🟪 استدلال به روایات عَرَض جهت اثبات نزول وحی به شیوه تفهیم و تفاهم عقلا (بخشی از مقاله «چرایی مبنا بودن شیوه تفهیم و تفاهم عقلا در فرایند تفسیر»)
احادیث عرض به روایاتی گفته می شود که در آن ها قرآن معیار و میزان رد و پذیرش احادیث معرفی شده است(نجارزادگان، 1390،28). بر اساس آیه «وَ أَنزَلنا إِلَیکَ الذِّکرَ لِتُبَیِّنَ لِلنّاسِ ما نُزِّلَ إِلَیهِم و لَعَلَّهُم یَتَفَکَّرونَ: ذکر را به سوی تو فروفرستادیم تا برای مردم آنچه را که برایشان نازل شد بیان نمایی، شاید که آن ها بیندیشند»(نحل/44) و روایات معتبر(کلینی، 1407ق، 1/286؛ حاکم حسکانی، 1411ق، 1/191) پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت ایشان اولین و بهترین مفسران قرآن بوده و وظیفه تبیین وحی را بر عهده دارند(نک: بابایی، 1390ش، 1/30-31و 67-72). قطعا استفاده از احادیث جهت تبیین آیات وحی و معارف دینی مشروط به وثاقت کافی آنها می باشد. در روایات فراوانی پیامبر اکرم(ص) ملاک رد یا پذیرش روایات را موافقت با قرآن می دانند : «َ أَيُّهَا النَّاسُ مَا جَاءَكُمْ عَنِّي يُوَافِقُ كِتَابَ اللَّهِ فَأَنَا قُلْتُهُ وَ مَا جَاءَكُمْ يُخَالِفُ كِتَابَ اللَّهِ فَلَمْ أَقُلْهُ : ای مردم! آنچه از سوی من برای شما آمد که موافق کتاب خدا بود، پس من آن را گفته ام و آنچه به شما رسید که مخالف کتاب خدا بود، پس من آن را نگفته ام»(کلینی، 1407ق، 1/69). این مضمون در بیانات اهل بیت(ع) نیز دیده می شود: «ِ وَ كُلُّ حَدِيثٍ لَا يُوَافِقُ كِتَابَ اللَّهِ فَهُوَ زُخْرُف : هر حدیثی که موافق کتاب خدا نبود سخن بیهوده است»(همان).
بدیهی است که عرضه روایات بر آیات وحی برای سنجش صحت و سقم آن ها، متوقف بر فهم معنای وحی می باشد. اگر زبان قرآن قابل فهم برای عموم #عقلا نباشد، توصیه مکرر معصومین(ع) بر عرضه روایات بر قرآن بیهوده و بی معنا خواهد بود. در نتیجه #روایات_عرض احادیث بر قرآن خود دلیلی بر منطبق بودن زبان وحی با #سیره_تفهیم_و_تفاهم_عقلا است.
🔗 لینک مقاله در وبگاه اندیشکده
🔗 لینک مقاله در نشریه
#عقیلی_فرج
🇵🇸 @Draghilifaraj