#میرزای_قمی و مواجهه با #تصوف
🔴عصر قاجار به واسطهی فعالیت نسبتاً گستردهی مکاتب و جریانهای عرفانی و #صوفی منشانه، فصل خاصی در دفتر تاریخ معاصر ایران بهشمار میرود. در اوایل دورهی قاجار، به دلیل فعالیت و تبلیغات گستردهی برخی صوفیان مانند معصوم علیشاه و نورعلیشاه، عدهی زیادی به این جریان پیوستند و جریانهای صوفی رواج یافتند.
🔰میرزای قمی که یکی از علمای طراز اول عصر قاجار بود، برای مقابله با این جریانات به نقشآفرینی پرداخت.میرزا ضمن تلاش برای شناخت و رسیدن به عرفان حقیقی، به سالکان واقعی بسیار احترام میگذاشت و با عرفای همعصرش رابطهی نزدیکی داشت. میرزای قمی اگرچه از اصولیون بزرگ شیعه محسوب میشود اما در عینحال عارف عاملی بود و #عرفان حقیقی در ادوار زندگیش نمود عینی داشت.
💠زهد، سادهزیستی، توکل، دنیاگریزی و دائمالمراقبه بودن از ویژگیهای زندگی وی است.
🔹بهاین ترتیب میرزا با شناخت معرفت حقیقی، تلاش خود را برای بازشناساندن اجناس بدلی آغاز کرد. نگارش چند اثر به زبان فارسی و عربی پیرامون تصوف و عرفان، نشاندهندهی کوشش او در این زمینه است.¹
⚪️ میرزا در این آثار سخت به صوفیه میتازد و عقاید آنها را خلاف شرع عنوان میکند. وی صوفیان را از غلات و غلات را از شیطان صفتان میداند که به فریب عوام مردم مشغولند.²
۱.آثاری مانند رساله جوابات رکنیه، سه رساله در نقد عرفان، التقریرات.
۲.نقد و نظرهای میرزای قمی درباره عرفان اسلامی،ایبنا،۲۲اسفند۱۳۸۸
https://eitaa.com/Basir_MN
🔴معنويت و عقلانيت در عرفان علوی
🖊احمدحسین شریفی
ــــــــــــــــــــــــــــــــ
از مشخصههای عرفان و معنویت ناب علوی همراهی و سازگاری معنویت و عقلانیت است.
#امیرمؤمنان علیه السلام يکی از مهمترين اهداف برانگيختن پيامبران را فعالسازی گنجينههای عقلی آنان میداند: «لِيُثِيرُوا لَهُم دَفَائنَ العُقُول».
آن حضرت در سخنی جامع، جايگاه عقلانيت در دين و معنويت را به اين شکل بيان میکند:
«أَسَاسُ الدِّينِ بُنِيَ عَلَى الْعَقْلِ وَ فُرِضَتِ الْفَرَائِضُ عَلَى الْعَقْلِ وَ رَبُّنَا يُعْرَفُ بِالْعَقْلِ وَ يُتَوَسَّلُ إِلَيْهِ بِالْعَقْلِ وَ الْعَاقِلُ أَقْرَبُ إِلَى رَبِّهِ مِنْ جَمِيعِ الْمُجْتَهِدِينَ بِغَيْرِ عَقْلٍ وَ لَمِثْقَالُ ذَرَّةٍ مِنْ بِرِّ الْعَاقِلِ أَفْضَلُ مِنْ جِهَادِ الْجَاهِلِ أَلْفَ عَام؛
پايۀ دين بر عقل نهاده شده است،و فرايض در صورت داشتن عقل واجب شده است. پروردگارمان با عقل شناخته مىشود و به وسيلۀ عقل به او توسل مىجويند، و عاقل به پروردگار خود از همۀ كوششگران بىعقل نزديكتر است و همانا ذرهيى از كار پسنديدۀ عاقل برتر از كوشش هزار سالۀ جاهل است.»
اين وصيت و سفارش #پيامبر_اکرم (ص) به امیرمؤمنان بود که از ميان همه راههای سلوک، اگر میخواهی زودتر از ديگران به خداوند برسی و به حقيقت دست يابی، راه سلوک عقلی را بپيما:
«يَا عَلِيُّ إِذَا تَقَرَّبَ الْعِبَادُ إِلَى خَالِقِهِمْ بِالْبِرِّ فَتَقَرَّبْ إِلَيْهِ بِالْعَقْلِ تَسْبِقْهُم؛
اى على! هر گاه بندگان به وسيلۀ عمل نيك به پروردگارشان تقرّب مىجويند، تو با عقلت تقرّب جو، تا از آنان پيشى بگيرى»
#مولوی چه زیبا این توصیه پیامبر اکرم(ص) به امیرمؤمنان را به نظم درآورده است:
یا علی از جملهٔ طاعات راه
بر گزین تو سایهٔ خاص اله
هر کسی در طاعتی بگریختند
خویشتن را مخلصی انگیختند
تو برو در سایهٔ عاقل گریز
تا رهی زان دشمن پنهانستیز
از همه طاعات اینت بهترست
سبق یابی بر هر آن سابق که هست
#عرفان
https://eitaa.com/Basir_MN
🟢اسماء الهی و حقیقت ولایت
🖊احمدحسین شریفی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
در یکی از فرازهای ابتدایی دعای پرمغز #کمیل خدای متعال را اینگونه سوگند میدهیم:
«خدایا تو را به اسمهایت سوگند میدهیم؛ اسمهایی که ارکان همه چیز را پر کردهاند؛ وَ بِأَسْمَائِک الَّتِی مَلَأَتْ أَرْکانَ کلِّ شَیء» این بدان معناست که در جهانبینی اسلامی، روح و رکن و حقیقت همه عالم را اسماء الهی پر کرده است.
معلوم است که مراد از اسم در اینجا «لفظ» و «مفهوم» نیست. زیرا لفظ و مفهوم که نمیتواند چیزی را پر کند. بلکه حقیقت و مصادیق اسماء الهی منظور است.
اما منظور از این اسمائی که همه هستی را پر کرده است، چیست؟ با مراجعه به سایر ادعیه و روایات شاید بتوان پاسخی برای آن یافت.
در یکی از دعاهای #ماه_رجب درباره ائمه اطهار علیهم السلام چنین میگوییم:
«فَبِهِمْ مَلَأْتَ سَمَاءَک وَ أَرْضَک» یعنی خدای متعال آسمان و زمین را به واسطه (یا با) ائمه اطهار علیهم السلام پر کرده است. یعنی عالم ملک پر از حقیقت ولایت و امامت است.
در روایتی از #امام_صادق علیه السلام در تفسیر آیه «وَ لِلَّهِ الْأَسْماءُ الْحُسْنى فَادْعُوهُ بِها» چنین نقل شده است که:
نَحْنُ- وَاللَّهِ- الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى الَّتِي لَايَقْبَلُ اللَّهُ مِنَ الْعِبَادِ عَمَلًا إِلَّا بِمَعْرِفَتِنَا؛ به خدا سوگند ما آن اسمای حسنایی هستیم که خداوند اعمال بندگانش را فقط به سبب شناخت و معرفت ما میپذیرد.
#عرفان
#ولایت
https://eitaa.com/Basir_MN