آیات و روایات اجتماعی
💠 نوع مواجهه اسلام و پیامبر با سنن جاهلی 🔺 #قرآن_کریم ذیل آیه 2 سوره مجادله، مسئله #ظِهار را مطرح م
🔰 نکته مهم، آن است که نمیشود سنن ریشه دار را سریعا حذف کرد. «اين يك #سنّت_ريشهدار است؛ اين در #جان_مردم نفوذ كرده، قرن ها اين مردم، با اين سنّت خو گرفتهاند؛
🔻 يك #رهبر_عاقل، يك رهبر متين، با سنّتهايى كه در جان مردم نفوذ دارد، اينجورى برخورد نميكند، چون نميخواهد رفع آن يك رفع #سطحى باشد، برخوردش يك برخورد بهاصطلاح #عجولانه باشد؛ بايستى با مسئله درست برخورد كند.»
🔻 لذا در پاسخ به آن زن، «پيغمبر گفت كه خب بله ديگر، #ظِهار كرده و حرام شده!» اما زن کوتاه نیامد و شروع کرد به بحث کردن با حضرت. حضرت نیز منتظر #وحی ماند. اینجاست که وحی می آید و میگوید این کار، کار بیهوده ای است و استدلال میکند که چون این زن، حقیقتا مادر آن مرد نیست که آنگاه بخواهد بر شوهرش حرام بشود.
🔻 در واقع قرآن خیلی #منطقی و #استدلالی با مسئله مواجه میشود و میخواهد #ذهنیت_مردم را اصلاح کند که صرفا با یک حرف، #واقعیت خارجی تغییر نمیکند. «ببينيد يك استدلالى وجود دارد؛ يعنى با استدلالى كه از طريق وحى مىآيد، درحقيقت ريشهى اين #سنّت را در ذهن اين آدم ميزند؛
🔻 همينطور تند و عجولانه برطرف نميكند؛ با يك حسابى، با يك كتابى، با يك شيوهى درستِ برخورد. مادرِ هركسى، آنكسى است كه او را متولّد كرده و به دنيا آورده؛ اين زنى كه شما به او گفتى «انتَ علىَّ كظَهر اُمِىّ» كه مادر تو نميشود و اين كار اثرى ندارد»
🔻 از طرفی برای اینکه کسی دیگر سمت این سنت جاهلی نرود، یک #هزینه_اجتماعی هم برای آن طراحی میکند یعنی برای آن مجازات قرار میدهد، چون «اين يك #عادت است و بايستى يك مجازاتى هم برايش قرار بدهند تا ديگر كسى نزديك اين سنّت نرود.
🔻 مجازاتش اين است كه اگر شما زنتان را ظِهار كرديد و بعد خواستيد مجدّداً به اين زن نزديك بشويد، #كفّاره برايتان قرار دادهاند»(1) که یکی از آن مجازات ها، آزاد کردن #برده و غلام است.
خود این، #طرح_تدریجی_اسلام برای مبارزه با حذف #برده_داری بود که در خیلی از مجازات های اسلام وجود دارد.
ء.....................................
(1) برگرفته از تفسیر مجادله آیت الله خامنه ای.
📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍
💠 روزه کله گنجشکی
🔰 #کلینی در کافی از امام صادق(ع) نقل میکند:
🔺ما كودكان خود را وقتى #هفت_ساله شدند، امر مىكنيم تا هر مقدار از روز را كه مىتوانند، #روزه بگیرند، مثلا نيمى از روز یا بيشتر يا كمتر.
(إِنَّا نَأْمُرُ صِبْيَانَنَا بِالصِّيَامِ إِذَا كَانُوا بَنِي سَبْعِ سِنِينَ بِمَا أَطَاقُوا مِنْ صِيَامِ الْيَوْمِ فَإِنْ كَانَ إِلَى نِصْفِ النَّهَارِ وَ أَكْثَرَ مِنْ ذَلِكَ أَوْ أَقَل)
🔺هرگاه نیز تشنگى و گرسنگى بر آنها چيره شد، افطار کنند. خب چرا از این سن؟ تا کودکان به روزه، #عادت کرده و #توانايى آن را کسب کنند.
(فَإِذَا غَلَبَهُم الْعَطَشُ وَ الْغَرَثُ أَفْطَرُوا حَتَّى يَتَعَوَّدُوا الصَّوْمَ وَ يُطِيقُوه)
🔺لذا شما نيز كودكان #نُه_ساله خود را وادار كنيد به #اندازه_توان و طاقت شان روزه بگيرند، و هرگاه تشنگى بر آنها چيره شد، افطار کنند.
(فَمُرُوا صِبْيَانَكُمْ إِذَا كَانُوا أَبْنَاءَ تِسْعِ سِنِينَ بِمَا أَطَاقُوا مِنْ صِيَامٍ فَإِذَا غَلَبَهُمُ الْعَطَشُ أَفْطَرُوا)
📌پ.ن:
1️⃣ این روایت به ما یاد میدهد که باید احکام را با #رویکرد_تربیتی نگریست. یعنی اگر حکمی توسط شریعت صادر شده، باید تلاش کرد #زمینه_های_تحقق و اجرای آن نیز فراهم بشود.
مثلا اگر #نماز و #روزه در حدود 15 سالگی بر نوجوان واجب میشود، باید بستر را به نحوی فراهم کرد که پیش از 15 سالگی به تدریج و نرم این مسئله توسط نوجوان اجرا بشود تا هم به آن عادت کرده و هم به مرور حکمت و معرفت آن را نیز بیاموزد.
2️⃣ در واقع میتوان این مسئله را به صورت یک قاعده نیز بیان کرد: #قاعده_تدریج. نباید اینگونه باشد که مثلا در 15 سالگی، به صورت یکهو و دفعتا یک نوجوان، حجم سنگینی از احکام را در مقابل خود ببینید که باید همه اینها را اجرا کند بلکه باید پیش از آن براساس یک منطقی نوجوان را با این مسائل آشنا کرده تا برخی امور مهم را انجام بدهد و به مرور و تدریج بر حجم آن اضافه کرد و حتی برخی امور را برای سال های پس از تکلیف او گذاشت.
3️⃣ #تعمیم این قاعده از نماز و روزه به همه امور مربوط به تربیت نوجوان را میتوان از استدلال حضرت در این روایت استفاده کرد. آنجا که حضرت میفرماید «حَتَّى يَتَعَوَّدُوا الصَّوْمَ وَ يُطِيقُوه» یعنی غرض و هدف از زود شروع کردن نماز و روزه برای نوجوان، #ایجاد_آمادگی و #عادت کردن به انجام آن است، یعنی وقتی فرزند به سن تکلیف رسید، انجام این امور برای او سخت نباشد.
حالا این را میتوان در همه امور مربوط به تربیت فرزند تعمیم داد و مختص به نماز و روزه ندانست، البته با لحاظ استثنائاتی که ممکن است هر قاعده ای داشته باشد.
مثلا نسبت به دختران، رعایت #حجاب آنها را موکول به 9 سالگی نکنیم که به کرات دیده شده در آن سن به سختی زیر بار حجاب میروند، به خاطر سختی یا... اما اگر حداقل دو سه سال زودتر، به تدریج این مسئله را رعایت کنیم، این مشکل حل خواهد شد.
همچنین دیگر امور تربیتی مربوط به کودک.
4️⃣ جالب اینکه قدیمی های ما همین مسئله را نسبت به روزه، تحت عنوان «#روزه_کله_گنجشکی» پیاده میکردند و چقدر آثار تربیتی داشت و چقدر خوب است که ما نیز همین را ادامه داده و حتی نسبت به دیگر امور تعمیم بدهیم. هم در آنها ایجاد آمادگی برای گرفتن روزه در سن تکلیفشان میکند و هم حس بیاهمیتی و بیتفاوتی نسبت به ماه مبارک را در آنها از بین برده و حظ و بهره ای از این ماه پربرکت خواهند برد.
➕روایتی مشابه درباره امر کردن کودکان به نماز و روزه
💢 آیات و روایات اجتماعی | #عضویت
https://eitaa.com/joinchat/269877266Cf07fc0f3c9