#اصول_فقه #سیره_عقلائیه #مقدار_مفاد_امضاء #تمهید 🖋 تمهید: بحث در این است که مقدار مفاد امضاء، دقیقا چیست؟ در پاسخ به این سوال، باید سه امر ذیل را بررسی نماییم. ✅ امر اول: مقدار مفاد امضاء، آیا فقط همان حدودی است که در زمان معصومین علیهم السلام متعارف بوده است، یا این که مقدار مفاد امضاء، اوسع است؟ به عنوان مثال، آیا سیره ای که قائم است بر این که حیازت، یکی از اسباب ملکیت است، فقط شامل مقدار متعارف در زمان معصومین علیهم السلام است (که بسیار محدود و با وسائل ابتدایی آن زمان و تقریبا با دست خالی انجام می شده است)؟ یا شامل حیازت هایی که با ماشین ها و ابزار آلات الکترونیکی انجام می شود، نیز خواهد شد؟ ✅ امر دوم: آیا به وسیله وجوه شش گانه ای که کاشف از امضای سیره بود (و به صورت تفصیلی در مباحث قبلی ذکر شد)، می توان از امضای ارتکازات عقلائیه ای که در عصر معصومین علیهم السلام، مصادیق آن ها محقق نشده است، نیز کشف نمود؟ ✅ امر سوم: بر فرض آن که وجوه شش گانه مذکور، بر امضای سیره های خاصه نیز دلالت داشته باشند، آیا مقداری که از این امضا مستفاد است، فقط و فقط نسبت به اهل همان عرف خاص ثابت است؛ یا به صورت مطلق و نسبت به اهل دیگر عرف ها نیز ثابت می گردد. 🔹 در ادامه، امر اول و دوم را با عنوان مرحله اول، و امر سوم را با عنوان مرحله دوم، مورد بررسی قرار خواهیم داد، ان شاءالله تعالی. 🔵 یادآوری: وجوه شش گانه مذکور که از طریق آن ها، به ضمیمه عدم ردع، از امضای شارع مقدس، کشف می شود، به اختصار عبارت است از: 1. وجوب امر به معروف ونهی از منکر. 2. وجوب دفع منکر. 3. وجوب ارشاد جاهل. 4. استحاله نقض عرض. 5. عموم قاعده نفی ضرر. 6. ظهور حالی سکوت شارع در موافقت. ادامه دارد... 📚 کانال پژوهش های اصولی https://eitaa.com/joinchat/1772093454C44c5b95945

#اصول_فقه #سیره_عقلائیه #مقدار_مفاد_امضاء #مرحله_اول 🖋 مرحله اول: امضای ملاکات و ارتکازات. مقتضای تحقیق در این مرحله آن است که مساله را در تک تک وجوه شش گانه، بررسی نماییم. قبل از آغاز، لازم است یادآوری کنیم که چنان چه گذشت، این وجوه شش گانه، با اشکالاتی مواجه است؛ ولی در این مقام، تمامیت این وجوه را به منزله اصل موضوعی پذیرفته ایم و می خواهیم بررسی کنیم که بر فرض تمامیت این وجوه، آیا می توان امضای ملاکات و ارتکازات سیره را نیز از آن کشف نمود یا خیر؟ ✅ 1. اثبات امضاء به وسیله دلیل وجوب امر به معروف ونهی از منکر. با توجه به این که ادله امر به معروف و نهی از منکر، فقط و فقط نسبت به عمل خارجی تمام است (زیرا این ادله ناظر به ترک معروف و انسان منکر در عالم خارج است )، لذا ایم دلیل، برای امضای ملاکات و ارتکازات عقلائیه که اعم از سیره عقلائیه است، کفایت نمی کند. ✅ 2. اثبات امضاء به وسیله دلیل وجوب دفع منکر. این دلیل، نسبت به ملاکات و ارتکازات عقلائیه نیز جاری است، زیرا ادله آن، ناظر به پیش گیری از وقوع منکر در خارج است؛ لذا شامل پیشگیری و دفع منکر در قرون آینده و پس از عصر معصومین علیهم السلام نیز می شود. ✅ 3. اثبات امضاء به وسیله دلیل وجوب ارشاد جاهل. مقتضای این وجه، امضای ملاکات و ارتکازات عقلائیه است، زیرا معصومین علیه السلام، مکلف بودند که دین را به نسل ها و عصر های آینده نیز ایصال نمایند؛ و لازمه این امر آن است که ارتکازاتی که در آینده به عمل منجر خواهد شد را نیز تصحیح نمایند؛ بنابراین، سکوت معصومین علیهم السلام، کاشف از رضایت به ارتکاز است. ✅ 4. اثبات امضاء به وسیله دلیل استحاله نقض عرض. با توجه به این که هیچ فرقی در استحاله نقض غرض، بین غرض فعلی حالی و غرض استقبالی متاخر نیست، لذا این وجه، شامل مطلق ملاکات و ارتکازات عقلائیه، حتی مواردی که در عصر معصومین علیهم السلام، مصداق نداشته است، می شود. ✅ 5. اثبات امضاء به وسیله دلیل عموم قاعده نفی ضرر. با توجه به این که دلیل لا ضرر، ناظر به خصوص ضرر های خارجی نیست، بلکه شامل تمام مواردی که در ارتکاز عرف، ضرر محسوب می گردد، می شود، لذا شامل ملاکات و ارتکازات عقلائیه نیز می شود. بنابراین مقتضای عموم لا ضرر، امضای ارتکاز و ملاک سیره عقلائیه نیز می شود و به عنوان مثال، شامل تمامی مصادیق جدید و تکنولوژی های پیشرفته حیازت هم می شود. 6. اثبات امضاء به وسیله دلیل ظهور حالی سکوت شارع در موافقت. از این دلیل نیز امضای ملاکات و ارتکازات عقلائیه را می توان کشف نمود، زیرا یکی از مقامات معصوم علیه السلام، مقام تشریع و ابلاغ احکام الهی و تصحیح و تغییر ارتکازات عقلائیه است، اعم از حال یا استقبال. بنابراین ظاهر حال سکوت معصومین علیهم السلام، امضای ارتکازات و ملاکات سیره عقلائیه است. ادامه دارد... 📚 کانال پژوهش های اصولی https://eitaa.com/joinchat/1772093454C44c5b95945

#اصول_فقه #سیره_عقلائیه #مقدار_مفاد_امضاء #مرحله_دوم 🖋 مرحله اول: تعمیم امضای سیره خاصه. حق آن است که اگر سیره ای در عرف خاصی رایج باشد و بتوانیم امضای آن را از طریق یکی از وجوه شش گانه ، کشف نماییم، قدر متیقن از این امضاء، فقط و فقط همان عرف است و لذا نمی توان آن را نسبت به دیگران، تسری داد؛ زیرا ظهور حالی (دلیل ۶)، فقط نسبت به همان عرف، منعقد می گردد. هم چنین، دلیل لا ضرر (دلیل ۵)، نسبت به غیر این عرف، جاری نمی شود، زیرا موضوع آن عبارت است از «حق عرفی عقلائی»، و این موضوع، فقط نسبت به همان عرف ثابت است. چنان چه از آن جایی که دلیل نقض غرض (دلیل ۴)، دلیلی لبی است، لذا فقط به قدر متیقن از آن اکتفا می شود. هم چنین ادله وجوب ارشاد جاهل (دلیل ۳)، وجوب دفع منکر (دلیل۲) و وجوب امر به معروف ونهی از منکر (دلیل ۱)، اگر چه ادله لفظیه محسوب می شوند (زیرا عمومات و اطلاقات دارند)، ولی از آن جایی که استکشاف امضای شارع، از طریق ضمیمه کردن عدم ردع است، لذا دلیل لبی محسوب می شود. بنابراین، طبق قاعده کلی ادله لبی، باید در آن ها نیز به قدر متیقن اکتفاء نمود؛ و روشن است که قدر متیقن، عبارت است از «احراز امضاء نسبت به اهل همان عرف خاص». 🔅 نتیجه نهایی: طبق هیچ کدام از وجوه شش گانه، سرایت امضای سیره خاصه، به غیر عرف خاص آن، مجاز نیست. 📌 تکمله: عدم جواز سرایت، فرع آن است که احتمال دهیم، خصوصیات این عرف خاص، در حکم، دخیل است. در نتیجه اگر علم یا اطمینان داشته باشیم که هیچکدام از خصوصیات این عرف خاص، دخیل در حکم نیست، در این فرض، بدون شک، تعمیم حکم به سایر اعراف، جایز است. در نتیجه، اگر از طریق تمسک به قاعده اشتراک و ... از راه های تسری حکم، بتوانیم الغای خصوصیت کنیم، تعمیم امضای سیره خاصه، بدون شک جایز است. ادامه دارد... 📚 کانال پژوهش های اصولی https://eitaa.com/joinchat/1772093454C44c5b95945