🌹 #کلمات_قصار_نهج_البلاغه 🌴 #شماره_38 ☘وقال عليه السلام, لابنه الحسن عليه السلام : يَا بُنَيَّ، احْفَظْ عَنِّي أَرْبَعاً وَأَرْبَعاً، لاَ _يَضُرَّكَ مَا عَمِلْتَ مَعَهُنَّ: إِنَّ أَغْنَى الْغِنَىُ الْعَقْلُ، وَأَكْبَرَ الْفَقْرِ الْحُمْقُ، وَأَوحَشَ الْوَحْشَةِ الْعُجْبُ وَأَكْرَمَ الْحَسَبَ حُسْنُ الْخُلُقِ. يَا بُنَيَّ، إِيَّاكَ وَمُصَادَقَةَ الاََْحْمَقِ، فَإِنَّهُ يُريِدُ أَنْ يَنْفَعَكَ فَيَضُرَّكَ. وَإِيَّاكَ وَمُصَادَقَةَ الْبَخِيلِ، فَإِنَّهُ يَقْعُدُ عَنْكَ أَحْوَجَ مَا تَكُونُ إِلَيْهِ. وَإِيَّاكَ وَمُصَادَقَةَ الْفَاجِرِ، فَإِنَّهُ يَبِيعُكَ بِالتَّافِهِ وَإِيَّاكَ وَمُصَادَقَةَ الْكَذَّابِ، فَإِنَّهُ كَالسَّرَابِ يُقَرِّبُ عَلَيْكَ الْبَعِيدَ، وَيُبَعِّدُ عَلَيْكَ الْقَرِيبَ.☘ امام عليه السلام اين سخنان را به فرزندش حسن عليه السلام فرمود: فرزندم! چهار چيز، و چهار چيز، را از من داشته باش! كه با آن هر كارى بكنى به تو زيان نخواهد رسيد: _بالاترين سرمايه ها عقل است. _بزرگترين فقر حماقت است. _بدترين تنهائى و وحشت، خود بينى است. _و برترين حسب و نسب اخلاق نيك است. فرزندم! _ بر حذر باش از دوستى با احمق كه مى خواهد به تو منفعت برساند, زيان مى رساند. _بر حذر باش از دوستى بخيل چرا كه بهنگام شديدترين حاجت تو را رها مى سازد. _بر حذر باش از دوستى با انسان فاجر و فاسق چرا كه ترا به چيز كمى مى فروشد. _بر حذر باش از دوستى دروغگو چرا كه او مثل سراب است دور را در نظرتو نزديك و نزديك را در نظر تو دور مى سازد!

🔶شرح حکمت سی و هشتم 👇

امام عليه السلام در اين گفتار پربار حكمت‌آميزش خطاب به فرزندش امام حسن مجتبى عليه السلام و در واقع خطاب به همه انسان‌ها مى‌فرمايد «فرزندم! چهار چيز و چهار چيز را از من حفظ كن كه با آن هر كار كنى به تو زيان نخواهد رسيد» در اينجا اين سؤال پيش مى‌آيد كه امام عليه السلام چرا نفرمود من هشت چيز را به تو توصيه مى‌كنم، بلكه فرمود:

چهار چیز و چهار چیز

پاسخ سؤال اين است كه امام مى‌خواهد بدين وسيله مخاطب را متوجه تفاوت اين دو را با هم سازد، ✅ زيرا چهار قسمت اول ناظر به صفات «اخلاقى» است ✅ و چهار قسمت دوم ناظر به امور «رفتارى» و اضافه بر اين چهار قسمت اول از باب اوامر است و چهار قسمت دوم از باب نواهى. امام در چهار قسمت اول نخست مى‌فرمايد 👈 «(فرزندم) بالاترين سرمايه‌ها عقل است»؛ (إِنَّ أَغْنَى الْغِنَى الْعَقْلُ). انسانى كه داراى عقل كافى است هم از نظر معنوى غنى است و هم از نظر مادى؛ از نظر معنوى عقل، او را به سوى خدا و اعتقاد صحيح و فضايل اخلاقى واعمال صالحه دعوت مى‌كند زيرا عواقب شوم رذايل اخلاقى را به خوبى درك مى‌نمايد و او را از آن باز مى‌دارد و در امور مادى با حسن تدبير و همكارى صحيح با ديگران و تشخيص دوست و دشمن و درك فرصت‌ها و استفاده صحيح از نيروى ديگران به فوايد و بركات مادى مى‌رساند، بنابراين سرمايه پيروزى در دنيا و آخرت عقل است. استثنايى كه بعضى از شارحان به اين اصل كلى زده‌اند كه منظور از عقل، آنجاست كه از طريق مشورت نتوان كارى كرد صحيح به نظر نمى‌رسد، زيرا در مورد مشورت نيز عقل است كه انسان را به استفاده از افكار ديگران و عمل كردن به نتيجه مشورت دعوت مى‌كند. 👌 در حديثى از رسول خدا صلي الله عليه وآله مى‌خوانيم: «قِوَامُ الْمَرْءِ عَقْلُهُ وَلاَ دِينَ لِمَنْ لاَ عَقْلَ لَهُ؛ اساس كار انسان عقل اوست و آن‌كس كه عقل ندارد دين ندارد». مطابق آنچه مرحوم مفيد در كتاب اختصاص آورده در حديثى از امام صادق عليه السلام مى‌خوانيم: «إنَّ عيسَى بْنَ مَرْيَمَ قالَ: دَاوَيْتُ الْمَرْضَى فَشَفَيْتُهُمْ بِإِذْنِ اللَّهِ وَأَبْرَأْتُ الاَْكْمَهَ وَالاَْبْرَصَ بِإِذْنِ اللَّهِ وَعَالَجْتُ الْمَوْتَى فَأَحْيَيْتُهُمْ بِإِذْنِ اللَّهِ وَعَالَجْتُ الاَْحْمَقَ فَلَمْ أَقْدِرْ عَلَى إِصْلاَحِه؛ حضرت عيسى بن مريم گفت: من بيماران (غير قابل علاج) را مداوا كردم و آنها را به اذن خدا بهبودى بخشيدم. نابيناى مادرزاد و مبتلا به بيمارى برص را به اذن خدا شفا دادم حتى مردگان را به اذن خدا زنده كردم ولى به سراغ معالجه احمق رفتم و نتوانستم او را اصلاح كنم. ❌ در ذيل حديث بالا تفسيرى براى احمقِ غير قابل علاج آمده؛ هنگامى كه از آن حضرت سؤال كردند احمق كيست گفت احمق كسى است كه تنها به رأى خود و شخص خود عقيده دارد و تمام فضيلت را براى خود روا مى‌دارد وچيزى بر ضد خود قائل نيست، حق را به طور كامل براى خود مى‌شمرد و هيچ حقى براى ديگرى بر خود روا نمى‌داند اين همان احمقى است كه راهى براى درمان او نيست از تفسيرهايى كه براى احمق در بالا ذكر شد روشن مى‌شود كه چرا احمق هم دين خود را از دست مى‌دهد و هم دنياى خود را در تواريخ داستان‌هاى زيادى از افراد احمق نقل شده كه نشان مى‌دهد تا چه اندازه آنها از نظر اعتقاد و مسائل اجتماعى ناتوان هستند. در شرح نهج‌البلاغه علّامه شوشترى آمده است كه 👈 روزى يكى از خلفا در عيد فطر يا قربان به سوى مصلّا مى‌رفت، طبل‌ها در مقابل او مشغول به زدن بودند و پرچم‌ها در بالاى سر او در اهتزاز. مرد نادانى حضور داشت سر به آسمان بلند كرد و عرض كرد: «أللّهُمَّ لا طَبْلَ إلّا طَبْلُکَ؛ خداوندا طبل تنها طبل توست!» كسى به او گفت: اين سخن را نگو. خدا طبل ندارد. گريه كرد و گفت: پس فكر مى‌كنيد او هنگامى كه مى‌آيد تك و تنهاست نه طبلى جلوى او مى‌نوازند و نه پرچمى بالاى سر اوست. در اين صورت او از خليفه زمان ما هم پايين‌تر است. در عيون الاخبار «ابن قتيبه دينورى» طبق نقل علّامه شوشترى آمده است شخص احمقى مى‌گفت من اسم گرگى كه يوسف را خورد مى‌دانم؛ اسمش فلان بود. به او گفتند: يوسف را گرگ نخورد. گفت: پس اين اسم، اسم همان گرگى است كه يوسف را نخورد. «بدترين تنهايى و وحشت خودبينى و خودپسندى است»‌ (وَأَوْحَشَ الْوَحْشَةِ الْعُجْبُ). «وحشت» در لغت هم به معناى تنهايى آمده است و هم به معناى ترس وناراحتى ناشى از آن و به يقين، افراد خود بزرگ‌ بين دوستان خود را به زودى از دست مى‌دهند، زيرا مردم حاضر نيستند زير بار چنين افراد خودبين وخودخواهى بروند و به اين ترتيب در زندگى تنهاى تنها مى‌مانند. در حديثى از اميرمؤمنان عليه السلام كه در غررالحكم آمده مى‌خوانيم: «آفَةُ اللُّبِّ العُجْبُ؛ آفت عقل خودبينى و خودپسندى است». سرانجام در چهارمين دستور انسان‌ساز مى‌فرمايد: «برترين حسب و نسب اخلاق نيك است»؛ (وَأَكْرَمَ الْحَسَبِ حُسْنُ الْخُلُقِ). حسب در لغت هم به شرافت‌هاى ذاتى و صفات برجسته اطلاق شده و هم به شرافت پدران و اجداد، بنابراين منظور امام اين است كه بالاترين شرافت ذاتى واكتسابى از پدران و اجداد دارا بودن حسن خلق است، زيرا بيش از هر چيز جاذبه دارد و قلوب را متوجه انسان مى‌كند و شرافت‌هاى ديگر تا اين حد توان ندارند. درباره اهميت حسن خلق آيات و روايات فراوانى وارد شده تا آنجا كه قرآن

حسن خلق را يكى از عوامل مهم پيروزى پيغمبر مى‌شمرد و مى‌فرمايد: «(فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَليظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ)؛ پس تو به لطف و رحمت الهى با آنان نرمخو شدى و اگر درشت‌خوى و سخت‌دل بودى بى‌شك از گرد تو پراكنده مى‌شدند». امام عليه السلام بعد از ذكر اين چهار جمله حكمت‌آميز درباره عقل و حمق و عُجب و حسن خلق به چهار نكته ديگر درباره ترك دوستى با چهار گروهى كه صفات زشتى دارند مى‌پردازد . «از دوستى با بخيل برحذر باش، زيرا به هنگامى كه شديدترين نياز را به او دارى تو را رها مى‌سازد» (وَ إِيَّاکَ وَمُصَادَقَةَ الْبَخِيلِ، فَإِنَّهُ يَقْعُدُ عَنْکَ أَحْوَجَ مَا تَكُونُ إِلَيْهِ).

بخیل انواع و اقسامی دارد :

🔅 ساده‌ترين آن اين است كه حاضر نيست از مواهبى كه خدا به او داده در اختيار ديگران بگذارد، هرچند بسيار بيش از نياز در اختيار دارد 🔅 و نوع ديگر از بخيل اين است كه خودش هم حاضر به مصرف آن مواهب نيست؛ يعنى نسبت به خود بخل مى‌ورزد 🔆 و بدترين انواع بخل كسى است كه از استفاده كردن مردم از مواهب يكديگر ناراحت مى‌شود. امام در اينجا مى‌فرمايد: دوستان گاه به يكديگر نيازمند مى‌شوند و حتى گاهى به قدرى نياز شديد است كه سرنوشت انسان را رقم مى‌زند و اگر دوست، بخيل باشد در چنين حالتى نيز انسان را رها مى‌سازد. اما اگر خودش نيازمند شود انتظار هرگونه كمك را دارد. در روايات مشورت، از شور با بخيل نيز نهى شده است؛ در عهدنامه مالك اشتر قبلا خوانديم كه امام به مالك دستور مى‌دهد «لاَ تُدْخِلَنَّ فِي مَشُورَتِکَ بَخِيلاً يَعْدِلُ بِکَ عَنِ الْفَضْلِ وَيَعِدُکَ الْفَقْر؛ هرگز بخيل را در مشاوران خود داخل مکن زیرا از کمک کردن به دیگران مانع میشود و وعده فقر میدهد. شرح حکمت سی وهشتم تمام شد شرح این حکمت یه مقدار طولانی هست ولی نکات بسیار مهم و کاربردی در این حکمت هست که ان شاءالله در زندگیمون پیاده کنیم .

لینک کانال را با دوستان خود به اشتراک بگذارید تا با دنبال کردن حکمت ها و انشالله با عمل به حکمت ها ، 🌹 مرام علی پررونق تر از نام علی بشه https://eitaa.com/zandahlm1357

اعمال ماه مبارک رمضان👇👇👇 https://eitaa.com/zandahlm1357

#رمضان ؛ #دعای_افتتاح وَتَرْزُقُنا بِها كَرامَةَ الدُّنْيا وَالاْخِرَةِ، کرامت دنیا و آخرت را از برکت آن (دولت امام زمان) روزیمان کن