✨بسم الله الرحمن الرحیم✨
🌹شرح #حکمت19
درود خدا بر امیرالمؤمنین فرمود:" آن کس که در پی آرزوی خویش بتازد، مرگ او را از پای درآورد."
🔻 یکی از موضوعات بسیار مهم و پرتکرار در نهج البلاغه، بحث آرزوها است. آرزوها وقتی سه قید داشته باشند، منفور و مورد مذمّت امیرالمؤمنین ( علیه السلام) می باشند:
1⃣ فردی، 2⃣ دنیوی، 3⃣ طولانی
🔻به این معنی که اگر آروزها صرفاً فردی بودند، نه مورد نفع جامعه؛ از آن طرف فقط دنیوی بودند و هیچ بُعد معنوی نداشتند و از طرف سوّم طولانی بودند و دور از دسترس شرایط عادی، این آرزوهایی که این سه ویژگی را داشتند منفور امیرالمؤمنین هستند. لذا امیرالمؤمنین(علیه السلام) اگر در حکمت ۳۶ می فرمایند: "کسی که آرزوهایش طولانی است، کردارش نیز ناپسند است" ؛ چون آرزوها قدرت فوق العاده ای در کشش انسان به سمت خود دارند، وقتی طولانی باشند انسان با درک شرایط و مقدورات و محدودیتهای خودش، کم کم ناگزیر میشود حلال و حرام و اخلاق و انسانیّت را زیر پا بگذارد، تا به آن آرزوی دوردست، دست پیدا کند؛ بنابراین کردارش ناپسند می شود.
🔻همچنین مولا علی( علیه السلام) در حکمت ۳۳۴ نهج البلاغه اینگونه می فرمایند که: " اگر بنده خدا اجل و پایان کارش را می دید، با آرزو و فریب آن دشمنی می ورزید" ؛ یعنی راه اینکه انسان عقلش روشن شود و فریب آرزوهای مادیِ دنیویِ فردگرایانه را نخورد، این است که بداند دیر یا زود اجل در خانه اش را می زند و به او مهلت نمی دهد. آن موقع اولاً همه آرزوها دست یافتنی نبودند و در حسرت می میرد؛ ثانیاً برای رسیدن به همان مقدارش که دست پیدا کرده، چقدر حقّ اللّه و حقّ النّاس را ضایع کرده تا توانسته به این آرزو برسد. آن موقع اجل و توجه به مرگ باعث میشود که انسان بی ارزشی این طور آرزو کردن ها را خوب درک کند و نفسش را از این سرکشی و هیجان باز بدارد.
🔻همچنین بر اساس همین مبنا یعنی توجه به مرگ و عبرت از گذشتگانی که مثل ما آرزوهای طولانیِ مادیِ فردی داشتند، اما مرگ آنها را ناکام گذاشت، حضرت در حکمت ۳۵۹ اینگونه نهیب می زنند: " ای اسیران آرزو ها بس کنید، زیرا صاحبان مقامات دنیا را تنها دندانِ حوادث روزگار به هراس افکنده، ای مردم کار تربیت خود را خودتان برعهده بگیرید و نفس را از عادتهایی که به آن حرص دارد، بازگردارید" ؛ یعنی علاوه بر اینکه مرگ خودتان را دائما یاداوری کنید، عبرت بگیرید از صاحبان جاه و مقام و ثروت در تاریخ که چگونه دندان مرگ آنها را از رسیدن به آرزوها و بهره برداری از آن همه امکانات و ثروت محروم کرد.
🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع