3.76M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
💢 تحلیل کامل «مسیر ترامپ برای صلح و شکوفایی بین‌المللی» و معنای واقعی آن در ژئوپلیتیک
۱. فرایند مینسک – چه بود؟
فرایند #مینسک در سال ۱۹۹۲ زیر نظر سازمان امنیت و همکاری اروپا با ریاست مشترک آمریکا، روسیه و فرانسه برای حل مناقشه قره‌باغ آغاز شد، اما طی سه دهه، هیچ نشست نهایی برگزار نشد و آتش‌بس‌ها بارها نقض گردید.
با پیروزی عملیات #باکو در سال ۲۰۲۳ برای بازپس‌گیری #قره_باغ — فرایند مینسک عملاً بی‌اعتبار شد و #ارمنستان و باکو به سراغ مذاکرات مستقیم یا میانجی‌های جایگزین رفته‌اند.
۲. اعلامیه مسیر ترامپ برای صلح و شکوفایی بین‌المللی«TRIPP»– چه گفته شد؟
در ۸ اوت ۲۰۲۵ در واشینگتن، دونالد ترامپ میزبان الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان، و نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، بود.
دو نکته اصلی اعلام شد:
۱. ابتدایی‌شدن متن توافق صلح درباره روابط بین‌دولتی میان ارمنستان و آذربایجان (هنوز تصویب نشده).
۲. پایان رسمی فرایند مینسک درخواست مشترک از OSCE برای خاتمه دادن به نقش میانجی‌گری چند دهه‌ای این سازمان.
همچنین طرحی با عنوان مسیر ترامپ برای صلح و شکوفایی بین‌المللی «TRIPP» معرفی شد — یک مسیر حمل‌ونقل پیشنهادی بین سرزمین اصلی آذربایجان و جمهوری خودمختار نخجوان از طریق استان سیونیک ارمنستان.
۳. مسیر موسوم به «TRIPP» اصلاً یک کریدور جدید نیست:
• این مسیر احیای یک خط راه‌آهن و جاده دوران شوروی است که آذربایجان را از طریق ارمنستان به #نخجوان متصل می‌کرد.
• این ارتباط تا اوایل دهه ۹۰ و آغاز جنگ قره‌باغ فعال بود و پس از آن بسته شد.
• توافق آتش‌بس ۲۰۲۰ با میانجی‌گری روسیه پیش‌تر شامل بازگشایی همه مسیرهای منطقه‌ای از جمله همین مسیر بود.
به بیان دیگر، جغرافیا و مفهوم «TRIPP» پیش از ترامپ، آمریکا و حتی استقلال پساشوروی وجود داشته — این فقط یک بازسازی سیاسی از زیرساخت‌های قدیمی است.
۴. چرا این یک دستاورد جدید نیست؟
• نتیجه‌ای از پیش در جریان: پایان فرایند مینسک و بازگشایی مسیر شوروی از سال ۲۰۲۰ آغاز شده و پس از ۲۰۲۳ قطعی بود.
• برندسازی سیاسی: افزودن نام ترامپ این اقدام اجتناب‌ناپذیر را به یک «پیروزی دیپلماتیک» آمریکایی تبدیل کرده است.
• حل‌نشدن اختلافات اصلی: مسائلی مثل تعیین دقیق مرزها، وضعیت پناهجویان و تضمین‌های امنیتی همچنان بی‌پاسخ مانده‌اند.
۵. معنای عملی
کوتاه‌مدت:
• یک پیروزی تبلیغاتی برای واشینگتن.
• یک عکس یادگاری برای باکو و ایروان، بدون امتیازدهی فوری.
میان‌مدت:
• می‌تواند بدون سرمایه‌گذاری و اجرا، به فراموشی سپرده شود.
• در برابر مخالفت داخلی در ارمنستان (به‌ویژه در سیونیک) و تغییر اولویت‌های آذربایجان آسیب‌پذیر است.
بلندمدت:
• تنها زمانی اهمیت ژئوپلیتیکی می‌یابد که به کریدورهای بزرگ شرق–غرب متصل شود.
• ایران و روسیه می‌توانند به‌طور پنهانی جلوی این گسترش را بگیرند و آن را یک مسیر محلی نگه دارند.
۶. چرا ایران و روسیه سکوت کرده‌اند؟
۱. تهدید فوری وجود ندارد: «TRIPP» یک مسیر محلی کوچک است که فعلاً جایگزین #کریدور شمال–جنوب یا مسیر نخجوان از طریق ایران نمی‌شود.
۲. بزرگ نکردن ماجرا: اعتراض علنی، این اقدام آمریکا را مهم‌تر از واقعیتش جلوه می‌دهد.
۳. فضا برای مهار: تهران و مسکو هنوز می‌توانند در اجرا یا عدم اجرای «TRIPP» نقش‌آفرینی کنند.
۴. مدیریت هماهنگ: سفر پیش‌روی رئیس‌جمهور ایران به ارمنستان نشان می‌دهد که احتمالاً تهران با مسکو در محدود نگه‌داشتن این طرح هماهنگ است.
۷. حضور آمریکا و اسرائیل در قفقاز
آمریکا با گسترش نفوذ و پروژه‌های شرق–غرب، و اسرائیل با همکاری نظامی و اطلاعاتی با آذربایجان فعال‌اند؛ «TRIPP» نیز در همین چارچوب، بیشتر نمادین است تا تحول‌آفرین.
۸. عامل نوبل صلح برای ترامپ
برای ترامپ، «TRIPP» یک فرصت ایده‌آل تبلیغاتی است:
• افزودن نام خود به یک طرح «صلح» بدون درگیر شدن در حل اختلافات واقعی.
• ادعای پایان دادن به یک فرایند دیپلماتیک چند دهه‌ای.
• تقویت تصویر خود به‌عنوان یک میانجی جهانی در مسیر کسب جایزه نوبل صلح.
اعلامیه «TRIPP» و پایان فرایند مینسک یک دستاورد تاریخی نیستند — این‌ها بازبسته‌بندی سیاسی روندهایی هستند که از سال ۲۰۲۰ آغاز شده‌اند و ریشه در زیرساخت‌های دوران شوروی و واقعیت‌های پس از جنگ دارند.
برای ترامپ، این یک راه کم‌هزینه برای نشان دادن حضور دیپلماتیک در قفقاز است. برای ارمنستان و آذربایجان، گامی نمادین در مسیر عادی‌سازی روابط است. برای ایران و روسیه، رویدادی کوچک که می‌توان آن را مهار کرد — و به همین دلیل سکوت کرده‌اند.
مگر این که به شبکه‌های بزرگ‌تر شرق–غرب متصل شود، «TRIPP» همان چیزی خواهد ماند که امروز هست: یک مسیر قدیمی با نامی جدید.
🇮🇷@FADAEYN