معلوم است كه گمراهى و هدايت دو معنايى هستند كه در سلوك طريق، محقق مى‌شوند و در غير آن معنا ندارند. پس در حقيقت آيه شريفه براى انسان راهى و هدفى فرض كرده كه هر كس بسوى آن هدف حركت مى‌كند، و چنين فرض كرده كه بعضى كمال مراقبت را در گم نشدن و راه را از دست ندادن بكار برده و به هدف مى‌رسند، و بعضى ديگر از راه منحرف شده و گمراه مى‌گردند. بدون ترديد بنظر چنين مى‌آيد كه آن هدفى را كه قرآن منظور نظر همه مى‌داند، جز سعادت زندگى و سرانجام نيك چيزى نيست وليكن قرآن با اين حال ناطق است به اينكه همه راهروان، خواه ناخواه به سوى خدا گام بر مى‌دارند، چيزى كه هست بعضى راهشان كوتاه، رشد و رستگارى‌شان مسلم است و بعضى راههاى‌شان طولانى و منتهى به هلاكت و نابودى است. از اينكه خداى تعالى براى اهل ايمان راهى را فرض كرده كه در آن هدايت آنان است، و براى ديگران هم راهى را تقدير نموده كه در آن ضلالت آنها است، و نيز از اينكه با جمله‌ «عَلَيْكُمْ أَنْفُسَكُم» مؤمنين را امر به پرداختن به نفس خود نموده، بخوبى فهميده مى‌شود كه راهى كه به سلوك آن امر فرموده همان "نفس مؤمن" است. زيرا وقتى‌ گفته مى‌شود: زنهار راه را گم مكن، معنايش نگهدارى خود راه است، پس در اينجا هم كه مى‌فرمايد: زنهار كه نفسهايتان را از دست دهيد، معلوم مي‌شود نفس‌ها همان راه هستند نه راهرو، و طريق انسان به سوى خداوند همان نفس انسان است كه به منتهاى مسير مى‌رسد وَ أَنَّ إِلى‌ رَبِّكَ الْمُنْتَهى‌ ... بنابراين بر انسان لازم است كه اين راه را ادامه داده و همواره بياد خداى خود باشد و لحظه‌اى فراموشش نكند، چون خداى سبحان غايت و هدف است، و انسان عاقل هدف را از ياد نمى‌برد، زيرا مى‌داند كه فراموش كردن هدف باعث از ياد بردن راه است. روى اين حساب اگر كسى خداى خود را فراموش كند خود را هم فراموش كرده و در نتيجه براى روز واپسين خود زاد و توشه‌اى كه مايه زندگيش باشد نياندوخته است، و اين همان هلاكت است. #الميزان #در_مكتب_علامه_طباطبايى

رسول اكرم(ص) در روايتى كه شيعه و سنى آن را نقل كرده‌اند فرموده: «من عرف نفسه فقد عرف ربه»؛ هر كه خود را شناخت خداى خود را شناخته است.

پیدا کردن و مشاهده هویت خویش، زیربنای حل مسائل و ابهامات اساسى زندگى انسان است.

ما امکان دسترسی مستقيم به "جهان واقع" را نداریم، بلكه هر انسانی، با تمام باورها، ملکات، درک و معرفت خود به "جهان واقع" می‌نگرد و این نگرش او، "جهانی شخصى" برایش به ارمغان می‌آورد كه جلوه‌ای از جهان واقع است و نه تمامی آن. "خویشتن" در مرکز جهانی قرار دارد که ما برای خود ساخته و پرداخته‌ایم؛ بنابر این وقتی جهان خود را می‌نگریم، باید "مرکز" آن را که همان "خویشتن و هویت آن" است، به خوبی درک کنیم. ⁉️اما چرا چنین امری حاصل نمی‌شود و هرچه بیشتر این جهان را می‌نگریم بیشتر از خود دور می‌شویم؟ دیدن این جهان و زندگی در آن، زمانی به دیدن مرکز آن _که همان خویشتن است_ منتهی می‌شود که نگاه انسان "درست، متعادل و عینی" باشد. اما نگاه "معیوب، قناس و کاریکاتوری از جهان" که در جهان شخصی ما متبلور است، باعث دوری بیشتر از خود می‌شود. هر چه بیشتر در این سیر معیوب و جهان کاریکاتوری پیش برویم نه تنها به "خود و هویت آن" نزدیک نمى شویم، بلکه پیوسته از آن دور می‌شویم. اين بحث ادامه دارد... #محمد_حسین_قدوسی #در_مكتب_علامه_طباطبايى

📌 موانع رسيدن به هويت خويشتن اکثر انسان‌های متوسطی که برای رسیدن به هویت اصيل خويش، تلاش کرده‌اند و نیرو و زمان وافر گذاشته و روح و روان خود را هزینه کرده‌اند، به این درک و توجه، بسیار نزدیک شده‌اند. دليل نرسيدن انسان به هويت انسانى خويش، نگاه نادرست او به جهان و وجود موانعی است که برطرف نکرده‌است. از رایج ترین موانع برای توجه به هویت خويش موارد زير است؛

🔸 داشتن انتظار برای گرفتن پاسخ سریع؛ رسیدن به هويت خويشتن، امری سهل و در دسترس نیست که با کمی فکر کردن، حرکت سطحى، هزینه‌های اندک، بدون تغییرات مهندسی شده و با سرعت، امکان وصول داشته باشد. بلكه بخشی از زندگی روحی و سلوکی انسان است که باید با مراقبت، برنامه صحیح، عمل ريشه اى و اساسى و در طول زمان به نتیجه برسد.

🔸گرفتارى در زندگى روزمره؛ انسانی که فرصت زنده‌ و منظمى برای توجه به خویش ندارد، نمی‌تواند به این مهم دست یابد.

🔸تبعیت از کلیشه‌های اجتماعی و تقلید از جامعه در همه ابعاد؛ مثل سیاست، اقتصاد، اجتماعیات، شیوه، مکان و الگوهای زیست، بینش های انسانی و تقریبا هر چیزی که به انسان مربوط می‌شود. ادامه دارد... #محمد_حسین_قدوسی #در_مكتب_علامه_طباطبايى

عظمت کَرب و مشکلی که در انسان هست به ظرفیت، تقدیر و انتخاب انسان بستگی دارد. هرکسی از انسان‌های متوسطی همچون ما تا انبیاء عظام و انبیاء اولوالعزم برای خودشان سختی‌هایی به تناسب خودشان داشته‌اند. همه‌ی این‌ها برای رسیدن به مرتبه‌ای است که خودمان انتخاب و آرزو و درخواست کرده‌ایم. این "کَرب" سختی مسیر است، برای رسیدن به قله‌ای که انسان انتخاب کرده. اگرچه جهان پر از افرادی است که آیات خداوند را تکذیب کرده‌اند اما این مشکلاتی که انسان گرفتارش می‌شود برای رسیدن به مسیر و وصول به آن هدف خودش است و نه چیز دیگری. خداوند این مسیر را برای انسان تدارک می‌بیند تا او بتواند به جایی که باید، برسد و زمانی که لازم باشد این کَرب و سختی را برمی‌دارد. این سختی وقتی که برداشته شود انسان می‌بیند که تمام مشکلات و سختی‌هایی که در مسیر داشته، ناگهان مانند یخی در دست انسان آب می‌شود. 🔸فَأَغْرَقْناهُمْ أَجْمَعِينَ(۷۷) هیچ چیزی از آن‌ها باقی نمی‌ماند ولی تا وقتی که آن زمان فرابرسد، این ابتلا برای انسان ضروری است و تا این نباشد انسان به جایی نمی‌رسد. ولی در این مدت انواع کمک‌های الهی برای انسان صادر می‌شود. 🔸️وَ داوُدَ وَ سُلَيْمانَ إِذْ يَحْكُمانِ فِي الْحَرْثِ إِذْ نَفَشَتْ فِيهِ غَنَمُ الْقَوْمِ وَ كُنَّا لِحُكْمِهِمْ شاهِدِينَ (۷۸) این مشکلات عملی و نظری که برای انسان پیدا می‌شود در نظارت خداوند است و خداوند در زمان لازم آن چیزی که برای انسان لازم است به انسان می‌فهماند؛ 🔸فَفَهَّمْناها سُلَيْمانَ وَ كُلاًّ آتَيْنا حُكْماً وَ عِلْماً(۷۹) تمام این حکمت [دانستن آن کاری که باید انجام دهد،دانستن بایدها و نبایدها] و علم [دانستن نظری انسان]. 🔸وَ سَخَّرْنا مَعَ داوُدَ الْجِبالَ يُسَبِّحْنَ وَ الطَّيْرَ وَ كُنَّا فاعِلِينَ(۷۹) این فعل خداوند است و او فاعل است و برای او انفعالی وجود ندارد. اگرچه ما می‌دانیم که انفعال برای خداوند نیست و بخشی از اعتقادمان است اما در زندگی عملی پیوسته فکر می‌کنیم که این مسیر الهی دچار گرفتاری شده و گرفتاری ناشی از این است که مسیر به بن‌بست رسیده اما حکمت و علم پیوسته به ما فهمانده می‌شود. آسمان و زمین و کوه‌ها و تمام وقایع با ثبات و طَیر (هر چیزی که در حال حرکت است) در تسخیر خداوند است و آن را همراه با انسان تسخیر کرده. 🔸️وَ عَلَّمْناهُ صَنْعَةَ لَبُوسٍ لَكُمْ لِتُحْصِنَكُمْ مِنْ بَأْسِكُمْ فَهَلْ أَنْتُمْ شاكِرُونَ (۸۰) انواع صنعت‌هایی که به انسان کمک می‌کند که در این زندگی اجتماعی به حیاتش کمک کند. این صناعت‌ها و تکنیک‌ها و روش‌هایی که برای انسان باز می‌شود تا از خودش در مقابل هم‌نوعش دفاع کند و حتی نیروهای باطل، تمام آن ظَلَمه‌ای که به خیال خودشان در حال سد کردن راه خداوند هستند؛ اما این مهندسی کائنات به نوعی است که آن‌ها هم کمک می‌کنند تا انسان به مسیر خودش برسد، حتی شیاطین! 🔸وَ مِنَ الشَّياطِينِ مَنْ يَغُوصُونَ لَهُ وَ يَعْمَلُونَ عَمَلاً دُونَ ذلِكَ وَ كُنَّا لَهُمْ حافِظِينَ (۸۲) خداوند، نگهبان انسان از شیاطین است. همه‌ی این مشکلات و آسیب‌هایی که به انسان می‌رسد برای این است که این مسیر را طی کند و زمانش فرا برسد تا کشف "ضُر" اتفاق بیفتد. 🔸️فَاسْتَجَبْنا لَهُ فَكَشَفْنا ما بِهِ مِنْ ضُرٍّ وَ آتَيْناهُ أَهْلَهُ وَ مِثْلَهُمْ مَعَهُمْ (۸۴) ️وقتی زمان استجابت فرا برسد ناگهان تمام مشکلات و سختی‌ها برداشته می‌شود و وقتی برداشته شود نه تنها همه‌ی آن‌ها جبران می‌شود بلکه از آن به انسان در دنیا و آخرت داده می‌شود. همه این‌ها به دلیل ذات الهی است و نه به دلیل عمل ما و نه برای اینکه ما زحمت کشیدیم بلکه به دلیل رحمت الهی است. 🔸رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنا وَ ذِكْرى‏ لِلْعابِدِينَ (۸۴) همه‌ی این‌ها برای این است که رحمت الهی شامل انسان شود و انسان به جایی برسد که باید برسد. ️