شنبه مغرب فقهی ۱۴۰۱/۲/۲۴
موضوع: #گران_فروشی_و_کم_فروشی
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم.
از جمله گناهان در ضمن کسب و کار، گرانفروشی و کم فروشی است که قرآن در آیات متعددی مسلمانان را از بلای مصیبت بار آن بر حذر داشته تا جایی که سوره ای را به موضوع کم فروشی اختصاص داده و می فرماید: وای بر کم فروشان که به هنگام تحویل گرفتن جنس، کامل تحویل می گیرند ولی به هنگام تحویل دادن، ناقص تحویل می دهند. (مطففين/ 1- 3)
البته تصور نشود که این نوع کسب حرام اختصاص به برخی مشاغل خاص دارد که با ترازو و امثال آن سر و کار دارند؛ خیر! بلکه به تناسب موقعیت های شغلی می تواند مصادیق مختلفی در دیگر مشاغل نیز داشته باشد: مثلا کسی که کارمند یا کارگر است اگر در کارش کم بگذارد او هم مدیون است. (بگذریم)
امروز بنا داریم نکاتی شرعی در مورد کم فروشی و گران فروشی عرض کنیم:
1. کم فروشی در فقه و شرع چیست؟ آن است که فروشنده هنگام تحویل کالا، کالا را کمتر از آن مقداری که مشخص شده تحویل دهد مثلا کسی یک کیسه برنج را که باید ده کیلو داشته باشد فروخته و وجه آن را بر همان میزان دریافت کرده اما زمان تحویل کمتر از ده کیلو به مشتری می دهد، و کسی که عمدا کم فروشی کند کار حرامی مرتکب شده و در هر صورت به مقداری که کم فروخته است مدیون و ضامن است و باید به صاحبش برگرداند. (1)
برخی از مصادیق کم فروشی: - در آب گذاشتن مرغ یا سبزیجات برای اینکه وزن آنها بیشتر شود. - بیشتر گذاشتن چربی و استخوان همراه گوشت. - دست کاری کردن ترازو یا تنظیم نبودن ترازو.
در مقابل هم وقتی مشتری کالایی را خریداری می کند اگر متوجه شود که فروشنده بیشتر از مقدار مقرر به انسان کالا را داده است باید مقدار زیادی را انسان برگرداند اگرچه فروشنده اشتباه کرده باشد یا وقتی انسان کالایی را خریداری می کند به هر علت پول کمتری پرداخت کند مثلا زمان پرداخت پول، فروشنده اشتباه می کند و مبلغ کمتری دریافت می کند، در این صورت نیز انسان نسبت به مبلغی که پرداخت نشده مدیون است.
2. اما گران فروشی آن است که قیمت کالا را بیش از قیمت عادلانه آن بفروشد؛ چنانچه گران فروشی به حد اجحاف و ظلم برسد یعنی به مقداری گران بفروشد که مردم به او ظالم و ستمکار میگویند که این گران فروشی حرام است. (2) (اینکه فروشندگان خلاف قوانین قیمت اجناس را زیاد کنند که این تخلف و حرام است)
خداوند متعال توفیق کسب روزی حلال به همه ما عنایت بفرماید به برکت صلواتی بر محمد و ال محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) (رساله آموزشی امام خامنه ای، ج2، ص33)
(2) (استفتاءات (امام خمینى)، ج2، ص: 62 )
@AhkameHarameRazavi