پناه؛ تأملات تمدنی پیرامون روابط انسانی در قرآن 🎙#پادکست | قسمت سوم موضــوع: جریان رحمت الهی از صفتی الهی به مناسبات انسانی گفت‌وگو با حجت‌الاسلام دکتر حبیب‌الله بابایی؛ مدیر پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی #راوی؛صدای مدرسه‌ نگاه مدرســـه تـ؋ــــکر و نــوآوری نگــــــاهـ ‌🆔 @sch_negah https://eitaa.com/Habibollah_Babai

ساخت شکّ بر بنیان نفاق (قسمت ۱۰) دو آیهٔ ذیل را ملاحظه کنید: أَفَمَنْ أَسَّسَ بُنْيَانَهُ عَلَىٰ تَقْوَىٰ مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانٍ خَيْرٌ أَمْ مَنْ أَسَّسَ بُنْيَانَهُ عَلَىٰ شَفَا جُرُفٍ هَارٍ فَانْهَارَ بِهِ فِي نَارِ جَهَنَّمَ ۗ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ (۱۰۹) لَا يَزَالُ بُنْيَانُهُمُ الَّذِي بَنَوْا رِيبَةً فِي قُلُوبِهِمْ إِلَّا أَنْ تَقَطَّعَ قُلُوبُهُمْ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ (۱۱۰) سورهٔ توبه. آيا كسى كه بنياد [كار] خود را بر پايه تقوا و خشنودى خدا نهاده بهتر است يا كسى كه بناى خود را بر لب پرتگاهى مُشرف به سقوط پى‌ريزى كرده و با آن در آتش دوزخ فرو مى‌افتد؟ و خدا گروه بيدادگران را هدايت نمى‌كند. همواره آن ساختمانى كه بنا كرده‌اند، در دلهايشان مايه شك است، تا آنكه دلهايشان پاره پاره شود، و خدا داناى سنجيده‌كار است. نکته مهم در این آیات، بنیان بنائی است که نه موجب ایمان بلکه مایهٔ شک و ریبه است. حال باید تامل کرد چگونه یک نهاد ظاهرا مقدس مثل مسجد ضرار می‌تواند مایهٔ شک و تردید و نه مایهٔ ایمان و یقین بشود؟ و نیز باید فکری کرد که چگونه نفاقِ در قالب امر مقدس می‌تواند منتهی به شک (شک در فرد منافق و شک در جامعه آلوده به نفاق) گشته و اختلالی در نظم ایمانی مومنان بوجود آورد؟ ادامه دارد.... https://eitaa.com/Habibollah_Babai

▪️«تلکَ قضیةٌ»، ترانــه‌ای در باره تضادهای جهان مدرن https://eitaa.com/Habibollah_Babai ‌🆔 @sch_negah

نفاق و هویت شکّی (قسمت 11) آنچه از آیات قرآنی در بارۀ «نفاق» بر می‌آید این است که اولا جریان نفاق در نفاق‌ورزی خود خودآگاه است و در این باره اهل تردید نیست (واذا لقوا الذین آمنوا قالوا آمنا واذا خلوا الی شیاطینهم قالوا انا معکم)، لیکن نفاقی که منافقان دارند و کنش‌های منافقانه‌ای که انجام می‌دهند، مایۀ شک‌های غیراخلاقی و ریبه‌های قلبی آنها می‌شود. این ریبه‌ها همواره ماندنی است و تا زمانی که نفاق هست، ریبه و فرهنگ شکّ‌ انکاری نیز همچنان باقی می‌ماند. علاوه بر این، جریان نفاق در جامعه نیز بنای ریبه و شکّ‌سازی می‌کند. در این باره به نظر می‌رسد اولا پدیدۀ نفاق به لحاظ هستی‌شناختی پدیده‌ای دوگانه، مردد، مبهم، و متضاد است که نه تنها کنش‌هایش برای خود فرد منافق ضرر و زیان و تناقض ایجاد می‌کند (تناقض در خود)، بلکه پیوسته دوگانه‌های متضادی را توأمان در جامعه ایمانی و حتی در جامعه غیرایمانی بوجود می‌آورد. بدین سان پدیده نفاق در جامعه اساسا هویت شکّی دارد و جامعه را دچار بی‌نظمی و بی‌هویتی می‌کند. ثانیا نهادهایی که جریان نفاق تولید می‌کند، نظام تربیتی‌ای که می‌سازد، کتابی که می‌نویسد، فیلمی که می‌سازد، و حتی حسینیه و مسجد و هیئتی که بنا می‌کند، همه بر بنیان شک و ریبه‌های غیراخلاقی است. نهادهای شکّ‌پایه و آمیخته به ریبه و تردید، در مخاطبان مومن نیز شک‌های غیراخلاقی را توجیه می‌کند (روانشناسی تسرّی نفاق) و زمینه را برای برچیده شدن ایمان و بلکه ایجاد ارزش‌های معکوس در جامعه فراهم می‌کند که نکته آن را می‌توان در «نهی از معروف» و «امر به منکر» در سیرۀ رفتاری منافقان مشاهده کرد. الْمُنَافِقُونَ وَالْمُنَافِقَاتُ بَعْضُهُمْ مِنْ بَعْضٍ ۚ يَأْمُرُونَ بِالْمُنْكَرِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمَعْرُوفِ وَيَقْبِضُونَ أَيْدِيَهُمْ ۚ نَسُوا اللَّهَ فَنَسِيَهُمْ ۗ إِنَّ الْمُنَافِقِينَ هُمُ الْفَاسِقُونَ. مردان منافق و زنان منافق، همه از یک گروهند! آنها امر به منکر، و نهی از معروف می‌کنند؛ و دستهایشان را (از انفاق و بخشش) می‌بندند؛ خدا را فراموش کردند، و خدا (نیز) آنها را فراموش کرد (، و رحمتش را از آنها قطع نمود)؛ به یقین، منافقان همان فاسقانند! (توبه: 67) https://eitaa.com/Habibollah_Babai

پناه؛ تأملات تمدنی پیرامون روابط انسانی در قرآن 🎙#پادکست | قسمت چهارم موضــوع: آیا رحمت الهی یک سنت است یا یک استثنا؟ گفت‌وگو با حجت‌الاسلام دکتر حبیب‌الله بابایی؛ مدیر پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی #راوی؛صدای مدرسه‌ نگاه مدرســـه تـ؋ــــکر و نــوآوری نگــــــاهـ ‌🆔 @sch_negah https://eitaa.com/Habibollah_Babai

مرادخای کاپلان احیای سنت‌ منسوخ تورات‌خوانی را برای عقلانیت تمدنی یهود بسیار مهم می‌داند. مهم‌تر از آن سنت منسوخ یهودیان، فرهنگ زندهٔ «تلاوت قرآن» بمثابه یکی از نقطه‌های عطف تمدنیِ مسلمانان است که در آن «معرفت»،«معنویت»، «هنر»، و «نظم» باهم جمع شده. البته تمدن‌پژوهان ایران کمتر به این موضوعات فکر می‌کنند! https://eitaa.com/Habibollah_Babai https://virasty.com/Habibollah_Babai/1711537158860000598

برنامه‌های شب قدر با موضوعاتی متفاوت در باب «حقیقت زیستن» در حسینیهٔ ارشاد https://eitaa.com/Habibollah_Babai

آیا «شکّ» همزیستی ایجاد می‌کند؟ (قسمت 12) یکی از نکته‌های مربوط به آیۀ « لَا يَزَالُ بُنْيَانُهُمُ الَّذِي بَنَوْا رِيبَةً فِي قُلُوبِهِمْ» درمسئله «شک و یقین/ایمان» مسئله آموزش شکّ در برابرآموزش یقین و ایمان است. امروزه هستند کسانی که فکر می‌کنند اگر نوعی از نسبیت‌گرایی و شک‌گرایی را در دوره‌های آموزشی (مثل فلسفه برای کودکان) نهادینه بکنند، راه برای همزیستی و تحمل یکدیگر در جامعه دینی گشوده خواهد شد. فارغ از اینکه تاریخ اجتماعیِ «شکّ» در غرب چه بوده و حاصل آن در مناسبات انسانی چگونه بوده است (ببینید تاریخ جنگ‌های مدرن را بعد از امواج شکّ فلسفی و فرهنگی در عصر روشنگری) باید بدین نکته توجه داشت که اساسا «شکّ» نوعی از بی‌قاعدگی و هرج‌ومرج در خشونت را توجیه می‌کند در حالی که ایمان (ایمان غیرتقلیدی) بر پایۀ میزان و قانون به خشونت سفارش می‌کند (آنجا که سفارش می‌کند)، علاوه اینکه بر اساس همان میزان و معیار هم مبانی عمیقی را در نسبت بین «خود و دیگری»، «اخوت انسانی»، «مدارا»، «صلح»، «دوری از نزاع»، «خوش خلقی» و غیره ارائه می‌نماید. حال پر واضح است که خشونت بی‌قاعده (غزّه امروز را ببینید) خشن‌تر خواهد بود نسبت به خشونت با قاعده. از طرف دیگر تعایش و همزیستیِ مبتنی بر شک و تردید پایدار نخواهد بود در حالی که همزیستی برآمده از بنیان‌های ایمانی و الهیاتی پایدار و ماندگار است. بدین‌ترتیب نظم اجتماعی را می‌توان بر بنیان ایمان درست کرد، لیکن همان نظم را نمی‌توان بر اساس شکّ بنا نهاد. بحث «شک و همزیستی» ادامه دارد... https://eitaa.com/Habibollah_Babai

«شکّ پسندیده» در مناسبات اجتماعی مومنان (قسمت 13) نوشته‌ای از دکتر احمد فربهی 1) یکی از قواعد فقهی در حدود شرعی، قاعده دَرء است یعنی «الحدود تُدرَأ بالشبهات» یعنی اگر کسی متهم به یک جرم شد که دارای حدی است به محض این که درباره‌‌ی آن شکی برای قاضی به وجود آمد، قاضی نمی‌تواند حد را بر او جاری کند پس یکی از کارکردهای شک در روابط اجتماعی، جریان اصل برائت و دفع حدود از افراد است. 2) یکی از احکام شرعی و اخلاقی، «حمل فعل برادر بر احسن وجوه است» معنای آن این است که اگر برادر تو متهم به رفتار زشتی شد تا وقتی که یقین حاصل نشده، موظفی رفتار او را بر احسن وجوه حمل کنی در این‌جا هم تا وقتی شک داری و شک تو تبدیل به یقین نشده، باید درباره‌ی رفتار برادرت، قضاوت خوبی داشته باشی. 3) یکی از هنجارهای اجتماعی که دین به ما توصیه می‌کند، اصل «تغافل» است یعنی نسبت به عیوب دیگران مدام باید خودت را به غفلت بزنی و بگویی: فکر نمی‌‌کنم ایشان با این رفتارش قصد بدی داشته باشد. قضاوت باید بر اساس علم باشد از این‌رو «شک واقعی» منشأ مدارای اجتماعی است هم‌چنان‌که تغافل نسبت به عیوب دیگران یکی از رفتارهای پسندیده در دین است از این‌رو «شک دستوری» منشأ مدارا در بسیاری از رفتارهای اجتماعی می‌شود. در عین حال نظارت و حفظ هنجارهای خوب، بُعد دیگری است که باید هر فرد دین‌داری در تعاملات اجتماعی‌اش داشته باشد. 4) خلاصه اینکه در باورها حتی‌الامکان انسان نباید اجازه دهد شک وارد قلبش شود (روايات ما پر است از مذمت شکّ در باورهای حق)، و در قضاوت‌های اجتماعی حتی‌الامکان نباید اجازه دهد یقین وارد ذهنش شود و همیشه به شک‌های واقعی یا دستوری توجه کند. https://eitaa.com/Habibollah_Babai

پناه؛ تأملات تمدنی پیرامون روابط انسانی در قرآن 🎙#پادکست | قسمت پنجم موضــوع: دور کردن جامعه از خشونت و برپایی عدالت اجتماعی مبتنی بر اخلاق رحمت پایه گفت‌وگو با حجت‌الاسلام دکتر حبیب‌الله بابایی؛ مدیر پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی #راوی؛صدای مدرسه‌ نگاه مدرســـه تـ؋ــــکر و نــوآوری نگــــــاهـ ‌🆔 @sch_negah https://eitaa.com/Habibollah_Babai

امروز، روز جهانی قدس باید فراتر از جهان اسلام مطرح شود. صهیونیسم افراطی اکنون یکی از تهدیدات بنیادین برای نظم جهانی است. از این رو، باید تمامی ملل در اقصا نقاط جهان همه با هم برخیزد و یک رخداد متفاوت و موثری را در روز قدس رقم بزند تا بلکه بتواند آینده دنیا را از آشوب‌ برآمده از نظام اسرائیلی رها سازد. https://x.com/Habz109/status/1774484990018941085?t=bmLhuX2SMcn2QsCE_0ydWw&s=35 https://eitaa.com/Habibollah_Babai

بازی شکّ و صنعت شکّ‌سازی (قسمت 14) بَلْ هُمْ فِي شَكٍّ يَلْعَبُونَ. ليكن ايشان در شكى كه دارند سرخوش و مشغول بازی‌اند. (آیه 9 از سورۀ دخان). توضیح اینکه کسانی در مورد آنچه که برای پیامبر اسلام ص فروفرستاده شد شکّ می‌ورزند و قرآنی را که بر او خوانده شده، به بازی گرفته و در مهم‌ترین پیام‌های زندگی مشغول سرگرمی و لهو و لعب می‌شوند. بر پایۀ نظر برخی از مفسران، تنوینی که در «شکّ» آمده، برای تعظیم شکّ است، یعنی اینکه سرگرمی و استهزاء آنها در باب یک «شکّ بزرگ» است. یعنی این جماعت، نه تنها شک می‌کنند، بلکه شک بزرگی را مرتکب می‌شوند. و آنگاه در این شکّ بزرگ هم توقف نمی‌کنند بلکه آن را مایه سرگرمی، استهزاء و بازی و غفلت قرار می‌دهند و نه مایۀ تنبه و آگاهی و معرفت. بزرگی این شک هم می‌تواند در مورد «متعلق شک» باشد و اینکه این جماعت حقایق بزرگی را انکار می‌کنند و با حقایق بزرگی شوخی و بازی می‌کنند و سرمایه‌های عظیمی همچون دین و ایمان را مایۀ شک‌ورزی‌های بسیط و سطحی قرار می‌دهند. همین‌طور این شکّ بزرگ می‌تواند برآمده از انبوهی از شک‌هایی باشد که در جامعه پیدا می‌شود و آنگاه انباشت شک‌ها، تودۀ بزرگی از شک را ایجاد می‌کند. نکته مهم دراین مسئله «صنعت شکّ‌سازی» در عرصه‌های علمی (مانند فلسفه و الهیات) و نیز عرصه‌های فرهنگی است که مهم‌ترین این گونه از شکّ‌پردازی‌ها را می‌توان در صنعت فرهنگی دیجیتال مشاهده کرد که شکّ‌های بزرگی را در مسلّمات فرهنگی، مسلّمات اخلاقی، و مسلّمات اجتماعی پیش می‌کشد و در عمق بدیهیات انسانی ایجاد شک و تردید نموده و زندگی به مثابه بازی را برای انسان معاصر به ارمغان می‌آورد. https://eitaa.com/Habibollah_Babai