شرح و تفسير
دامنه غنا و فقر
امام در اين کلام پربارش اشاره به آثار غنا و فقر مى کند و مى فرمايد: «بى نيازى در غربت وطن است و نيازمندى در وطن غربت»; (الْغِنَى فِي الْغُرْبَةِ وَطَنٌ; وَالْفَقْرُ فِي الْوَطَنِ غُرْبَةٌ).
وطن جايى است که انسان در آنجا متولد شده و چشم به روى خويشاوندان و بستگان و نزديکان گشوده و مورد علاقه آنها قرار گرفته و در هر گوشه و کنار، آشنايى دارد و غربت جايى است که انسان نه آشنايى دارد و نه دوست مهربانى و نه يار و مددکارى. امام مى فرمايد: شخص غنى هر جا برود به موجب غنايش پيوندهاى محبت را با اين و آن برقرار مى سازد و به سبب بذل و بخشش ياران و مددکارانى پيدا مى کند; ولى شخص فقير حتى در وطن خويش دوستان و بستگان را از دست مى دهد و گاه به صورت موجودى فراموش شده در مى آيد.
پيام امام در اين سخن اين است که مؤمنان بايد بکوشند و بى نياز شوند و به هنگام غنا و بى نيازى از مال و ثروت خويش براى جلب و جذب قلوب و کمک به نيازمندان استفاده کنند، از عواقب فقر بترسند، چرا که فقر مايه ذلت و گاه مطابق بعضى از روايات سبب کفر مى شود. البته اين فقر با فقرى که در روايات از آن تعريف شده تفاوت آشکارى دارد; فقر ممدوح به معناى «ساده زيستن» و يا «فقر الى الله» است.
در اين باره در ذيل حکمت سوم شرح بيشترى داشتيم.
🌹 #کلمات_قصار_نهج_البلاغه
🌴 #شماره_57
وقال عليه السلام : الْقَنَاعَةُ مَالٌ لاَ يَنْفَدُ.
قناعت مالى است كه هرگز تمام نمىشود.
💠شريف رضى ميگويد:اين كلام از پيغمبر نيز نقل شده است.💠
امام(عليه السلام) در اين گفتار کوتاه و حکمت آميز به اهميت قناعت اشاره کرده مى فرمايد: «قناعت مالى است که هرگز تمام نمى شود»; (الْقَنَاعَةُ مَالٌ لاَ يَنْفَدُ).
در تعريف قناعت مى توان گفت: حالتى است که انسان با داشتن آن به حد اقل ضروريات زندگى مى سازد و به دنبال زرق و برق و اضافاتى که فکر و وقت انسان را پيوسته به خود مشغول مى دارد و آلوده انواع محرمات مى کند نمى رود.
داشتن اين روحيه به منزله ثروت پايان ناپذير است، چرا که انسان را از تمام ثروت هاى دنيا بى نياز مى سازد; همواره سربلند زندگى مى کند و با عزت و آبرو ادامه حيات مى دهد. دست نياز به سوى ديگران دراز نمى کند و عمر خود را در مسير تشريفات و تجملات بر باد نمى دهد.
در گفتار حکيمانه 44 که قبلاً گذشت امام(عليه السلام) در فضيلت قناعت پيشگان فرمود: «طُوبَى لِمَنْ ذَکَرَ الْمَعَادَ وَعَمِلَ لِلْحِسَابِ وَقَنِعَ بِالْکَفَافِ; خوشا به حال کسى که (پيوسته) به ياد معاد باشد و براى روز حساب عمل کند. به مقدار کفايت قانع گردد و از خدا راضى باشد».
در خطبه 192 نيز امام در ميان اوصاف انبيا اين وصف برجسته را شمرده بود: «مَعَ قَنَاعَة تَمْلاَُ الْقُلُوبَ وَالْعُيُونَ غِنًى; آنها داراى قناعتى بودند که دل ها و چشم ها را پر از بى نيازى مى کرد».
در بحارالانوار نيز از آن حضرت نقل شده که فرمود: «طَلَبْتُ الْغِنَى فَمَا وَجَدْتُ إِلاَّ بِالْقَنَاعَةِ عَلَيْکُمْ بِالْقَنَاعَةِ تَسْتَغْنُوا; من در جستجوى توانگرى برآمدم ولى آن را جز در قناعت نيافتم (زيرا حرص، غالب توانگران را راحت نمى گذارد) بنابراين قناعت پيشه کنيد تا غنى شويد».
قابل توجه اين که اين گفتار حکيمانه از پيغمبر اکرم(صلى الله عليه وآله) نيز نقل شده است همان گونه که سيّد رضى مى گويد: «وَقَدْ رُوِىَ هذا الْکَلامُ عَنِ النَّبِىُ(صلى الله عليه وآله)».
اين حديث را «متقى هندى» در کتاب کنز العمال که از منابع معروف اهل سنت است آورده است
اين نکته نيز حائز اهميت است که سرچشمه بسيارى از نارضايى هاى مردم و شکايت آنها از وضع زندگى کمبودها و فقر نيست، بلکه گاه مى بينيم همه چيز دارند اما باز ناله و فرياد مى کنند. عامل اصلى آن عدم قناعت و توقعات بى حد و حساب است و اگر همگى به مقدار نياز قانع باشند آرامش بى مانندى در جامعه حاکم مى شود و بسيارى از پرونده هاى جنايى و تجاوز بر اموال برچيده خواهد شد و کرامت انسانى و پاکى دامان از گناه فراهم مى شود.
ابن ابى الحديد در اينجا گفتار زيبايى از «بقراط» (سقراط) نقل مى کند که مردى او را در حال خوردن بعضى از سبزى هاى بيابان ديد. به او گفت: اگر در خدمت پادشاه بودى نياز به خوردن اين نداشتى. سقراط گفت: اگر تو نيز اين گونه غذا مى خوردى نيازمند نوکرى پادشاه نبودى.
شاعر مى گويد:
گنج آزادگى و گنج قناعت گنجى است *** که به شمشير ميسر نشود سلطان را
لینک کانال را با دوستان خود به اشتراک بگذارید تا با دنبال کردن حکمت ها و
انشالله با عمل به حکمت ها ،
🌹 مرام علی پررونق تر از نام علی بشه
https://eitaa.com/zandahlm1357
هدایت شده از #مجله_مجازی_تازنده ایم_ رزمنده ایم
صفحه
گلدان من🌳🌳🌳🌳
با ما همراه باشید👇👇👇
https://eitaa.com/zandahlm1357