"قالاخ"  سازه ای به شکل مخروط(کله قندی) است  در حقیقت از تاپاله گاو و گوسفند ساخته می شد کلمه "قالاخ" برای روستا نشینان کوهستانی ترک زبان  کلمه بسیار آشنایی است ولی برای شهرنشینان بسیار نا آشنا. "قالاخ" که سازه ای به شکل مخروط(کله قندی) بود در حقیقت از تاپاله گاو و گوسفند ساخته می شد. بدین شکل که در طول زمستان که گله گوسفند در آغل بود پشگل هایی می ریختند و این پشگل ها به مرور زیر پایشان سفت می شد. بعد از مدتی که ضخامت این پشگل ها به حدود 20 سانت یا بیشتر می رسید صاحب آغل به کمک تعدادی از همسایه ها اقدام به بریدن این پشگل ها بوسیله بیل می کرد به این قطعات پشگل که با بیل بریده شده بود "کرمه" (Karma)گفته می شد و به این کار " کرمه کسمک" . بچه ها این "کرمه" ها را به بیرون آغل منتقل می کردند که معمولا در کنار یکی از دیوارها چیده می شد که هم کاملا خشک شود و هم در آینده برای استفاده و ساختن "قالاخ" به کار رود. که به محل انباشت این تاپاله ها  "باسمالیق" گفته می شد. تاپاله های انباشت شده در "باسمالیق" هم مدتی بعد که سفت می شد بریده شده باز کنار دیوارها چیده می شد. بعد از عید که گاوها و گوسفندها به صحرا می رفتند و فقط شبها به آغل برمی گشتند، کار جمع آوری این پشگل و تاپاله ها بصورت روزانه و هر روز صبح انجام می گرفت. زنان خانه بعد از اینکه از دوشیدن شیر و درست کردن فرآورده های آن از قبیل ماست و و پنیر و کره و غیره فارغ می شدند، به سراغ آغل می رفتند  پشگل و تاپاله ها را به بیرون خانه منتقل می کردند و بعد از افزودن مقداری آب آنرا بصورت خمیر مانند در می آوردند که به آن "زیل" گفته می شد. سپس کنده هایی از آن جدا کرده و بر روی زمین و یا بروی دیوار چسبانده و به شکل بیضی تخت می کردند تا جلوی گرمای خورشید خشک شود. به این تکه های بیضی شکل "یاپبا" (yapba)گفته می شد و به کل این کار "یاپبا یاپباق". هر خانواده ای فضای مخصوصی برای درست کردن "قالاخ" خود داشت که شکلی دایره ای به قطر حدود 3تا 5 متر بود. بزرگی و کوچکی "قالاخ" بستگی کامل به تعداد گاو و گوسفندان هر خانوار و نیز تعداد نفرات خانواده داشت. از اوایل زمستان و زمانی که هوا به شدت سرد می شد و نیز بعد از اینکه قسمتی از فضای داخلی "قالاخ" خالی می شد، مکان خوبی برای انجام بازیها و نیز قمار جوانان روستا ایجاد می شد . ناگفته نماند بعضی وقتها قرارها و دیدارهای پنهانی دخترها و پسرها هم در "قالاخ" اتفاق می افتاد . .پ.ن. روستای خطب مراغه واینکه خیلی باسلیقه و آنتن هم بالای قالاخ زده به این میگن استفاده بهینه . . #ایوب_فارابی #مراغه #خطب #عجایب_جهان ↙️↙️ cнαɴɴεℓ◌➣ @Ajaieb_Jahan ⁉️