💡می و مستی در شعر (۴) فخرالدین عراقی که خود از معاصران  مولوی بود، و بسیاری از شعرای بعد، تحت تأثیر ابن عربی بودند، مضمون مذکور را بارها در اشعار خود به کار بردند و از «باده» و «می» و «شراب» و غیره برای بیان مضمون استفاده کردند، مثلاً عراقی هم از محبت ازلی و «عهد الست» سخن گفته و از آن به باده تعبیر کرده است و هم از عشق همه کائنات به پروردگار: «همه جهان ز می عشق یار سرمست‌اند/ ولیک مستی هر مست هست دیگر سان». از معروف‌‌ترین ابیاتی که به فارسی درباره عشق همه موجودات به پروردگار سروده شده است این ابیات محمود شبستری است: «همه عالم چو یک خمخانه اوست / دل هر ذرّه‌ای پیمانه اوست / خرد مست و ملائک مست و جان مست / هوا مست و زمین مست آسمان مست» 📚دیوان عراقی، چاپ سعید نفیسی، تهران ۱۳۳۸ ش، ص۹۰.۱۳. 📚 مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز، تهران ۱۳۳۷ ش، ص۷۶۲. #باده #می #مستی #تصوف #ابن_عربی

💡 علم امام [بصائر الدرجات] إِبْرَاهِیمُ بْنُ هَاشِمٍ عَنِ الْبَرْقِیِّ عَنِ ابْنِ سِنَانٍ أَوْ غَیْرِهِ عَنْ بِشْرٍ عَنْ حُمْرَانَ بْنِ أَعْیَنَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام عِنْدَکُمُ التَّوْرَاةُ وَ الْإِنْجِیلُ وَ الزَّبُورُ وَ مَا فِی الصُّحُفِ الْأُولی صُحُفِ إِبْراهِیمَ وَ مُوسی قَالَ نَعَمْ قُلْتُ إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْعِلْمُ الْأَکْبَرُ قَالَ یَا حُمْرَانُ لَوْ لَمْ یَکُنْ غَیْرَ مَا کَانَ وَ لَکِنْ مَا یَحْدُثُ بِاللَّیْلِ وَ النَّهَارِ عِلْمُهُ عِنْدَنَا أَعْظَمُ . حمران بن اعین گفت: به حضرت صادق علیه السّلام عرض کردم: تورات و انجیل و زبور و آنچه در «الصُّحُفِ الْأُولی صُحُفِ إِبْراهِیمَ وَ مُوسی. ». اعلی / ۱۸ - ۱۹ صحیفه‌های گذشته، صحیفه‌های ابراهیم و موسی، در نزد شما هست؟ فرمود: آری. عرض کردم: این همان علم اکبر است؟ فرمود: اگر در نزد ما غیر از علوم پیشینیان چیز دیگری نبود، این علم اکبر بود، ولی ما از حوادث شب و روز اطلاع داریم که این اطلاع بزرگ تر از آن است. 📚 بحارالانوار - جلد ۲۶، صفحه ۲۰ #علم_امام #امامت

💡علم امام [بصائر الدرجات] مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَیْنِ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ رِئَابٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام أَنَّهُ سُئِلَ عَنِ الْجَامِعَةِ قَالَ تِلْکَ صَحِیفَةٌ سَبْعُونَ ذِرَاعاً فِی عَرْضِ الْأَدِیمِ مِثْلُ فَخِذِ الْفَالِجِ فِیهَا کُلُّ مَا یَحْتَاجُ النَّاسُ إِلَیْهِ وَ لَیْسَ مِنْ قَضِیَّةٍ إِلَّا هِیَ فِیهَا حَتَّی أَرْشُ الْخَدْشِ . علی بن رئاب از حضرت صادق علیه السّلام راجع به جامعه پرسید. فرمود: جامعه صحیفه ای است به طول هفتاد ذراع از پوست ران شتر بزرگ دو کوهان که در آن تمام نیازهای مردم هست و جواب هر پیشامدی در آن وجود دارد، حتی جریمه خدشه. ▪️بیان الأدیم الجلد أو أحمره أو مدبوغه و الفالج الجمل الضخم ذو السنامین یحمل من السند للفحل. «الادیم» یعنی پوست یا سرخی آن یا دباغی شده آن. و «الفالج» یعنی ماده شتر بزرگ دو کوهان که از هند برای زاد و ولد می‌آورند. 📚بحارالانوارجلد ۲۶، صفحه ۲۲ #علم_امام #امامت @Botshenasi

[ختص، الإختصاص] حَمْزَةُ بْنُ یَعْلَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ النَّضْرِ عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام قَالَ: قَالَ یَا جَابِرُ إِنَّا لَوْ کُنَّا نُحَدِّثُکُمْ بِرَأْیِنَا وَ هَوَانَا لَکُنَّا مِنَ الْهَالِکِینَ وَ لَکِنَّا نُحَدِّثُکُمْ بِأَحَادِیثَ نَکْنِزُهَا عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله کَمَا یَکْنِزُ هَؤُلَاءِ ذَهَبَهُمْ وَ وَرِقَهُمْ ▪️ جابر از حضرت باقر نقل کرد که فرمود: جابر! اگر ما شما را به رأی و هوای نفس خود حدیث کنیم، هر آینه از هلاک شدگان خواهیم بود، ولی آنچه حدیث که برای شما می‌گوییم، ذخیره ای است که از پیامبر اکرم داریم، همان طور که مردم طلا و نقره خود را ذخیره می‌کنند. 📚بحارالانوار - جلد ۲۶، صفحه ۲۸ #امامت @BotShenasi

ختص، الإختصاص ابْنُ هِشَامٍ عَنِ النَّضْرِ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ یَحْیَی قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام یَقُولُ إِنَّا أَهْلُ بَیْتٍ عِنْدَنَا مَعَاقِلُ الْعِلْمِ وَ آثَارُ النُّبُوَّةِ وَ عِلْمُ الْکِتَابِ وَ فَصْلُ مَا بَیْنَ النَّاسِ حسن بن یحیی گفت: از امام صادق علیه السّلام شنیدم که فرمود: ما اهل بیتیم که قلعه‌های علم، آثار نبوت، علم الکتاب و روشن سازی آنچه نزد مردم است، در نزد ما است.   📚بحارالانوار جلد ۲۶، صفحه ۳۲ #امامت @BotShenasi

کتاب نگرشی بر فلسفه و عرفان اثر مرحوم آیت الله صافی گلپایگانی. این فقیه بزرگوار از جمله علمایی بودند که سنت ردیه نویسی بر تصوف را که بیش از هزار است در حوزه های علمیه شیعه جریان دارد ادامه دادند و کتاب هایی را در نقد نگرش صوفیانه و خوانش عرفانی از تعالیم وحی داشتند. حشره الله مع اولیائه... . @Botshenasi

[ختص، الإختصاص] الْیَقْطِینِیُّ عَنْ زَکَرِیَّا الْمُؤْمِنِ عَنِ ابْنِ مُسْکَانَ وَ أَبِی خَالِدٍ الْقَمَّاطِ وَ أَبِی أَیُّوبَ الْخَزَّازِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ علیه السلام إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله أَنَالَ فِی النَّاسِ وَ أَنَالَ وَ عِنْدَنَا عُرَی الْعِلْمِ وَ أَبْوَابُ الْحُکْمِ وَ مَعَاقِلُ الْعِلْمِ وَ ضِیَاءُ الْأَمْرِ وَ أَوَاخِیهِ فَمَنْ عَرَفَنَا نَفَعَتْهُ مَعْرِفَتُهُ وَ قُبِلَ مِنْهُ عَمَلُهُ وَ مَنْ لَمْ یَعْرِفْنَا لَمْ یَنْفَعْهُ اللَّهُ بِمَعْرِفَةِ مَا عَلِمَ وَ لَمْ یَقْبَلْ مِنْهُ عِلْمَهُ . ▪️ محمد بن مسلم گفت: شنیدم که امام باقر علیه السّلام فرمود: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله علوم بسیاری را میان مردم، از چپ و راست منتشر ساخت؛ خالص علم و ابواب حکمت و قلعه‌های علم و سرچشمه‌های امور و آنچه امور به آن استوار می‌شود، در نزد ما است. هر که ما را بشناسد، معرفت و شناسایی او برایش سودمند است و عملش قبول می‌شود و هر کس ما را نشناسد، خدا اطلاع و علمی که دارد را برایش سودمند نخواهد ساخت و عملش قبول نمی شود. 📚بحارالانوار جلد ۲۶، صفحه ۳۲ #امامت

💡 گریبان چاک زدن امام عسکری علیه السلام در شهادت پدر کش، [رجال الکشی] أَحْمَدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ کُلْثُومٍ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ شَمُّونٍ وَ غَیْرِهِ قَالَ: خَرَجَ أَبُو مُحَمَّدٍ علیه السلام فِی جَنَازَةِ أَبِی الْحَسَنِ علیه السلام وَ قَمِیصُهُ مَشْقُوقٌ فَکَتَبَ إِلَیْهِ أَبُو عَوْنٍ الْأَبْرَشُ قَرَابَةُ نَجَاحِ بْنِ سَلَمَةَ مَنْ رَأَیْتَ أَوْ بَلَغَکَ مِنَ الْأَئِمَّةِ شَقَّ ثَوْبَهُ فِی مِثْلِ هَذَا فَکَتَبَ إِلَیْهِ أَبُو مُحَمَّدٍ علیه السلام یَا أَحْمَقُ وَ مَا یُدْرِیکَ مَا هَذَا قَدْ شَقَّ مُوسَی عَلَی هَارُونَ. محمد بن الحسن بن شمون و غیر او می‌گویند: امام عسکری علیه السلام در تشییع بدن مطهر پدرش حضرت هادی علیه السلام با گریبان چاک زده خارج شد. ابو عون ابرش که از نزدیکان نجاح بن سلمه بود گفت: کدام یک از امامان را دیدی یا خبرش به شما رسید که گریبان چاک کند؟ امام علیه السّلام در جواب او نوشت: نادان! این کار به تو مربوط نیست. حضرت موسی بر برادر خود هارون گریبان چاک کرد.  📚بحارالانوار - جلد ۵۰، صفحه ۱۹۱ #امام_هادی

🔍 سم مرکب امام هادی علیه السلام‌ را بوسید ▪️ [إعلام الوری] السَّیِّدُ أَبُو طَالِبٍ مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَیْنِ الْحُسَیْنِیُّ الْجُرْجَانِیُّ عَنْ وَالِدِهِ الْحُسَیْنِ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ أَبِی الْحُسَیْنِ طَاهِرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْجَعْفَرِیِّ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَیَّاشٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ یَعْقُوبَ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ أَحْمَدَ الْمَالِکِیِّ عَنْ أَبِی هَاشِمٍ الْجَعْفَرِیِّ قَالَ: کُنْتُ بِالْمَدِینَةِ حَتَّی مَرَّ بِهَا بغا أَیَّامَ الْوَاثِقِ فِی طَلَبِ الْأَعْرَابِ فَقَالَ أَبُو الْحَسَنِ أَخْرِجُوا بِنَا حَتَّی نَنْظُرَ إِلَی تَعْبِئَةِ هَذَا التُّرْکِیِّ فَخَرَجْنَا فَوَقَفْنَا فَمَرَّتْ بِنَا تَعْبِئَتُهُ فَمَرَّ بِنَا تُرْکِیٌّ فَکَلَّمَهُ أَبُو الْحَسَنِ علیه السلام بِالتُّرْکِیَّةِ فَنَزَلَ عَنْ فَرَسِهِ فَقَبَّلَ حَافِرَ دَابَّتِهِ قَالَ فَحَلَّفْتُ التُّرْکِیَّ وَ قُلْتُ لَهُ مَا قَالَ لَکَ الرَّجُلُ قَالَ هَذَا نَبِیٌّ قُلْتُ لَیْسَ هَذَا بِنَبِیٍّ قَالَ دَعَانِی بِاسْمٍ سُمِّیتُ بِهِ فِی صِغَرِی فِی بِلَادِ التُّرْکِ مَا عَلِمَهُ أَحَدٌ إِلَّا السَّاعَةَ ▪️ ابو هاشم جعفری می‌گوید: در مدینه بودم که بغاء (یکی از سپهداران متوکل) در عهد واثق عباسی در جستجوی اعراب لشکر به مدینه رسید. حضرت هادی علیه السّلام فرمود: برویم ببینیم این سپهدار ترک چگونه صف آرایی کرده. بیرون شدیم و ایستادیم تا سپاه آمد. مردی از ترکها از کنار ما گذشت. حضرت هادی علیه السلام با او به زبان ترکی صحبت کرد. مرد ترک از اسب پیاده شد و سم مرکب سواری امام را بوسید. من او را قسم دادم که این مرد به تو چه گفت؟ از من پرسید، این مرد پیامبر است؟ گفتم: نه، گفت: مرا به نامی صدا زد که در کودکی در سرزمین ترک آن نام را بر من گذاشته بودند و کسی تا این ساعت از آن نام اطلاع نداشت. 📚بحارالانوار، جلد ۵۰، ص ۱۲۴ #امام_هادی

💡 عصمت شرط امامت است. [ الخصال ع، علل الشرائع مع، معانی الأخبار لی، الأمالی للصدوق] مَاجِیلَوَیْهِ عَنْ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ قَالَ: مَا سَمِعْتُ وَ لَا اسْتَفَدْتُ مِنْ هِشَامِ بْنِ الْحَکَمِ فِی طُولِ صُحْبَتِی إِیَّاهُ شَیْئاً أَحْسَنَ مِنْ هَذَا الْکَلَامِ فِی صِفَةِ عِصْمَةِ الْإِمَامِ فَإِنِّی سَأَلْتُهُ یَوْماً عَنِ الْإِمَامِ أَ هُوَ مَعْصُومٌ قَالَ نَعَمْ قُلْتُ لَهُ فَمَا صِفَةُ الْعِصْمَةِ فِیهِ وَ بِأَیِّ شَیْ ءٍ تُعْرَفُ قَالَ إِنَّ جَمِیعَ الذُّنُوبِ لَهَا أَرْبَعَةُ أَوْجُهٍ لَا خَامِسَ لَهَا الْحِرْصُ وَ الْحَسَدُ وَ الْغَضَبُ وَ الشَّهْوَةُ فَهَذِهِ مُنْتَفِیَةٌ عَنْهُ لَا یَجُوزُ أَنْ یَکُونَ حَرِیصاً عَلَی هَذِهِ الدُّنْیَا وَ هِیَ تَحْتَ خَاتَمِهِ لِأَنَّهُ خَازِنُ الْمُسْلِمِینَ فَعَلَی مَا ذَا یَحْرِصُ وَ لَا یَجُوزُ أَنْ یَکُونُ حَسُوداً لِأَنَّ الْإِنْسَانَ إِنَّمَا یَحْسُدُ مَنْ هُوَ فَوْقَهُ وَ لَیْسَ فَوْقَهُ أَحَدٌ فَکَیْفَ یَحْسُدُ مَنْ هُوَ دُونَهُ وَ لَا یَجُوزُ أَنْ یَغْضَبَ لِشَیْ ءٍ مِنْ أُمُورِ الدُّنْیَا إِلَّا أَنْ یَکُونَ غَضَبُهُ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَإِنَّ اللَّهَ قَدْ فَرَضَ عَلَیْهِ إِقَامَةَ الْحُدُودِ وَ أَنْ لَا تَأْخُذَهُ فِی اللَّهِ لَوْمَةُ لَائِمٍ وَ لَا رَأْفَةٌ فِی دِینِهِ حَتَّی یُقِیمَ حُدُودَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَا یَجُوزُ أَنْ یَتَّبِعَ الشَّهَوَاتِ وَ یُؤْثِرَ الدُّنْیَا عَلَی الْآخِرَةِ لِأَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ حَبَّبَ إِلَیْهِ الْآخِرَةَ کَمَا حَبَّبَ إِلَیْنَا الدُّنْیَا فَهُوَ یَنْظُرُ إِلَی الْآخِرَةِ کَمَا نَنْظُرُ إِلَی الدُّنْیَا فَهَلْ رَأَیْتَ أَحَداً تَرَکَ وَجْهاً حَسَناً لِوَجْهٍ قَبِیحٍ وَ طَعَاماً طَیِّباً لِطَعَامٍ مُرٍّ وَ ثَوْباً لَیِّناً لِثَوْبٍ خَشِنٍ وَ نِعْمَةً دَائِمَةً بَاقِیَةً لِدُنْیَا زَائِلَةٍ فَانِیَةٍ . ▪️ ابن ابی عمیر نقل کرده، در طول مصاحبت با هشام بن حکم نیکوتر از این سخن، که در باره صفت عصمت در امام بود، از او نشنیدم و استفاده نکردم؛ روزی از او پرسیدم: آیا امام معصوم است؟ گفت: آری. پرسیدم: صفت عصمت در او چیست و از کجا می‌توان فهمید که او معصوم است؟ گفت: تمامی گناهان به خاطر این چهار جهت است و پنجمی ندارد: حرص و حسد و غضب و شهوت، این چهار تا از امام منتفی است؛ وقتی دنیا زیر انگشتر امام است، او نمی تواند حریص بر این دنیا باشد؛ چون خزانه دار مسلمانان است، پس برای چه حرص بزند؟ امام نمی تواند حسود باشد؛ زیرا انسان به کسی حسادت می‌کند که بالاتر از او باشد، و کسی بالاتر از امام نیست، چگونه به پایین تر از خودش حسادت کند؟ امام نمی تواند که برای امور دنیا خشمگین شود، مگر این که خشم او برای خداوند عزّ و جلّ باشد، زیرا خداوند بر او واجب نموده که حدود را اقامه کند و ملامت ملامت گران در او اثر نکند و در کار دین برای کسی رأفت نکند تا بتواند حدود خداوند عزّ و جلّ را بر پای دارد. و نمی تواند پیرو شهوات باشد و دنیا را بر آخرت مقدم دارد؛ زیرا خداوند عزّ و جلّ، او را دوست دار آخرت قرار داده است چنان چه ما را دوست دار دنیا قرار داده. او به آخرت می‌نگرد، همان طور که ما به دنیا نگاه می‌کنیم. آیا کسی را دیده ای که وجه نیکویی را به خاطر وجه زشتی رها کند؟ یا غذای خوبی را برای غذای تلخی رها کند؟ و لباس نرمی را به خاطر لباسی خشنی رها کند؟ و نعمت پایدار آخرت را با دنیای فانی و زوال پذیر مبادله کند؟ 📚بحارالانوار - جلد ۲۵، صفحه ۱۹۲ #امامت @BotShenasi 

💡در تذکره الاولیاء، صفحه ۵۱۴ در مورد فناء فی الله می نویسد: اصطلاح " فنای فی الله " یکی از کلیدهایی است که در گشودن قفل های شطحیّات کار ساز می باشد. تا وقتی سالک در هشیاری است، خودیت و انانّیت دارد. در این شرایط خود را غیر خدا می داند و از تعابیر تنزیهی استفاده می کند. اما وقتی خودیت را از دست داد و انانّیت او در ذات الهی مضمحلّ شد، دیگر فقط خدا خواهد بود و بس. در این فضا، اگر سخنی شنیده شود، دیگر، سخن سالک نیست، بلکه سخن خداوند است. سالک همچون نِی ای می شود که خداوند در او می دمد، و دیگر چیزی از خود ندارد. در این هنگام خداوند از زبان آن فرد، تکلّم می کند. در داستان حضرت موسی علیه السلام خداوند به زبان درخت می گوید: "انی انا الله". عبارتی چون " اناالله" که از بایزید و حلاج صادر شده است، بیانِ خود خداوند است، نه بایزید و حلاج. لذا وقتی درخت "انا لله" می گوید، کسی نباید بر درخت خرده بگیرد، و به همین شیوه اگر بایزید و حلاج نیز " انا الله " می گویند، نباید بر آنها اعتراض شود و آن ها را مدّعی ربوبّیت دانست، زیرا آنها خودّیت خویش را در حالت سکر از دست داده اند و عبارت " انا الله "، سخنِ خداوند از زبان بایزید و حلاج است. وقتی به حلاج گفتند به جای " انا الحق "، بگو: " هُوَ الحق " ،گفت: من از این رو چنین می گویم که حسین گم شده است! ✖️ فساد این سخنان آشکار است! مطابق این سخنان خداوند را العیاذبالله چون خمیری باید در نظر گرفت که هر لحظه یک شکل است! گاهی انسان! گاهی درخت! گاهی چیزهای دیگر! این سخنان را کنار این سخن بگذارید که چیزی به ذات خداوند راه ندارد و از ذات خدا چیزی در وجود مخلوقات نیست‌. #تصوف #فنافی‌الله @BotShenasi

صوفیه می گویند همانطور که درخت مشتعلی، به موسی " انی انا الله " گفت، حلاجِ فانی شده و به حق اتّصال یافته هم، "اناالحق" می گوید. شیخ محمود شبستری این تحلیل را بدین صورت در قالب شعر بیان می کند: انا الحق کشف اسرار است مطلق به جز حقّ کیست تا گوید انا الحقّ چو کردی خویشتن را پنبه کاری توهم حلّاج وار این دم برآری درآ در وادی ایمن که ناگاه درختی گویدت " انی انا الله " روا باشد انا الحق از درختی چرا نبود روا از نیک بختی 📚 تاریخ تصوف در اسلام، ص ۳۳۸ 📚گلشن راز، ص ۴۷-۴۸ #تصوف #فنافی‌الله @BotShenasi