#تفسیر_قرآن ۱ #حمد ۱ 💠 اهداف کلی این سوره: این سوره با سوره های دیگر قرآن کریم، از نظر لحن و آهنگ، تفاوت اساسی دارد، زیرا این سوره از زبان بندگان است و سوره های دیگر، به عنوان سخنان خداوند سبحان. ✅ به تعبیر دیگر، در این سوره، خدای متعال، طرز مناجات و سخن گفتن با او را به بندگانش می آموزد. ⬅️ بنابراین، با دقت در محتوای این سوره می توان دریافت که در مقام مناجات با رب العالمین و درخواست حاجت از وی، بهتر است با حمد و ستایش و ابراز ایمان و تاکید بر این که تنها یاری رسان در عالم هستی، خود اوست، سخن را آغاز نماییم. 📚 کانال پژوهش های اصولی https://eitaa.com/joinchat/1772093454C44c5b95945

#تفسیر_قرآن ۲ #حمد ۲ 💠 جایگاه این سوره: این سوره اساس قرآن کریم است. در حدیثی از رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) آمده است: الحمد اُمّ القرآن. سوره حمد ریشه (اساس) قرآن است)؛ و این در زمانی بود که جابر بن عبدالله انصاری خدمت پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) رسید و حضرت به ایشان فرمودند: "ایا برترین سوره ای را که خداوند در کتابش نازل کرده، به تو تعلیم کنم"؟ جابر عرض کرد: "آری، پدر و مادرم به فدایت باد، به من تعلیم کن". و سپس حضرت این سوره را به ایشان تعلیم نموده و فرمودند:"این سوره شفای هر دردی است مگر مرگ". ✅ دلیل این سخن نیز شاید با دقت در مفاهیم این سوره روشن شود، چرا محتوای آن که چکیده ای از مجموع محتوای قرآن کریم است. 🟢 به دیگر سخن، این سوره مراحل سه گانه ایمان را در بر دارد که عبارت است از: _ اعتقاد به قلب؛ _ اقرار به زبان؛ _ عمل به ارکان. 🖋 توضیح این که: اعتقاد قلبی بدان معنا است که ایمان انسان، از مرحله پذیرش عقلی و ذهنی عبور کرده و به قلب او نفود کرده باشد. البته منظور قلب صنوبری گوشتی نیست، بلکه مراد، رسوخ شدید عقاید از جسم به جان (روح) است. اعتقاد قلبی بسيار مهم است، زیرا اگر چنین رسوخی ایجاد نشده باشد، ممکن است در اثر سکرات موت، همه داشته های ذهنی و عقلی از دست برود و انسان با دست خالی از دنیا برود. البته اعتقاد قلبی نیز با وجود این شدت اهمیت، کافی نیست زیرا: ✅ اولا، انسان باید به صورت مستمر، عقاید قلبی خویش را با زبان، اقرار و بیان نماید. ✅ ثانیا، باید با ارکان بدن خویش به آن عقاید عمل نماید. 🔴 بیان ارتباط این سه مرحله با آیات کریمه سوره مبارکه حمد: 1⃣ در ابتدا با اقرار به این که تمام نعمت ها از جانب خدا است (گاهی با واسطه و گاهی بدون واسطه)، و نیز اقرار به این که او مالک روز جزا است و او تنها معبود و تنها یاری رسان است، از عقاید قلبی خویش پرده بر می داریم. 2⃣ از او هدایت به صراط مستقیم را درخواست می کنیم تا با یاری او در مرحله عمل به ارکان موفق باشیم. 3⃣ تصریح می کنیم که نتیجه دوری از صراط مستقیم، گمراهی و مورد غضب الهی قرار کرفتن است تا با تکرار این نکته، نفس خویش را به عمل و تکاپو وادار کنیم. 📚 کانال پژوهش های اصولی https://eitaa.com/joinchat/1772093454C44c5b95945

#تفسیر_قرآن ۳ #حمد ۳ 💠 فضیلت این سوره: درباره فضیلت این سوره در حدیثی از رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) آمده است: 🔆 هر مسلمانی سوره حمد را بخواند، پاداش او به اندازه کسی است که دو سوم قرآن را خوانده است (و طبق نقل دیگری، پاداش کسی را دارد که تمام قرآن‌ را خوانده باشد) و گویا برای هر فردی از زنان و مردان مومن هدیه ای فرستاده است. ✅ این تعابیر شاید به دلیل آن است که تمامی قرآن‌ را از یک نظر می توان در ایمان و عمل خلاصه کرد و هر دو در این سوره مبارکه جمع شده است. 📚 کانال پژوهش های اصولی https://eitaa.com/joinchat/1772093454C44c5b95945

#تفسیر_قرآن ۴ #حمد ۴ 💠 اهمیت بسم الله الرحمن الرحیم ✅ اینکه به بشر دستور داده شده است که کارهایش را به نام خدا بنامد، روی چه انگیزه‌ای می‌تواند باشد؟ برای این است که کارهای انسان جنبه قدس و عبادت پیدا کند و به نام او برکت یابد. و چون آغاز کردن به نام کسی مفهومش این است که او را موجودی قدّوس و منزّه از جمیع نقص‌ها و سرچشمه کمالات دانسته و می‌خواهد عملش را با انتساب به او برکت بخشد، لذا کارها را به نام هیچ کس حتی نام رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) نمی‌توان آغاز کرد و این است معنی تسبیح نام‏ الله. ✅ به نظر می‌رسد که بهترین نظریه در اینجا نظر صاحب‏ المیزان‏ است که می‌فرماید معنی تسبیح نام خدا این است که آنجا که مقام تقدیس و تکریم است نام مخلوق در ردیف نام الله قرار نگیرد و یا در جایی که نام الله باید برده شود، نام موجود دیگری به میان نیاید؛ یعنی نه با نام خدا نام دیگری را و نه به جای نام خدا نام دیگری را به کار نبریم که هر دو شرک است. 📚 کانال پژوهش های اصولی https://eitaa.com/joinchat/1772093454C44c5b95945

#تفسیر_قرآن ۵ #حمد ۵ 💠 الله ✅ الله یکی از نام‌های خداست. نام‏‌گذاری‌هایی که برای افراد و یا اشیاء می‌کنند گاهی از نوع علامت است و گاهی از نوع وصف. در قسم اول گرچه اسماء خودشان دارای معانی هستند ولی معنای آنها منظور نظر نگردیده بلکه تنها برای تشخیص و بازشناسی، این اسم گذاشته شده است و لذا حکم یک علامت را بیشتر ندارد. ✅ در قسم دوم، نامْ حکایتگر شأنی از شئون صاحب نام است و صفتی از صفات او را بیان می‌کند. پروردگار متعال نامی که صرفاً جنبه علامت داشته باشد ندارد و تمام نامهای او نمایانگر حقیقتی از حقایق ذات مقدس اوست. در قرآن کریم در حدود صد اسم برای خداوند آمده است که در واقع صد صفت است که نمونه آنها را در همین سوره ملاحظه می‏‌نمایید: الله، رحمن، رحیم، مالک یوم الدین. ولی هیچ کدام جامعیتی را که این نام دارد ندارند، چون آنها هرکدام یکی از کمالات او را نشان می‌دهند ولی این نام نمایانگر ذات مستجمع جمیع صفات کمالیه است. 📚 کانال پژوهش های اصولی https://eitaa.com/joinchat/1772093454C44c5b95945

#تفسیر_قرآن ۶ #حمد ۶ 💠 ریشه کلمه جلاله الله ✅ درباره ریشه لغت الله چند نظر وجود دارد. بعضی گفته‌اند این کلمه از «الَهَ» مشتق است و بعضی دیگر گفته‌اند که از «وَلَهَ» گرفته شده است. ✅ اگر از «الَهَ» مشتق شده باشد یعنی عَبَدَ، پس الله یعنی ذات شایسته پرستش که‏ کامل از جمیع جهات است. چون موجودی که خودش مخلوق دیگری است و یا دارای نقص است شایسته پرستش نخواهد بود، پس همین که گفته می‌شود «الاله» یعنی آن ذاتی که به گونه‌ای است که او را باید پرستش کرد و قهراً این معانی در این کلمه نهفته است. ذات مستجمع جمیع صفات کمالیه و مبرّا از هرگونه سلب و نقص. ✅ و اگر از «وَلَهَ» مشتق شده باشد، وَلَه یعنی تحیر، واله یعنی حیران و یا به معنی عاشق و شیداست و از این جهت خداوند را الله گفته‌اند که عقل‌ها در مقابل ذات مقدسش حیران و یا متوجه و عاشق او و پناهنده به اویند. 📚 کانال پژوهش های اصولی https://eitaa.com/joinchat/1772093454C44c5b95945

#تفسیر_قرآن ۷ #حمد ۷ 💠 الرَّحمن الرَّحیم ✅ رحمان و رحیم هر دو از ریشه "رحمت" گرفته شده‌اند ولی با دو نگاه و یا دو بعد متفاوت. ✅ "رحمان" صیغه ی مبالغه است بر وزن "فَعلان" و نشان دهنده ی کثرت رحمت و افزونی آن است و همچنین نشان دهنده ی سعه ی رحمت الهی است. ✅ "رحیم" صفت مشبه است بر وزن "فَعیل" و نشان دهنده ثبات و دوام می‌باشد. و نشان دهنده این است که رحمت خدا مستمر و مداوم است و برای او ثابت می‌باشد و هیچ وقت رحمت او زایل نمی‌شود. 📚 کانال پژوهش های اصولی https://eitaa.com/joinchat/1772093454C44c5b95945

#تفسیر_قرآن ۸ #حمد ۸ 💠 الْحَمْدُ لِلَّهِ‏ ✅ ما لغتی در فارسی نداریم که ترجمان کلمه حمد باشد. البته دو کلمه است که نزدیک به معنای حمد است و آنها در فارسی معادل دارند و معمولًا برای ترجمه حمد از معادل آنها استفاده می‌شود. یکی «مدح» که معادل آن ستایش است و دیگری «شکر» که به سپاس ترجمه می‌شود. ولی هیچ کدام به تنهایی رساننده معنای حمد نیستند. ✅ مدح به معنی ستایش است. ستایش از احساس‌های مخصوص انسانی است؛ یعنی این انسان است که دارای این درجه از ادراک و احساس است که وقتی در مقابل کمال و جلال، زیبایی و بهاء قرار می‌گیرد این احساس به صورت عکس ‏العمل در او پیدا می‌شود که او را ستایش کند. این احساس در حیوان نیست. حیوان نه آن کمال و جلال و عظمت را درک می‌کند و نه قدرت دارد که ستایشگر این اوصاف باشد. ✅ احساس پاکیزه ی دیگری در انسان وجود دارد که باز از امتیازات انسان است و آن را «سپاس‌گزاری» می‌گویند و ترجمه کلمه «شکر» است و آن در وقتی است که از ناحیه کسی به انسان خیری برسد؛ انسانیت انسان اقتضا می‌کند که نسبت به او اظهار امتنان بنماید. اینکه خدای متعال در قرآن سؤال می‌کند: هَلْ جَزاءُ الْاحْسانِ الَّا الْاحْسانُ‏ [1] سؤالی است که مخاطب آن فطرت سلیم انسانی است و وجدان پاک انسان پاسخگوی آن است. ✅ حمد نه مدح خالص است و نه سپاسگزاری خالص؛ پس چیست؟ می‌توان گفت اگر هر دو را با هم ترکیب کنیم حمد است؛ یعنی مقامی که هم لایق ستایش است به دلیل عظمت و جلال و حسن و کمال و بهاء و زیبایی که دارد، و هم لایق سپاسگزاری است به دلیل احسان‌ها و نیکی‌ها که از ناحیه او رسیده است، آنجاست که کلمه «حمد» به کار می‌رود. 📚 کانال پژوهش های اصولی https://eitaa.com/joinchat/1772093454C44c5b95945

#تفسیر_قرآن ۹ #حمد ۹ 💠 حمد مخصوص خداوند است‏ (للّه) ✅ بعید نیست که در معنی «حمد» مفهوم دیگری نیز دخالت داشته باشد و آن مفهوم پرستش است. پس در مفهوم حمد سه عنصر در آنِ واحد دخیل است: ستایش، سپاس، پرستش. به عبارت دیگر: حمد، ستایش سپاسگزارانه پرستشانه است. ✅ مفسرین در این جهت اتفاق نظر دارند که معنی آیه این است که تمام «حمد» ها از آنِ خداست. اگر در کلمه «حمد» غیر از سپاسگزاری مفهوم خضوع و فروتنی عابدانه نباشد و تنها معنای حمد سپاسگزاری باشد، چرا نباید انسان در مقابل وسائط انسانی که خدا برای او قرار داده است سپاسگزاری کند؟ مخلوقاتی که خدا به وسیله آنها خیری به انسان می‌رساند نیز باید سپاسگزار و قدردان آنان بود. تا آنجا که گفته شده است: «مَنْ لَمْ یشْکرِ الْمَخْلوقَ لَمْ یشْکرِ الْخالِقَ» هرکس مخلوق را سپاسگزار نباشد خالق را سپاسگزار نبوده است. ولی باید توجه داشت که این طور نیست که یک جا بنده را باید شکر کرد و یک جا خدا را، بلکه در همان حال که بنده را سپاسگزاری می‌کنید باید توجه داشته باشید که بنده استقلال ندارد؛ در همان چیزی که از ناحیه بنده به انسان رسیده است خداوند پیش از آن استحقاق شکر دارد. 📚 کانال پژوهش های اصولی https://eitaa.com/joinchat/1772093454C44c5b95945

#تفسیر_قرآن ۱۰ #حمد ۱۰ 💠 رَبِّ الْعالَمینَ ✅ درباره کلمه «رب» نیز باید بگوییم که در فارسی کلمه‌ای که بتوانیم معادل آن قرار دهیم نداریم. گاهی به معنای تربیت کننده معنی می‌کنند ولی باید توجه داشت که رب از ماده رَبَبَ است نه از رَبَی، و تربیت کننده کلمه‌ای است که معادل مربی قرار می‌گیرد و مربی از ماده رَبَی است. و گاهی آن را صاحب ‏اختیار ترجمه می‌کنند چنانکه عبدالمطّلب گفت: «انَا رَبُّ الْابِلِ وَ لِلْبَیتِ رَبٌّ» من صاحب ‏اختیار شتر هستم و خانه صاحب‏ اختیاری دارد. ✅ در هر حال هیچ کدام از این کلمات به تنهایی رساننده معنی رب نیستند. گرچه هر دو صفت جدا جدا از اوصاف خداوند به شمار می‌آیند ولی گویا در کلمه «رب»، هم مفوم خداوندگاری و صاحب‏ اختیارتی نهفته است و هم معنای تکمیل‌کننده و پرورش‏‌دهنده. خداست که هم صاحب‏ اختیار عالم است و هم کمال‏ رسان همه عالم است. 📚 کانال پژوهش های اصولی https://eitaa.com/joinchat/1772093454C44c5b95945