🖊 یازده تفاوت گفتگو و جَدَل 🌿 گفتگو، زبان مفاهمه است و هیچ تمدّنی بدون گفتگو شکل نگرفته و بدون آن نیز دوام نیافته است. 🌿 اکنون در بسیاری از گروههای مجازی و محافل علمی و سیاسی، جدل فرمانروایی می‌کند و کثیری به تصوّر اینکه در حال گفتگو با یکدیگرند، در ورطهٔ مجادلات بی‌ثمر و بی‌پایان افتاده‌اند، همچنانکه در گفتگوهای دو یا چند نفره. 🌿 مرز میان گفتگو و جدل، بسیار باریک و مبهم است لذا چند نکته ساده اش یادآوری میشود؛ ۱- «هدف گفتگو» این است که من بدانم در ضمیر شما چه می‌گذرد و شما بدانید که درد من چیست «اما جدل» تشنهٔ پیروزی است و شهوت استیلا بر طرف مقابل دارد. ۲- پایان جدل، دشمنی است و پایان گفتگو، دوستی است. ذهن و زبان جدلیون، در تسخیر سوء‌ظن به دیگران و خودشیفتگی است. اما گفتگو، راهی برای کاستن از افتراق‌ها و سوءتفاهم‌هاست. گفتگو ما را به یکدیگر نزدیک‌‌تر می‌کند و جدل، دورتر و دشمن‌تر. گفتگو، اگر گرهی نگشاید، گره را کورتر نمی‌کند. ۳- در گفتگو، میان اندیشه و صاحب اندیشه فرق می‌گذاریم. یعنی مخالفت ما با اندیشه‌ای، به دشمنی ما با صاحب آن اندیشه نمی‌انجامد. ۴- در گفتگو می‌کوشیم که حرف دیگری را بفهمیم ولی در جدل می‌کوشیم که حرف خود را در گوش او فرو کنیم. ۵- اهل جدل، درد حقیقت ندارند. پس به هیچ خطا یا جفایی اعتراف نمی‌کنند. اما در گفتگوی سالم، طرفین می‌پذیرند که در فلان مسئله خطا کرده‌، دچار غفلت یا مبالغه و تندروی شده اند. ۶- جدل، استثمار گفتگو است. یعنی گفتگو در جدل، بهانه‌ای بیش نیست. بدین رو اهل جدل، گاهی این بهانه را وامی‌نهند و از ابزار دیگری استفاده می‌کنند که هیچ سنخیتی با گفتگو ندارد، مانند زورگویی و تهدید و نصیحت و افشاگری و تجاوز به حریم خصوصی افراد. ۷- جدل‌گرایان، معمولا زبانی درشتگو و پر از نیش ‌و کنایه دارند، گرچه هر درشت‌گویی جدل‌گرا نیست و هر جدل‌گرایی درشتگو نیست. ۸- جدل گذشته‌گرا است، اما گفتگو آینده‌ساز است. در جدل، شما از راهی دفاع می‌کنید که آن را طی کرده‌اید اما در گفتگو راهی را می‌جویید که آینده‌ را بسازد. از همین رو گفتگو پیش‌رونده است، اما جدل، هر بار به نقطهٔ آغاز بر می‌گردد. ۹- در گفتگو می‌کوشیم که چیزی بیاموزیم، اما در جدل، تلاش ما بیشتر برای شیرفهم کردن طرف مقابل است. ۱۰- در گفتگو تابع منطق ایم و فارغ از اینکه گوینده کیست بر این نکته متمرکزیم که چه میگوید؟ و بدون هیچ مقاومتی حرف حق را می پذیریم ولی در جدال، از ابتدا با گارد وارد میشویم و به چیزی جز غلبه و کسب نتیجهٔ از پیش تعیین شده نمی اندیشیم. ۱۱- سماجت و افراط در کشدار کردن مباحث، از نشانه‌های اهل جدل است. اهل گفتگو به همان آسانی که وارد گفتگو میشوند، آن را رها می‌کنند و میدانند که کجا و کی باید کنار بکشند، اما جدلیون تا بالا بردن پرچم پیروزی و اعتراف خصم به شکست، سماجت میکنند. و این است که قرآن نیز بر گفتگوی برهان محور، مؤدبانه و جذّاب تأکید دارد. و از مجادلات غیر اَحسن و خصمانه بشدت پرهیزمان میدهد. توجه: همه موارد ذکر شده کاملآ با مبانی دینی(اسلام)سازگاری دارد و تاکید دارد بر اینکه همانا اندیشه و بیان(گفتگو)است که سرنوشت ما را رقم می‌زند. ✍اسماعیل لیاقتی #گفتگو #جدل https://eitaa.com/BasiratA