#مقاله_پژوهشی با عنوان : موضوع‏‌شناسی و موضوع‌‏سازی فقهی؛ با تأکید بر حوزۀ سیاست و اجتماع نویسنده: استاد اسماعیل پرور 🔻درباره مقاله: فهم احکام الهی و عمل به آن، علاوه بر اجتهاد در منابع دینی، به «#موضوع‌شناسی» هم نیاز دارد؛ تا آنجا که از موضوع‌شناسی به عنوان مکمّل و متمّم اجتهاد یاد کرده ‏اند. این امر، بیانگر اهمیت ویژه موضوع‌شناسی - به‌خصوص در حوزه ‏های اجتماعی و سیاسی - و لزوم بحث و گفتگوی بیشتر، درباره آن است. بر اساس یک پیشنهاد، تمامی مباحث موضوع‌شناسی در قالب سه بخش «چرایی، چیستی و چگونگی» قابل تنظیم و ساماندهی است؛ چرا که این مباحث، یا ناظر به ضرورت شناخت موضوعات (چرایی) است، یا ماهیت موضوعات (چیستی) را تبیین می‌کند و یا به بررسی نحوه شناخت (چگونگی) آنها می‌پردازد. همچنین برای ارتقای این بحث باید تلاش نمود تا دریچه‏ ای از سمت «موضوع‌شناسی» به سوی «#موضوع‌سازی» باز کرد و بحث ساخت و ایجاد موضوعات جدید را در دستور کار قرار داد. در بسیاری از موارد، موضوع ‏شناسی با گونه ‏ای از انفعال و اکتفا به وضع موجود همراه است؛ به این معنا که دیگران، موضوع را می‏سازند و ما باید آن را بشناسیم و حکم شرعی ‏اش را استنباط کنیم، امّا موضوع ‏سازی، یک حرکت فعّال برای مدیریت مسائل اجتماعی است، و امکان ساخت موضوعات جدید و مورد نیاز را برای ما فراهم می‏ آورد. ⬅️مقاله حاضر با نصب‏ العین قراردادن روش تحقیق کتابخانه ‏ای و در کنار آن، با بهره ‏گیری از تکنیک بارش فکری (بحث گروهی) به تبیین این موضوع، پرداخته است. 🔗دانلود مقاله فرهنگستان علوم اسلامی قم ایتا | سایت | اندیشه منیر | انتشارات

#مقاله_پژوهشی باعنوان: تقسیم‌ کار در بازار رقابت کامل رابطه‌ای غیرطبیعی برای ساخت فضای جامعه اسلامی نویسندگان: حجت الاسلام حسین مهدی زاده دکتر علی طوسی 🔻چکیده مقاله: #جهان‌های_معنایی به شرطی قابلیت تحقق اجتماعی دارند که قدرت تغییر و تصرف در روابط اجتماعی را بر اساس مبانی جهان معنایی‌شان داشته باشند. با ‌وجود این، این شرط لازم برای تحقق عینی #جهان_اجتماعی است، نه شرط کافی. بینش‌ها باید بتوانند ساختارها و نهادها - به تعبیر لوفوری، «#فضایی» - را با حداکثر هماهنگی درونی پیشنهاد بدهند تا افراد در متن یک روابط سهل‌الوصول و هماهنگ یا فضای جامعه طبیعیِ متشکل از روابط، تنظیمات خرد و کلان، نظامات حق و تکلیف و ... قرار بگیرند؛ در غیر ‌این صورت، محکوم به میرایی به نفع دیگر بینش‌ها خواهند بود. فضای اجتماعی #مدرن، به ‌مثابه فراگیرترین فضای اجتماعی زمانه ما، مبتنی بر طرحی است که آدام اسمیت برای نخستین‌بار آن را در «قالب تقسیم کار در بازار رقابت کامل» مدون نمود. ⬅️در این تحقیق کارکردهای طرح اسمیت را در ساخت #فضای_زیست_اجتماعی با کمک نظریه «#تولید_فضا»ی هانری لوفور در قالب شهر جمع‌بندی کرده و در گامی دیگر، خصوصیات جامعه اسمیتی با #احکام_اسلامی مقایسه خواهد شد تا روشن گردد چگونه گسترش بازارگونه نظم اجتماعی با ساخت «#انسان_ادیان» قابل هماهنگی نیست و به تعارض ایمان فردی و فضای اجتماعی می‌انجامد. 🔗دانلود مقاله فرهنگستان علوم اسلامی قم ایتا | سایت | اندیشه منیر | انتشارات

#معرفی | #مقاله_پژوهشی 🔻عنوان مقاله جایگاه و نقش امام در تحقق امت ـ تمدن اسلامی (در پرتو آیۀ 47 سوره یونس) 🔻نویسنده: حجت الاسلام و المسلمین دکتر مصطفی جمالی عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم چکیده 🔻هدف محوری #انقلاب_اسلامی برپایی #تمدن_نوین_اسلامی در دورۀ کنونی است. فهم این مهم و نقشۀ عظیم تحقق آن از ضروریات جامعۀ کنونی ما و به‌ویژه نخبگان حوزه و دانشگاه به‌شمار می‌رود. برای دریافتن دقیق این موضوع باید با تدبر در آیات الهی و در پرتو مفاهیمی قرآنی همچون مدینه، #امت، بلد، رسول و #امام به درک دقیقی از جایگاه و نقش امام در تحقق تمدن اسلامی برسیم. ازجمله آیات الهی، آیۀ 74 سورۀ یونس «وَلِکلِّ أُمَّةٍ رَسُولٌ فَإِذَا جَاءَ رَسُولُهُمْ قُضِی بَینَهُمْ بِالْقِسْطِ وَهُمْ لَا یظْلَمُونَ» است که در آن به دو مسئلۀ اساسی دربارۀ تمدن و امت اشاره می‌کند: نخست، براساس این آیه می‌توان به تبیین نظریۀ اجتماعی اسلام در تشکیل امت و تمدن پی برد و همان نظریۀ امامت-امت است.این نظریه با نظریۀ اجتماعی استیلا در جوامع پیش از مدرن و نظریۀ اجتماعی بازار در جوامع مدرن، تفاوت جوهری دارد. در این نظریه، امام رکن امت و تمدن است و حول ولایت امام و با تولی از سر محبت امت، تمدن ساخته می‌شود. تمدن و امت بر مدار نظام اراده‌ها با محوریت ارادۀ محوری شکل می‌گیرد که ظهور این نظام اراده‌ها را در ساحت‌های گوناگون امت می‌توان ملاحظه کرد؛ دوم، مهم‌ترین فعل امام در امت برپایی قسط و عدل است و این یعنی پایبند شدن به تناسبات اقامۀ #توحید که تنها از مسیر جریان ولایت امام و تولی انسان‌ها به آن ولایت محقق می‌شود که این مسیر درست مانند مسیر جریان ولایت الهیه و تولی به ولایت الله است. بنابراین، #عدالت به معنای تحقق تناسبات جریان ولایت و تولی به امام است. 📄دو فصلنامه علمی مطالعات سیاسی تمدن نوین اسلامی|شهریور 1402 صفحه 61-80 فرهنگستان علوم اسلامی قم ایتا|وبگاه|اندیشه منیر|انتشارات

#معرفی | #مقاله_پژوهشی 🔰 عنوان مقاله: نقش الهیات فرهنگ در مهندسی فرهنگ دینی و الزامات آن در طراحی سبک زندگی تمدنی 🔻 نویسنده: |محمدرضا خاکی قراملکی |عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم 🔻 چکیده: ▫️هر گونه مهندسی تغییر و تکامل #فرهنگ جامعه، بدون ملاحظه شرایط تغییر و نگاه #سیستمی ممکن نیست. ▫️#مهندسی_فرهنگ دینی، دارای کارکرد «قدرت پیش بینی، هدایت، کنترل، فرهنگ جامعه می باشد و چنین امری مستلزم فهم روشمندِ اصول، معیار، جهت گیری کلان فرهنگ دین، از متن دین می باشد. ▫️مسئله اساسی اینکه آیا بدون #استنباط فرهنگ دین در مقیاس تمدنی، حضور حداکثری دین در فرهنگ دینی و سبک زندگی اجتماعی امکانپذیر است؟ آیا استنباط فرهنگ دین، نیازمند دانش الهیات می باشد؟ ▫️پژوهش حاضر، مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای با روش توصیفی و تحلیلی تلاش می کند به این سوال پاسخ دهد. در فرضیه موردنظر متاله دین در تکاپوی توصیف خطابات دین و فهم «احکام توصیفی» آن، در حوزه «ارزش ها، بینش ها، رفتارهای» دینی و کشف هندسه ابعاد آن در مقیاس تمدنی، نیازمند صورتبندی «#الهیات_فرهنگ» از «متن دین براساس سبک زندگی فردی و تمدنی و احراز اسلامیت آن می باشد. در نتیجه به واسطۀ الهیات فرهنگ، نسبت محتوای فرهنگ دین و صورت آن که در قالب #سبک_زندگی ظهور می کند هماهنگ می گردد. 📥 فایل مقاله ▪️چاپ شده در دوﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪﻋﻠمی ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ ﺗﻤﺪن ﻧﻮﯾﻦ اﺳﻼمی|دوره۶، ﺷﻤﺎره۱ #الهیات #الهیات_فرهنگ فرهنگستان علوم اسلامی قم ایتا|وبگاه|اندیشه منیر|انتشارات

#معرفی | #مقاله_پژوهشی 🔰 عنوان مقاله: تحلیل فلسفی مهندسی تمدن در بستر جنگ اراده‌ها 🔻 نویسنده: |محمدرضا خاکی قراملکی |عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم 🔻 چکیده: ▫️تبیین #فلسفه تاریخی از روابط #اراده‌های سازمان‌یافته که به قدرت تمدنی تبدیل می‌شوند، مسئله‌ی ساده‌ای نیست. ▫️ظرفیت #تمدن‌ها ازیک‌سو تابع قدرت کنش‌گری اراده‌های قاهر و ابزارهای آن و از سوی‌دیگر به مکانیزم گردش قدرت برمی‌گردد. ▫️چه طیفی از اراده‌ها و با چه ضریب نفوذی، مبدأ ظهور تمدن‌ها هستند؟ ▫️حرکت تمدنی، حاصل هماهنگی #شبکه‌ی اراده‌های جهت‌یافته است. ▫️کنش‌گری اراده‌ها ضریب نفوذ یکسانی ندارند؛ بلکه برخی به‌دلیل قدرت روحی و عقلی، قاهرند؛ لذا ساخت جامعه، برآیند نفوذ #قدرت برتر و پذیرش آن می‌باشد. ▫️نظام اراده‌ها نیز در سه مقیاس: «تاریخی، اجتماعی، فردی» محور تحولات می‌باشند و در صورت هماهنگی بر محور واحد و عهده‌سپاری همدلانه به قوانین سازمان تمدنی خود، جامعه در وضعیت تکاملی قرار گرفته و تمدن‌ها شکوفا می‌شوند. ▫️فرایند ظهور تمدن‌ها، در یک ‌روند خطی صورت نمی‌گیرد، بلکه از بستر جدال اراده‌های درونی و بیرونی عبور می‌کند. ▫️این پژوهش با روش تحقیقات کتابخانه‌ای و مطالعات نظری نشان می‌دهد که غلبه بر وضعیت موجود تمدنی، با کنشگری اراده‌های سازمان‌یافته در مقیاس فرد، در سه بعد «اخلاق، عقلانیت، رفتار» و در مقیاس جامعه با تولید «علوم، ساختارها، #تکنولوژی» متناسب با بافت بومی و ارزشی امکان‌پذیر است. 📥 فایل مقاله ▪️دوفصلنامه علمی مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی فرهنگستان علوم اسلامی قم ایتا|وبگاه|اندیشه منیر|انتشارات

#معرفی | #مقاله_پژوهشی 📄 عنوان مقاله: "تحلیلی انتقادی بر رویکرد جداانگاری علم و تکنولوژی در مسئله علم دینی" 👤 نویسنده: حجت الاسلام دکتر محمدرضا خاکی قراملکی | عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم | آذر ۱۴۰۳ ➕چکیده ➖در گفتمان #علم_دینی، ازجمله نظریه‌های قابل‌توجه، نظریه‌ای است که از امکان و مطلوبیت «تکنولوژی دینی» و عدم امکان و مطلوبیت «علم دینی» سخن می‌گوید و بر این باور است که «#تکنولوژی»، به دلیل فقدان ذات و خصلت کارکردی و پراگماتیسمی، به جهت خاصی تعلّق دارد؛ پس می‌تواند وصف دینی را بپذیرد؛ اما «ذات علم» به جهت خاصی تعلق بردار نیست، پس نمی‌تواند وصف دینی و غیردینی را بپذیرد. ➖در این تحقیق هر دو رکن نظریه مورد نقد و نقض قرار گرفته است. #اولاً: خود تکنولوژی نیز دارای ذات و توان علّی هست، والاّ کارکرد جدیدی تولید نمی‌شد. پس تکنولوژی هم نمی‌تواند متصف به دینی شود. #ثانیاً: با پذیرش #عقل_نقاد و گرانبار بودن مشاهده از نظریه، حضور تعلق به جهت خاص، را بایستی در متن علم نیز قبول کرد. ➖در نتیجه، ارتباط درهم‌تنیده انگیزه و انگیخته، مانع از تفکیک علم و تکنولوژی، در فرایند تولید علوم اسلامی می‌باشد و هرگونه تجویز برای زدودن بار ایدئولوژیکی از نظریه‌ها نیز افتادن در دام ایدئولوژی غلط می‌باشد. ➖توصیف و تبیین این نظریه با تحلیل نظری و روش گردآوری و تحقیقات کتابخانه‌ای صورت‌گرفته است. 🗝#کلیدواژه: علم دینی، تکنولوژی بومی، عقل نقاد، نسبیت فهم، انطباق‌پذیری، عینیت، ذهنیت 📥 دریافت مقاله 🔗 منتشر شده در فصلنامه کتاب نقد فرهنگستان علوم اسلامی قم ایتا|وبگاه|اندیشه منیر|انتشارات