#نحو #علوم_عقلی #نقش_علوم_عقلی در #نحو یکی از مباحث باب #مفعول_له ، #امکان_تعدد مفعول له است. برخی مانند #سیوطی تعدد مفعول له را محال دانسته اند. زیرا یک معلول بیشتر از یک علت تامه ندارد. نتیجه عملی نظر سیوطی در آیه 231 سوره بقره: (وَلَا تُمۡسِكُوهُنَّ ضِرَارٗا لِّتَعۡتَدُوا) یعنی: «و آنان را براى آزار رساندن و زيان زدن نگه نداريد، برای آنکه به تعدّى و ستم كنيد» او در #همع_الهوامع می گوید: اگر لتعتدوا متعلق به تمسکوهن باشد، نمی توان ضرارا را حال دانست، زیرا یک فعل دو مفعول له نمی گیرد. #نظر دوم: یک فعل می تواند دو یا چند مفعول له داشته باشد و استعمالات قرآن شاهد صحت آن است. زیرا: منظور از #علت در #باب_مفعول_له چیزی جز #محرک و انگیزه بر انجام فعل نیست، که این هم می تواند علت تامه یا ناقصه باشد.(علوم العربیه) مثال تعدد مفعول له در قرآن : سوره انعام ثُمَّ ءَاتَيۡنَا مُوسَى ٱلۡكِتَٰبَ تَمَامًا عَلَى ٱلَّذِيٓ أَحۡسَنَ وَتَفۡصِيلٗا لِّكُلِّ شَيۡءٖ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٗ (154) @DUROUS_ALSHABAB

#معقول #علت (1) #معنای علت به معنی اعم و اقسام و انواع آن علت: آنست که چیزی به او محتاج است. معلول: آنست که به چیز دیگر محتاج است. علت به معنی فوق #چهار قسم است: زیرا علت شیء، یا داخل در آن شی است یا خارج از آن شیء. و #علت_داخلی بر دو قسم است: زیرا علت داخلی یا چیزی است که با وجود او، آن شی بالقوه است (یعنی: جهت قوه و ابهام آن شی است) یا چیزی است که با وجود او، آن شيء بالفعل است (یعنی: جهت فعلیت و تحصّل آن شی است). به عبارت دیگر: جزء شی یا در آن، قوه بودن و استعداد ماخوذ است که به آن #علت_مادی می گویند. یا در آن، فعلیت و تحصل معتبر است ، که به آن #علت_صوری می گویند. علت مادي وعلت صوری را #علت_ماهیت می گویند. https://eitaa.com/DUROUS_ALSHABAB

#معقول #علت (2) #تقسيم علت به تامه و ناقصه #علت_تامه: علتی که معلول به چیز دیگری غیر از او احتیاج ندارد. (به عبارت دیگر علت تامه همه آن چیزیست که معلول به آن محتاج است، و محتاج الیه معمول از آن بیرون نیست ، یعنی با وجود آن ، چیزی دیگر در تحقق معلول مدخلیت ندارد. علت تامه ممکن است #بسیط یا #مرکب باشد. بسیط بودن علت تامه، در صورتیست که معلول مرکب از ماده و صورت نباشد، و غایتی زاید بر ذات فاعل نداشته باشد ، مثل واجب الوجود نسبت به صادر اول، زیرا که صادر اول مرکب از ماده و صورت نیست و غایتش نیز فاعل است. مرکب بودن علت تامه، ترکیب علت تامه از (فاعل و غایت) در صورتیست که غایت زاید بر ذات فاعل باشد، مثل تمامی افعالی که توسط فاعل حیوانی یا طبیعت انجام می شود. گاهی علت تامه مرکب از چهار علت است و آن در صورتیست که معلول مرکب از ماده و صورت بوده، و غایت تیز زائد بر ذات فاعل باشد، و گاهی مرکب از سه علت است، و آن در صورتی است که معلول مرکب از ماده و صورت بوده و غایت زائد بر ذات فاعل نباشد. https://eitaa.com/DUROUS_ALSHABAB