و روزی خواهند داشت. 🤔شاید یک نکته مهم در این سوره که در ابتدای سوره هم بود این است که ما عموما انسانها را از حیث نحوه زندگی‌شان در دنیا که باطنش در آخرت آشکار می گردد به دو دسته خوب و بد تقسیم می‌کنیم. اما در این سوره، ابتدا دو دسته خوب و بد را گفت و یکدفعه سراغ افرادی رفت که از خوبها هم خوبترند؛ و شرح وضعیت اخروی آنان را بر دو گروه دیگر مقدم داشت. در این فراز، وقتی خواست سراغ این برود که یک انسان در هنگام احتضار مربوط به کدام دسته باشد و در کدام جایگاه قرار خواهد گرفت، مساله را از مقربین شروع کرد و با آوردن حرف «ف» (که دلالت بر بلافاصله بودن دارد) توجه داد که آنان بلافاصله وارد وضعیت فوق‌العاده مطلوب می‌شوند. و اکنون در ادامه تکلیف اصحاب یمین را از اینها جدا می‌کند. این عبارت «وَ أَمَّا إِنْ كانَ مِنْ أَصْحابِ الْیمینِ» با اینکه عبارت ناتمامی است، اما یک آیه است؛ یعنی حتی اگر جمله بعدی‌اش نباشد همین عبارت نیمه تمام، آيه و نشانه بر چیزی است و برای ما سخنی دارد: یکبار این عبارات را بخوانید: «و اما اگر از آن مقربان بود، پس گشایشی و رحمتی و بهشتی پرنعمت. و اما اگر از یاران دست راست بود ...» این «و اما» بعد از جملات فوق هراسی در دل اصحاب یمین می‌اندازد: اگر از مقربان بود که خوش کامل است؛ و اما اگر از اصحاب یمین بود ...! به تعبیر دیگر، آوردن این تعبیر «و اما» به مخاطب القا می‌کند که اصحاب یمین هرچه باشد قطعا دیگر آن خوشی‌ای را که در مقربان اشاره شد، نخواهند داشت! 📝نکته تخصصی #انسان‌شناختی اغلب ما می‌پنداریم که انسانها یا خوبند یا بد؛ آنان که خوبند با مرگ به وضعیت کاملا دلخواهی وارد می‌شوند؛ و آنان که بدند به عذاب گرفتار خواهند شد. اما سوره واقعه، بویژه در این فراز، شاید درصدد اصلاح این نوع نگاه ماست: آنان که خوبند را یکسان نبینید و صرفا درصدد این نباشید که جزء خوبان قرار بگیرید؛ بلکه حواستان باشد که این خوبان خود دو دسته‌اند: آنان که مقرب‌اند بلافاصله وارد وضعیت فوق‌العاده مطلوب و دلخواه می‌شوند؛ اما عمده خوبان، اصحاب یمین‌اند؛ و حساب اینها را باید از مقربان جدا کنید. به تعبیر دیگر، شاید هشداری است که افق نگاهتان در زندگی صرفا این نباشد که در دسته خوبان قرار بگیرید؛ ‌بلکه حواستان باشد، آنان که خوبند دو دسته‌اند: ▫️یک دسته همانهایند که از فرط خوبی دیگر بعد از مرگ هیچ مساله‌ای نخواهند داشت؛ ▫️ولی دسته دیگر، با اینکه جزء خوبان محسوب می‌شوند، اما هرچه باشد همانند مقربان نخواهند بود! @yekaye

1058) 📖 فسَلامٌ لَكَ مِنْ أَصْحابِ الْیمینِ 📖 ترجمه 💢پس سلامی به تو از یاران دست راست. سوره واقعه (56) آیه 91 1399/10/2 7 جمادی‌الاولی 1442 @yekaye #واقعه_91

☀️۱) از امام صادق (علیه السلام) در مورد آیات «و اما اگر از یاران دست راست بود، پس سلامی به تو از یاران دست راست.» (واقعه/90-91) روایت شده است که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به علی (علیه السلام) فرمودند: آنان شیعیان تو هستند؛ که فرزندان تو از آن‌ها در سِلم و امان هستند از اینکه با آنان بجنگند [آنان را بکشند]. 📚الكافي، ج‏8، ص260 @yekaye

☀️۲) از امام باقر (علیه السلام) نیز در مورد آیه «پس سلامی به تو از یاران دست راست. » (واقعه/91) روایت شده است که فرمودند: آن‌ها شیعیان هستند؛ [یعنی] خداوند سبحان به پیامبرش (صلی الله علیه و آله) می‌فرماید «پس سلامی به تو از یاران دست راست» یعنی همانا تو از آن‌ها در امان می‌مانی؛ آنان با فرزندان تو نمی‌جنگند [آنان را نمی‌کشند]. 📚تأويل الآيات الظاهرة، ص628 @yekaye

☀️۳) از امام سجاد از پردشان امام حسین ع روایت شده است که: هنگامی که حضرت فاطمه (سلام الله علیها) دختر پیامبر (صلّی الله عليه و آله) در بستر بیماری افتاد به حضرت علی (عليه السّلام) وصيّت نمود كه امر او را كتمان، و خبرش را پوشيده دارد، و كسی را از بيماری حضرتش آگاه نسازد. آن حضرت چنين كرد و خودش او را پرستاری می‌كرد و اسماء بنت عميس -رحمها الله- به نحو مخفیانه، چنان كه خود حضرت فاطمه (عليها السّلام) وصيت نموده بود، در این کار آن حضرت را كمك می‌کرد. پس چون هنگام وفات آن حضرت فرا رسيد به امير المؤمنين(عليه السّلام) وصيّت كرد كه شخصا كار او را به دست گيرد، و او را شبانه به خاك سپارد، و قبرش را ناپيدا سازد [با زمين يكسان كند كه جايش معلوم نباشد]. پس امير المؤمنين(عليه السّلام) خود اين كار را عهده‌دار شد و حضرت را به خاك سپرد، و محلّ‌ قبر او را ناپيدا ساخت. چون دست مبارك از خاك قبر برفشاند اندوه و غم بر دلش هجوم آورد، به طوری که سيلاب اشك را بر گونه‌اش جاری ساخت، و رو به قبر رسول خدا (صلّی الله عليه و آله) گرداند و گفت: ای رسول خدا از من بر تو سلام باد، و سلام باد بر تو از جانب دخترت و حبيبه‌ات و نور ديده‌ات و زائرت و كسی كه در بقعه تو در ميان خاك خفته و آن كس كه خداوند زود رسيدن به تو را برايش برگزيده است. يا رسول الله صبرم در فراق دختر برگزيده‌ات كاسته شد، و تاب و توانم در فراق سرور زنان به سستی گرائيد؛ و راهی برایم نمانده جز تأسی به سنّت تو و به اندوهی كه با جدائی تو بر من فرود آمد؛ که همانا من تو را در لحد آرامگاهت نهادم پس از آنكه جان مقدّست بر روی سينه‌ام جاری گشت [هنگام جان‌دادن سرت بسينۀ من چسبيده بود]، و تو را با دست خود به زير خاك پنهان نمودم، و خودم شخصا امورت را بعهده گرفتم. آری در كتاب خدا [آيه‌ای است كه سبب می‌شود] مصيبت‌ها را با آغوش باز بپذيريم: «همانا ما از آن خدائيم و همه به سوی او باز خواهيم گشت» (بقرة/156). راستی كه امانت پس گرفته شد، و گروگان دريافت گشت، و زهرا خيلی سريع از دستم ربوده شد. ای رسول خدا اكنون ديگری چقدر اين آسمان نيلگون و زمين تيره، در نظرم زشت جلوه می‌كند! امّا اندوهم هميشگی گشته، و شبم به بيداری سپری خواهد شد؛ این اندوه هرگز از دلم رخت نبندد تا آنگاه كه خداوند همان سرايی را كه تو در آن مقيم گشته‌ای برايم برگزيند. غصّه‌ای دارم بس دلخراش، و اندوهی دارم آشفته‌ساز؛ چه زود ميان ما جدائی افتاد و من تنها به خداوند شكوه می‌برم. و بزودی دختر تو از همدستی امّتت عليه من و اینکه حقش را چگونه خوردند به تو گزارش می‌دهد؛ پس تو هم احوال را از او جويا شو، كه بسی غمهای سوزانی كه در سينه داشت و راهی برای برملا کردنش نمی‌يافت و بزودی بازگو خواهد نمود، و البتّه خداوند داوری می‌كند و او بهترين داوران است. ای رسول خدا با تو خداحافظی می‌کنم، خداحافظی وداع‌كننده‌ای كه نه [از بودن با تو] خسته شده و نه [از همنشنین با تو] ملول؛ پس اگر باز گردم از روی ملامت و دلتنگی نيست، و اگر بمانم از روی بدگمانی به وعده‌ای كه خداوند به صبرپيشگان داده، نباشد، و البتّه كه صبر مباركتر و زيباتر است. و اگر بيم غلبۀ چيره‌شوندگان بر ما نبود [كه مرا سرزنش كنند يا قبر فاطمه را بشكافند] ماندن در نزد قبر تو را بر خود لازم می‌نمودم، و در كنار آن معتکف می‌شدم، و بر اين مصيبت بزرگ همچون مادری فرزند از دست داده می‌ناليدم. در برابر ديد خدا دخترت پنهانی به خاك سپرده می‌گردد، و حقّش به‌زور خورده می‌شود، و آشكارا از ارث خود محروم می‌گردد، و حال آنكه هنوز از عهد تو ديری نپائيده و ياد تو فراموش نگشته است. پس ای رسول خدا به خداوند شكوه می‌برم. و در تو زیباترین تسلیت است، و صلوات و رحمت و بركات خداوند بر تو و بر او (فاطمه) باد». 📚الأمالي (للمفيد)، ص281-283؛ 📚بشارة المصطفی لشيعة المرتضی، ص258-259 👇متن حدیث👇 @yekaye

. 1️⃣ «فَسَلامٌ لَكَ مِنْ أَصْحابِ الْیمینِ» این آیه شاید از معدود آیاتی است که معانی بسیار متنوعی توسط مفسران بزرگ و اهل لغت از آن برداشت شده است؛ معانی ای که – با توجه به قاعده امکان استفاده از یک لفظ در چند معنا – بعید نیست که همگی آنها مد نظر بوده باشد؛ وجه تکثر این معانی برمی‌گردد به: ▪️مراد از کلمه «سلام»: سلام دادن؛ سلامتی (در دنیا یا از عذاب)؛ مسلم بودن ▪️حرف «ل»؛ ‌لام اختصاص (سلام به توست)؛ لام غایت ▪️مصداق حرف «ک»: پیامبر؛‌ شخص متوفی؛ لزوما معنای خطاب ندارد و به معنای هرکس است. ▪️حرف «من»: ابتداییه؛ تبعیضیه؛‌ بیانیه. در اینجا به برخی از مهمترین اقوال [به ترتیب تاریخی تا قرن۴؛ که اغلب مفسران بعدی سخن اینها را شرح داده‌اند] اشاره می‌شود: 🍃الف. تو ای پیامبر از آنان در سلم و امان هستی؛ یعنی اینان کسانی نیستند که به فرزندان و اهل بیت تو آسیبی برسانند (پیامبر ص، حدیث۱؛ امام باقر ع، حدیث۲) به تعبیر برخی از مترجمان: «خوشی و آسودگی تو ای محمد از اينگونه مردم است» (ترجمه عاملی) 🍃ب. از عذاب خداوند سالم ماندند و فرشتگان بر آنان سلام می‌فرستند (قتاده (م118) به نقل از (إعراب القرآن (نحاس) ج‏4، ص231 ) 🍃ج. خداوند اصحاب یمین را در سلامت قرار داد و گناهانشان را بخشید. (تفسير مقاتل بن سليمان (م۱۵۰)، ج٤، ص226 ) و آنان را از آنچه ناخوش داشتند در سلامت قرار داد ([عبدالرحمن] بن زید [اسلمی] م185؛ به نقل از جامع البیان طبری، ج۲۳، ص۱۶۲ ). در اینجا خبری از تعبیر «لک» نیست؛ که به نظر می‌رسد دست کم دو گونه می‌توان این را تحلیل کرد: 🌱ج.۱. شاید بتوان گفت اینها لام را لام تعلیل (ياقوتة الصراط في تفسير غريب القرآن (غلام ثعلب م۳۴۵) ص361 ) و «ک» را خطاب به پیامبر [و «من» را من بیانیه] دانسته؛ ‌یعنی به خاطر تو، سلامتی‌ [از جانب خداوند] شامل همه اصحاب یمین شد. (لسان العرب، ج‏12، ص292 ) 🌱ج.۲. خطاب به شخص محتضر است که به او گويند: سلامتی و بی‏گزندی (از عذاب و شكنجه) برای تو است، زيرا تو از اصحاب و ياران دست راستی (ترجمه فيض الاسلام، ج‏3، ص1066) یا به تعبیر دیگر:‌ «پس سلام بر تو ای انسانی كه از اصحاب يمين هستی (از عذاب) و سلام ملائكه بر تو باد» (تفسير خسروي، ج‏8، ص185) 🍃د. خطاب به شخص محتضر است و می‌فرماید: این [در این لحظه] مسلّم می‌شود برای تو که تو از اصحاب یمین هستی؛ که این یک نحوه اخبار از آینده برای اوست (شبیه اینکه می‌گوییم تو بزودی مسافری) (معاني القرآن (فراء م۲۰۷)، ج‏3، ص131 ) طبری (م۳۱۰) نیز سعی کرده این تفسیر را به لحاظ نحوی موجه‌ترین تفسیر بداند (جامع البيان، ج٢٣، ص162-163 ) اما نحاس (م۳۳۸) این تبیین را کاملا نادرست و دارای اشکال نحوی می‌داند. (إعراب القرآن (نحاس) ج‏4، ص231 ) 🍃ه. خطاب به شخص محتضر است و دعا برای او است؛ یعنی سلام بر تو ای که از اصحاب یمین هستی (معاني القرآن (فراء)، ج‏3، ص131 ؛ معانی القرآن (اخفش م۲۱۵) ج۲، ص۵۳۳ ) که در این صورت «من اصحاب الیمین» خبر است برای یک مبتدای محذوف؛ و تقدیر کلام این بوده که «سلامٌ لک؛ انک من أصحاب الیمین» و بشارتی است برای او در هنگام برانگیخته شدن شبیه این آیه که فرمود: «وَ الْمَلائِكَةُ يَدْخُلُونَ عَلَيْهِمْ مِنْ كُلِّ بابٍ سَلامٌ عَلَيْكُمْ بِما صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَی الدَّارِ» (رعد/23) (التحرير و التنوير، ج‏27، ص318 ) 🍃و. خطاب به پیامبر است و خبری به پیامبر می‌دهد؛ یعنی سلامتی برای تو از جانب آنان؛ ‌یعنی از جانب آنان برای تو خبر سلامتی می‌آورند؛ و این از این باب است که گاه به سخن صواب «سلام» گفته می‌شود از این جهت که از عیب و گناه سالم است چنانکه در جای دیگر فرمود «وَ إِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلامًا» (فرقان/۶۳) (غريب القرآن (ابن قتيبة م276) ص7 ) به تعبیر دیگر تو در آنان آن سلامتی که دلت خواست می‌بینی؛ در حالی که می‌دانستی که چه پاداشی برای آنان آماده شده. (ابن‌الاعرابی (م۲۳۱)‌به نقل از تهذيب اللغة (ازهری م۳۷۰) ج١٢، ص310 ؛ معاني القرآن وإعرابه (زجاج؛ م۳۰۱) ج٥، ص118؛ كتاب الماء (أزدی؛ م۴۶۶)، ج‏2، ص660 )؛ به تعبیر دیگر، تو بی‏غم باش يا محمّد از ايشان كه همه كارهاشان راست بود (تفسير نسفی، ج‏2، ص1022)؛ یعنی: «تو رستی از اندوه خداوندان راست دست» (كشف الأسرار و عدة الأبرار، ج‏9، ص458) یعنی تو ای محمد از آنان در سلامتی، پس نگران آنان نباش زیرا آنان از عذاب خداوند سالم ماندند و تو آن سلامتی را که می‌خواستی در آنان دیدی (كشف الأسرار و عدة الأبرار، ج‏9، ص466 ) در واقع این شبیه خطابی است که به پدر دلسوزی که نگران بچه‌اش است می‌گویند سلام بر تو از امری که درباره آنها نگرانش بودی که دیگر جای نگرانی نیست (مفاتيح الغيب، ج‏29، ص439 ). 👇ادامه مطلب👇 @yekaye