هدایت شده از یک آیه در روز
۲) در کتب اهل سنت (و به تبع آن در برخی کتب شیعه) با سندهای متعدد روایت شده است که:
☀️الف. حضرت علی ع به پیامبر گفتند: یا رسول الله ص! آیا مهدی از ما ائمه هدی است یا از غیر ماست؟
فرمودند: از ماست؛ به واسطه ما دین ختم میشود همان طور که به واسطه ما آغاز شد؛ و [مردم] به واسطه ما از گمراهی فتنه نجات داده میشوند همان گونه که از گمراهی شرک نجات داده شدند؛ و بعد از دشمنی [ناشی از] فتنهها به واسطه ما خداوند بین دلها در دین الفت بیندازد همان گونه که خداوند بعد از دشمنی [ناشی از] شرک بین دلها و دینشان الفت برقرار کرد.
📚الفتن (لنعيم بن حماد)، ج1، ص370
☀️ب. نعیم بن حماد همین مضمون را با دو سند دیگر و اندک تفاوتی در عبارات نقل کرده است
📚الفتن، ج1، ص370
ج. طبرانی همین مطلب را با سندی دیگر عینا نقل کرده است؛ فقط در پایانش دارد که:
حضرت علی ع عرض کرد: آیا [آن مردمی که در آخرالزمان به وسیله ما نجات مییابند] مومناند یا کافران؟
پیامبر ص فرمود: فتنهزده و کافر.
📚المعجم الأوسط (للطبراني)، ج1، ص56
☀️د. سلمی شافعی این گفتگو را چنین روایت کرده است:
حضرت علی ع به پیامبر گفتند: یا رسول الله ص! آیا مهدی از ما آل محمد است یا از غیر ماست؟
فرمودند: از ماست؛ به واسطه ما دین ختم میشود همان طور که به واسطه ما آغاز شد؛ و [مردم] به واسطه ما از فتنهها نجات داده میشوند همان گونه که از شرک نجات داده شدند؛ و به واسطه ما خداوند بین دلهایشان بعد از دشمنی [ناشی از] فتنهها برادری برقرار میکند همان گونه که خداوند بعد از دشمنی [ناشی از] شرک بین دلهایشان الفت برقرار کرد، و به واسطه ما بعد از دشمنی [ناشی از] فتنه برادر میشوند همان گونه که بعد از دشمنی [ناشی از] شرک در دینشان برادر شدند.
📚عقد الدرر في أخبار المنتظر وهو المهدي عليه السلام، ص214
این حدیث در کتب شیعه در
📚كشف الغمة في معرفة الأئمة (ج2، ص473 و 484 ) و
📚شرح الأخبار في فضائل الأئمة الأطهار عليهم السلام (ج3، ص384 ) و ا
📚لتشريف بالمنن في التعريف بالفتن، ص177
آمده است.
@yekaye
👇سند و متن احادیث فوق👇
هدایت شده از یک آیه در روز
.
1️⃣ «عَسَی اللَّهُ أَنْ يَجْعَلَ بَيْنَكُمْ وَ بَيْنَ الَّذينَ عادَيْتُمْ مِنْهُمْ مَوَدَّةً وَ اللَّهُ قَديرٌ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحيمٌ»
خداوند بعد از اینکه در آیات قبل با شدّت و حدّت از مسلمانان خواست که هرگونه رابطه دوستی با کفار را کنار بگذارند و حضرت ابراهیم ع ویارانش را در این زمینه به عنوان اسوه معرفی کرد و حتی همان مقدار وعده حضرت ابراهیم ع به پدرش برای استغفار وی را هم از این اسوه بودن وی خارج کرد (که نشان میدهد خداوند با چه غلظتی از مسلمانان تبری جستن و ابراز عداوت با کفار را - ولو خویشاوندشان باشد- انتظار دارد) یک دفعه در این آیه ورق را کاملا برمیگرداند و ابراز امیدواری میکند که خداوند بین شما و این کسانی که با آنان – به دستور خدا- دشمنی ورزیدید رابطه دوستی و مودت برقرار کند❗️
و از معدود آیاتی است که فراز پایانیاش (که به یک معنا برهان بر محتوای آیه است) را با دو تعبیر مستقل آورده است: هم خداوند قدیر است و هم غفور رحیم است. شاید از این جهت است که وقتی مخاطب، بعد از آیات قبل، این آیه را میبیند با خودش می پرسد: «آیا واقعا ممکن است خدا این کار را بکند»؛ که پاسخش این است که بله، خدا هر کاری میتواند بکند! و مخاطب میپرسد: «آخر چرا؟» و خداوند می فرماید: چون خداوند غفور و رحیم است.
💢اما این تغییر شدید لحن چه توحیهی دارد؟
این مقدار تقریبا واضح است (و عموم مفسران هم توضیح دادهاند) که این مودت در آینده دلالتی دارد که آنان مسلمان خواهند شد و کفر که مانع دوستی بین آنان بود برداشته میشود؛
آنگاه آوردن این وعده از این بابت است که:
🌴الف. چهبسا خداوند میخواهد مانع شکلگیری یک رویه تند در ذهن مخاطب شود که بنای اسلام بر عداوت و نزاع است. یعنی در ابتدای شکلگیری جامعه اسلامی لازم است با بیانات غلاظ و شداد مرز مسلمانی از کفر واضح شود و هرگونه ارتباطات عاطفی قطع شود؛ اما چون ممکن است برخی افراد برداشت خشونتورزانه از این دستورات اسلام پیدا کنند، بلافاصله تأکید میکند که امید است که همین عداوت به مودت تبدیل شود و این هم در قدرت خداست و هم اقتضای غفران و رحمت خدا این است که بنای روابط عاطفی شما با دیگران را بر همان مودت قرار دهد. یعنی میخواهد بفرماید:
«عداوت، اصل نيست، بلكه يك ضرورت عارضى است و بايد شرايط را عادّى كنيم» (تفسير نور، ج9، ص584).
🌴ب. اين آيه به مسلمانان كه به خاطر قطع رابطه با خويشاوندان كافر احساس كمبود و خلاء عاطفى مىكردند، پيام مىدهد كه در آينده جبران خواهد شد و بسيارى از آنان به اسلام گرايش پيدا مىكنند.
تفسير نور، ج9، ص584
🌴ج. ...
@yekaye
#ممتحنه_7
۱۱۳۸) 📖 لا يَنْهاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذينَ لَمْ يُقاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَ لَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيارِكُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَ تُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطينَ 📖
ترجمه
💢خداوند شما را برحذر نمیدارد در خصوص کسانی که نه در [امر] دین با شما پیکار نکردند و نه شما را از دیارتان بیرون راندند، که بدانان نیکی، و با آنان به عدل رفتار کنید؛ که قطعا خداوند عدالتپیشگان را دوست دارد.
سوره ممتحنة (۶۰) آیه ۸
۱۴۰۳/۷/۲۴
۱۱ ربیعالثانی ۱۴۴۶
@yekAaye
#ممتحنه_8
هدایت شده از یک آیه در روز
060_momtahaneh-8.mp3
45.8K
هدایت شده از یک آیه در روز
🔹درباره شأن نزول این آیه اقوال متعددی نقل شده است که اهم آنها بدین قرار است:
هدایت شده از یک آیه در روز
📜۱) الف. از ابن عباس نقل شده که این آیه در مورد قبیلههای خزاعه و بنیمدلج نازل شد که با رسول الله ص مصالحه کرده بودند که نه وارد جنگ با ایشان شوند و نه به ایشان کمک و یاری برسانند
📚مجمع البيان، ج9، ص408
📜ب. از حسن بصری و ابوصالح نقل شده که این آیه در مورد قبیلههای خزاعه و بنی حارث بن کعب و کنانه و مزینه و سایر قبایل عرب نازل شد که [با اینکه مسلمان نبودند] پشتیبان رسول الله ص و علاقمند به ایشان و به غلبه ایشان بودند
📚البحر المحيط، ج10، ص156
@yekaye
#ممتحنه_8
☀️۱) ابوجعفر روایت کرده که:
امام رضا ع فرمودند: اینکه کسی قوم و قبیله خود را، هرچند که کافر باشند، دوست بدارد جای هیچ ملامتی ندارد.
به ایشان عرض کردم: [پس چرا] خداوند می فرماید: «نمییابی قومى را كه به خدا و روز دیگر ايمان داشته باشند ولی مودت داشته باشند با کسانی كه با خدا و رسولش مخالفت كردهاند...» (مجادله/۲۲).
فرمودند: مطلب آن گونه که تو گمان کردی نیست. مقصودم کسی بود که به خاطر خدا نسبت به آنان بغض دارد و مودت ندارد؛ ولی به آنها غذا میدهد در حالی که به سایر مردم غذایی نمیدهد [کنایه از اینکه خوشرفتاری و ادامه به معاشرت با آنها و حتی نیکوکاری در حق آنها غیر از مودت داشتن نسبت به آنهاست].
📚السرائر، ج3، ص576
@yekAaye
هدایت شده از یک آیه در روز
☀️۲) از امیرالمؤمنین ع روایت شده که فرمودند:
با نیکویی در گفتار و زیبایی در رفتارها، درصدد اصلاح دشمنان بودن، سادهتر است از اینکه بخواهیم از طریق مضمضه کردن جنگ با آنها ملاقات و بر آنها غلبه کنیم.
📚تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، ص334؛
📚عيون الحكم و المواعظ (لليثي)، ص57
قال امیرالمؤمنین ع:
الِاسْتِصْلَاحُ لِلْأَعْدَاءِ بِحُسْنِ الْمَقَالِ وَ جَمِيلِ الْأَفْعَالِ أَهْوَنُ مِنْ مُلَاقَاتِهِمْ وَ مُغَالَبَتِهِمْ بِمَضِيضِ الْقِتَالِ (82/ 2).
@yekaye
هدایت شده از یک آیه در روز
☀️۳) از امیرالمؤمنین ع روایت شده که فرمودند:
اگر بین تو و دشمنت قراری گذاشته شد که صلحی منعقد گردید و تو بدان متعهد گشتی پس به عهدت وفا کن و در حق آنچه که بر ذمهات آمده امانتداری کن و خودت را سپری قرار بده بین خویش و عهدی که با او بستهای [ظاهرا کنایه از این است که تا پای جانت بر سر عهدت بمان].
📚تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، ص334
📚عيون الحكم و المواعظ (لليثي)، ص162
قال امیرالمؤمنین ع:
إِنْ وَقَعَتْ بَيْنَكَ وَ بَيْنَ عَدُوِّكَ قِصَّةٌ عَقَدْتَ بِهَا صُلْحاً وَ أَلْبَسْتَهُ بِهَا ذِمَّةً فَحُطْ عَهْدَكَ بِالْوَفَاءِ وَ ارْعَ ذِمَّتَكَ بِالْأَمَانَةِ وَ اجْعَلْ نَفْسَكَ جُنَّةٌ بَيْنَكَ وَ بَيْنَ مَا أَعْطَيْتَ مِنْ عَهْدِكَ (9/ 3).
@yekaye
☀️۴) امیرالمومنین ع هنگام انتصاب مالک اشتر به حکومت مصر عهدنامهای خطاب به ایشان نوشتند که فرازهایی از آن در جلسات قبل گذشت.
در فراز دیگری از آن آمده است:
و از صلحى كه دشمن تو را بدان خوانَد، و رضاى خدا در آن بُوَد، روى متاب؛ كه صلح، سربازان تو را آسايش رساند و از اندوههايت برهاند و شهرهايت ايمن ماند. ليكن دوراندیش باش در نهایت دوراندیشی، با دشمن خود پس از صلح، كه بسا دشمن به نزديكى گرايد تا غفلتى يابد؛ پس دور انديش شو! و به راه خوشگمانى مرو، و اگر با دشمنت پيمانى نهادى و در ذمه خود او را امان دادى به عهد خويش وفا كن و آنچه را بر ذمه دارى ادا. و خود را چون سپرى برابر پيمانت بر پا؛ چه اینکه مردم، با همه هواهاى گونهگون كه دارند، و رأيهاى مخالف يكديگر كه در ميان آرند، بر هيچ چيز از واجبهاى خدا چون بزرگ شمردن وفاى به عهد سخت همداستان نباشند. و مشركان نيز جدا از مسلمانان وفاى به عهد را ميان خود لازم مىشمردند، چه زيان پايان ناگوار پيمان شكنى را بردند. پس در آنچه به عهده گرفتهاى خيانت مكن و پيمانى را كه بستهاى مشكن و دشمنت را كه- در پيمان توست- مفريب كه جز نادان بدبخت بر خدا دليرى نكند. و خدا پيمان و زينهار خود را امانى قرار داده، و از در رحمت به بندگان رعايت آن را بر عهده همگان نهاده، و چون حريمى استوارش ساخته تا در استوارى آن بيارمند و رخت به پناه آن كشند. پس در پيمان نه خيانتى توان كرد، و نه فريبى داد، و نه مكرى پيش آورد، و پيمانى مبند كه آن را تأويلى توان كرد- يا رخنهاى در آن پديد آورد-. و چون پيمانت استوار شد و عهدت برقرار- راه خيانت مپوى- و براى به هم زدنش خلاف معنى لفظ را مجوى، و مبادا سختى پيمانى كه بر عهدهات فتاده و عهد خدا آن را بر گردنت نهاده، سر بردارد و تو را- به ناحق- بر به هم زدن آن پيمان وادارد، كه شكيبايى كردنت در كار دشوارى كه گشايش آن را اميدوارى، و پايان نيكويىاش را در انتظار، بهتر از مكرى است كه از كيفر آن ترسانى، و اين كه خدا تو را چنان بازخواست كند كه درخواست بخشش او را در دنيا و آخرتت نتوانى.
📚نهج البلاغة (للصبحي صالح)، نامه53 (اقتباس از ترجمه شهیدی، ص۳۳۸-۳۳۹)
📚تحف العقول، ص145
📚دعائم الإسلام، ج1، ص367
@yekAaye
هدایت شده از یک آیه در روز
.
1️⃣ «لا يَنْهاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَ لَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيارِكُمْ أنْ تَبَرُّوهُمْ وَ تُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ»
این آیه و آیه بعد به یک معنا شرح و تفصیلی است برای نهی وارد شده در آیه اول این سوره؛
🤔و متناسب با اینکه تمرکز بحث را روی دوگانه «الَّذِينَ لَمْ يُقاتِلُوكُمْ» و «الَّذينَ قاتَلُوكُم» قرار دهیم یا دوگانه «أنْ تَبَرُّوهُمْ» و «أَنْ تَوَلَّوْهُم»، این شارح آیه اول بودن را دو گونه میتوان تحلیل کرد (و بعید نیست که هر دو مستقلا مد نظر بوده باشد).
🌴الف. در آنجا مسلمانان را از مودت با کافرانی که به دشمنی با مسلمانان اقدام میکنند برحذر داشت؛ اینجا توضیح میدهد که آن کسانی که در بلاد کفر هستند (به ویژه افرادی که خویشاوند مسلمانان هستند و مسلمانان یک نحوه تعلق عاطفی بدانان دارند) بر دو قسماند. برخی هیچ گونه اقدامی علیه مسلمانان انجام ندادند که رابطه خویشاوندی با اینها را حفظ کردن و نیکی کردن در حق اینها اشکالی ندارد؛ ولی برخی به جنگ با مسلمانان پرداختند و بهگونهای هستند که اگر بتوانند برای نابودی مسلمانان هر کاری انجام میدهند که در آیه بعد تأکید میکند اینهاست که مقصود اصلی از آن نهی بودند (الميزان، ج19، ص234 )
و چهبسا حتی برّ و نیکی هم در حق آنها نباید کرد.
🌴ب. در آنجا خداوند مسلمانان را از تولی کفار برحذر داشت و در اینجا اجازه برّ و نیکی به آنان را میدهد نه اجازه تولی را (مفاتيح الغيب، ج29، ص521 )؛
چنانکه در آیه بعد هم تصریح کرده که خداوند در خصوص کسانی که با شما جنگیدند نهیتان میکند از اینکه نسبت بدانان تولی داشته باشید.
@yekaye
#ممتحنه_8
هدایت شده از یک آیه در روز
.
2️⃣ «لا يَنْهاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَ لَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيارِكُمْ أنْ تَبَرُّوهُمْ وَ تُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ»
درباره اینکه مقصود از این «الَّذِينَ» چه کسانی است در قسمت شأن نزول دیدگاههای متعددی بیان شد؛ که با هم منافاتی ندارند؛ یعنی میتوان گفت فضای آیه ناظر به کسانی است که در بلاد کفر زندگی میکنند، که در یک دستهبندی کلی هم مسلمانانی را شامل میشود که وظیفه هجرت داشتند اما هجرت نکردهاند و در میان کفار ماندهاند؛ و هم کافرانی که یا به خاطر عهد و پیمانی که با مسلمانان بستهاند یا به هر دلیل دیگر، در اقدامات جنگی علیه مسلمانان مشارکت نداشتهاند.
مرحوم طبرسی بعد از نقل دیدگاههای متفاوت چنین جمعبندی میکنند که وجه مشترک همه این دیدگاهها که موجب اجماعی در علمای اسلام شده این است که اصل نیکی کردن در حق خویشاوندانی از شخص که در بلاد کفر زندگی میکنند حرام نیست؛ البته بین علما در خصوص اینکه آیا میشود صدقات واجب (مانند زکات و فطره و کفارات) را به آنها پرداخت کرد اختلاف نظر است و علمای شیعه این را جایز نمیدانند (مجمع البيان، ج9، ص408-409 ).
✅تبصره
از ابن عباس و حسن بصری و قتاده و دیگران نقل شده است که این آیه که ابتدا به مسلمانان اجازه میداد با خویشاوندان کافرشان رابطه برقرار کنند، با آیه «فَاقْتُلُوا الْمُشْرِكِينَ حَيْثُ وَجَدْتُمُوهُمْ» (توبة/5) نسخ شده است (مجمع البيان، ج9، ص408 )؛
⛔️اما چنانکه برخی مفسران توضیح دادهاند چنین نسخی قابل قبول نیست؛ زیرا این آیه ناظر به کافران اهل ذمه و معاهَد و امثالهم است که تعهد دارند اقدامی علیه مسلمانان نکنند؛ در حالی که آیه سوره توبه ناظر به کفار اهل حرب و مشرکانی است که در مقام جنگ با مسلمانان هستند (الميزان، ج19، ص234 )؛
و اتفاقا عدم رابطه با آن کفار در آیه بعد هم مورد تأکید بوده است.
@yekaye
#ممتحنه_8
هدایت شده از یک آیه در روز
.
4️⃣ «لا يَنْهاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذينَ لَمْ يُقاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَ لَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيارِكُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ ...»
ذیل آیه ۲ (تدبر ۲ و با ارجاع به احادیث متعدد) بیان شد که در تعامل با دشمن باید بسیار محتاط بود و دشمن را، هر اندازه ناتوان باشد، نباید كوچك شمرد و اگر انسان بخواهد به تعامل با دشمنش بپردازد اولا باید با حزم و دوراندیشی کامل، نه بر اساس اعتماد به او، اقدام کند و باید ابتدا مطمئن باشد که میتواند حق خود را از او بگیرد.
در اینجا هم دقت کنید که نفرمود که اگر اینها اهل جنگ نیستند خیلی خوب است بروید با آنها رابطه برقرار کنید و به آنها نیکی کنید؛
بلکه میفرماید شما را نهی نمیکند از اینکه در حق آنها نیکی کنید.
یعنی تشویق نمیکند، فقط منع را برمیدارد.
شاید میخواهد توجه دهد که حتی با کسانی از کفار که با آنها صلح کردهاید بعد از صلح هم باید جانب احتیاط را با او بشدت رعایت کرد که مبادا دشمن همین صلح ابزاری برای غافلگیر کردن وی به کار گرفته باشد (احادیث ۳ و ۴).
@yekaye
#ممتحنه_8
۱۱۳۹) 📖 إنَّما يَنْهاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذينَ قاتَلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَ أَخْرَجُوكُمْ مِنْ دِيارِكُمْ وَ ظاهَرُوا عَلی إِخْراجِكُمْ أَنْ تَوَلَّوْهُمْ وَ مَنْ يَتَوَلَّهُمْ فَأُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ 📖
ترجمه
💢تنها خداوند شما را برحذر میدارد در خصوص کسانی که در [امر] دین با شما پیکار کردند و شما را از دیارتان بیرون راندند و بر بیرون کردنتان [همدیگر را] پشتیبانی کردند، از اینکه به سرپرستی آنان تن دهید و هرکس به سرپرستی آنان تن دهد پس آنان همان ستمگراناند.
سوره ممتحنة (۶۰) آیه ۹
۱۴۰۳/۸/۱
۱۸ ربیع الثانی ۱۴۴۶
@yekAaye
#ممتحنه_9
هدایت شده از یک آیه در روز
060_momtahaneh-9.mp3
55.8K
☀️۱) از امام باقر ع از پدرشان از جدشان روایت شده است که امیرالمومنین ع فرمودند:
همنشینی با بدان سوء ظن به خوبان را به ارث میگذارد؛ و همنشینی با خوبان، بدان را به خوبان ملحق میسازد و همنشینی بدکاران [= افراد فاجر] با نیکوکاران [= ابرار]، آن بدکاران را به نیکوکاران ملحق میسازد. پس هرکس امر وی بر شما مشتبه شد و دینش را ندانستید به همنشینانش بنگرید؛ پس اگر اهل دین خدا بودند او بر دین خداست و اگر بر غیر دین خدا بودند حظ و بهرهای از دین خدا ندارد؛
همانا رسول الله میفرمود:
کسی که به خدا و روز آخرت ایمان دارد نباید که با کافری برادری کند و با بدکاری همنشین شود و کسی که با کافری برادری کند یا با بدکاری همنشین شود کافر بدکار است!
📚صفات الشيعة، ص6
@yekAaye
☀️۲) الف. از امام صادق ع روایت شده که فرمودند:
شخصی که با آنکه از ما عیبجویی میکند همنشین شود یا کسی را که کینه ما را به دل دارد مدح کند یا به وصلت با کسی اقدام کند که رابطهاش را با ما قطع کرده یا به قطع رابطه با کسی اقدام کند که به ما وصل میشود یا ولایت کسی که دشمن ماست بپذیرد یا با ولی ما دشمنی کند، پس به خدایی که «سبع مثانی و قرآن عظیم» (حجر/۸۷) را نازل کرده است کفر ورزیده است.
📚الأمالي( للصدوق)، ص56
☀️ب. از امام رضا ع روایت شده که فرمودند:
شخصی که به وصلت با کسی اقدام کند که رابطهاش را با ما قطع کرده یا به قطع رابطه با کسی اقدام کند که به ما وصل است یا مدح کسی را گوید که از ما عیبجویی میکند یا مخالف ما را احترام و اکرام کند نه او از ماست و نه ما از اوییم.
📚صفات الشيعة، ص7
@yekAaye
☀️۳) از امام رضا ع روایت شده که فرمودند:
کسی که ولایت دشمنان خدا را بپذیرد پس با اولیای خدا دشمنی ورزیده است؛ و کسی که با اولیای خدا دشمنی بورزد با خداوند تبارک و تعالی دشمنی ورزیده است و بر خداوند است که وی را در آتش جهنم وارد کند.
📚صفات الشيعة، ص7
@yekAaye